چهارشنبه ۸ آذر ۱۳۸۵ - ۱۹:۲۲
۰ نفر

هلن صدیق بنای: باربی زیلی رز در کتاب "روزنامه نگاری را جدی بگیریم"با شفاف سازی نظریه های ارتباطات به این سؤال پاسخ می‌دهد که چرا روزنامه‌نگاری برای ما حائز اهمیت است.

نویسنده کتاب باربی زیلی زر (Barbie Zelizer) دارای دکترای ارتباطات از دانشگاه پنسیلوانیا  است. او یک روزنامه نگار ، محقق ، نظریه پرداز فعال در زمینه روزنامه نگاری  و منتقد خبری است. وی تا کنون سر دبیری چندین روزنامه را به عهده داشته و کتابهای بسیاری در زمینه ارتباطات و روزنامه نگاری نوشته است.

کتاب حاضر او "روزنامه نگاری را جدی بگیریم" (Taking Journalism Seriously ) است که در هشت فصل و توسط انتشارات موسسه ساج(Inc. Sage Publications) در تاریخ 2004 به چاپ رسیده است. این کتاب در عرصه روزنامه نگاری مورد توجه بسیاری از روزنامه نگاران و پژوهشگران قرار گرفته است.

عنوان فصل اول کتاب او "در باب روزنامه نگاری: تحقیق و دانشگاه " (Inquiry and the Academy :Regarding Journalism) با عبارتی از  گاستن باچلارد  Gaston Bachelard))  " پرتوها سایه می آفرینند "  آغاز می شود.

طبق نظر زیلی زر زمانی که "همینگوی"  (Hemingway) به عنوان خبرنگاری تازه کار در سال 1920  در نشریه کانزاس سیتی استار (Kansas City Star  ) شروع به کار کرد ، هرگز تصور نمی کرد که این یک دوره " کارآموزی" برای کتابهایی باشد که او را در آینده به شهرت جهانی خواهد رساند.

سبک نوشتاری روزنامه نگاران آن زمان بر رعایت اصول و قواعد دیکته شده به عنوان روزنامه نگاری محض  (Just Journalism )  یعنی ، جملات کوتاه ، پاراگراف‌های موجز و فشرده ، قاطع ، صریح و  بدون منفی‌بافی و .... تاکید داشت.

ارنست همینگوی فعالیت های روزنامه نگاری خود را با سبک نوشتاری روایی که برخاسته از شخصیت مصصم و با اراده او است در روزنامه  تورنتو استار (Toronto Star) و روزنامه های دیگر آن زمان ادامه داد.

شیوه نگارش همینگوی نه تنها  اصول روزنامه نگاری آن دوره را تحت تاثیر قرار داد ، بلکه سرنوشت او را به عنوان یک نویسنده شهیر تغییر داد. این سبک روزنامه نگاری بتدریج در سر تا سر دنیا گسترش یافت .

تغییر شیوه نگارشی باعث توجه مردم و استقبال بی سابقه آنها از روزنامه و روزنامه نگاری شد. چرا که این سبک به روزنامه نگار آزادی عمل و قدرت بیان بیشتری در نگارش و تهیه خبر می داد. از آن زمان تا کنون پژوهشگران و محققان مطالعات و تحقیقات دانشگاهی زیادی در زمینه بهبود و ارتقای شیوه های متفاوت در روزنامه نگاری انجام داده و کماکان انجام می دهند.

زیلی زر می گوید : "هدف من از تالیف این کتاب ارائه فرضیه ها و نظریه های پژوهشگران رشته روزنامه نگاری و توضیح مطالعات انجام شده به منظور شفاف سازی آن نظریه هاست". به همین منظور با طرح این سوال "چرا باید روزنامه نگاری برای ما حائز اهمیت باشد؟" شروع می کند.

خمیرمایه پاسخ او را در این عبارت می توان خلاصه کرد: به این دلیل که روزنامه و روزنامه نگاری در طول حیات خود همیشه همراه و در کنار ما بوده است، روزنامه برای ما واجد اهمیت خواهد بود .

او روزنامه را جایگاهی برای تبادل نظر و ارتباط چند جانبه با سایر افراد جامعه و حتی فرا تر از آن در سر تا سر دنیا می داند. به نظر او این وظیفه پژوهشگران و اندیشمندان روزنامه نگار است که با بررسی و مطالعات دقیق دانشگاهی خود برای پیشرفت و درک صحیح رشته روزنامه نگاری ونیز ایجاد ساختاری محکم و اصولی در این عرصه  تلاش کنند. 

نویسنده می گوید : عنوان کتاب بر گرفته از گفته های بی نظیر جیمز کری  (James Carey) در زمینه روزنامه نگاری است. او در طول بحث ها و مصاحبه هایش دائماُ براین نکته که "روزنامه نگاری را جدی بگیریم " بسیار تاکید می ورزد. از نظر نویسنده مفهوم این عبارت این است که همه مطالعات و تحقیقات دانشگاهی باید هدف ، دیدگاه و رویکردی واحد داشته باشند؛ یعنی همه آنها باید با یک زاویه دید به نوع خبر، ساختار خبر ، روزنامه نگار و روزنامه نگاری بنگرند تا به نتیجه مطلوب برسند. تنها در این صورت است که به روشنی می توان تاثیر اندیشه ، مطالعات و نقشی را که آنها در حوضه روزنامه نگاری ایفا می کنند، مشاهده و درک کرد .

باربی زیلی زر (Barbie Zelizer) نویسنده کتاب می گوید: من هم در کنار تمامی تلاشهای پژوهشگران ، تحت تاثیر عنوان کتاب " روزنامه نگاری را جدی بگیریم"، سوالهایی را به منظور تاکید بر اهمیت این موضوع مطرح کرده ام". او پس از طرح پرسش های مورد نظر خود عنوان می کند که خواننده برای رسیدن به پاسخ این پرسش ها، نیاز خواهد داشت تمامی فصل های کتاب را با دقت مطالعه کند.

او سوالهایش را صریح و روشن مطرح می کند:

  • آیا فرضیه ها و مطالعات دانشگاهی پژوهشگران در حوزه روزنامه نگاری تاثیری در روند عملی فعالیت های روزنامه نگاری عصر حاضر داشته است؟
  • آیا این نظریه ها در آینده چنین تاثیری خواهند داشت؟
  • اگر تاثیری مشاهده نشده است، باید پرسید، چرا؟ 
  • آیا مطالعات و تحقیقات دانشگاهی تا این حد بی اهمیت و بدون کاربرد بوده که بی آن که مورد توجه و استفاده روزنامه نگاران قرار بگیرند ، بایگانی شده اند؟ 
  • آیا امیدی به ادامه و توسعه این گونه مطالعات و تحقیقات برای ایجاد یک ساختار اصولی و صحیح برای روزنامه نگاری وجود دارد؟
  • آیا در این مطالعات، "روزنامه نگاری" به اندازه کافی "جدی" گرفته شده است ؟

نویسنده در اینجا به عنوان یک روزنامه نگار حرفه ای ادعای پژوهشگران مبنی بر" جدی گرفتن روزنامه نگاری" را با استناد به مطالعات و فرضیه های موجود آنها کاملا بی اساس می‌خواند.

او همچنین به وجود برخوردها و درگیر ی های بین روزنامه نگاران و پژوهشگران روزنامه نگاری  در حوزه تحقیقات روزنامه نگاری اشاره می کند و می افزاید: "روزنامه نگاران و دست‌اندرکاران روزنامه نگاری از اینکه کارهایشان زیر ذره بین نگاه پژوهشگران مو شکافی و ارزیابی می شود به شدت عصبانی و نگران هستند.

بنابراین بدون توجه به نتایج و اصول ارائه شده توسط پژوهشگران، مصرانه بر حفظ روش ها و اصول سنتی و متداول خود پافشاری می کنند".

او دلایل اصلی بی توجهی به روند مطالعات و نا کارایی نتایج آنها را وجود این نوع برخوردها در عرصه روزنامه نگاری ذکر می کند و می گوید: "این تمام ماجرا نیست ، چرا که اوضاع در محیط مطالعات دانشگاهی هم دست کمی از اوضاع حاکم بر حوزه روزنامه نگاری ندارد.

زیرا در آن محیط هم فرضیه ها و نظریه ها ی پژوهشگران مختلف در تقابل باهم قرار دارند.بنابراین به جرات  می توان گفت که در چنین شرایطی امکان اجرای هیچ تحقیق و مطالعه موُثری در حیطه روزنامه نگاری وجود ندارد".

نویسنده معتقد است که برای توسعه جامعه روزنامه نگاری و نتیجه گیری موثر از مطالعات روزنامه نگاری دو گروه نقش عمده ای ایفا می کنند .گروه اول روزنامه نگاران و گروه دوم محققان روزنامه نگاری هستند .

او نقش هر دو گروه را در شکل دادن به روند صحیح تحقیقات و مطالعات بسیار مهم می داند و می گوید: "هردوی این گروه ها به یک اندازه از شفاف نبودن روند مطالعات و تحقیقات متضرر خواهند شد و ضمن آنکه حرفه و علاقه مشترک هر دو گروه هم ارتقا و توسعه کیفی و کمی روزنامه نگاری است." بر اساس این دو پیش فرض، زیلی زر می پرسد: "چه عاملی است که از همکاری تنگاتنگ این دو گروه جلوگیری می کند"؟

او در ادامه مطالب خود فرضیه های چند تن از جامعه شناسان و فرهنگ شناسان مطرح چون دورکیم (Durkheim)،توماس کوهن (Thomas Kuhn) ، ماری داگلاس (Mary Douglas) و.... را مطرح می کند. قصد او در این راستا کشف ارتباطی است که بین نظریه ها و مطالعات این متفکران و پژوهشگران روزنامه نگاری است.

بینش نویسنده در خصوص کار روزنامه نگاری  "doing journalism" با در نظر گرفتن تمامی نکات و مسائل روزنامه نگاری این است که هیچ تفاوتی بین کار روزنامه نگاری با کارهای دیگری چون ،  کار هنری " "doing art یا  کار مذهبی " doing religion" وجود ندارد . چرا که در کار روزنامه نگاری هم مانند سایر موضوع ها با عواملی چون سبک ها ،روش ها ، ساختار ها و اصول خاص حرفه روزنامه نگاری سر کار داریم .

این کتاب برای رسیدن به درک صحیح  نظریه ها و مطالعات روزنامه نگاری و شناخت تمام مواردی که به رشته روزنامه نگاری به عنوان یک اصل ، حرفه و  پدیده ای فرهنگی معرفی می کند ، مفید است . زیلی زر به نکاتی اشاره می کند که خواننده کتاب، خواه دانشجوی رشته روزنامه نگاری، روزنامه نگار حرفه ای، و یا شهروندی عادی باشد، به واسطه آنها خواهد توانست با نگاهی واقع بینانه تر با مسائل حرفه روزنامه نگاری برخورد کند.

این نگاهی است نو که با تفکر و اندیشه ای جدید و متفاوت  به روزنامه نگاری عصر حاضر نگریسته و آن را ارزیابی می کند. 

فهرست عناوین فصل های دیگر برای اطلاع عبارتند از:

1. Defining Journalism                           تعریف روزنامه نگاری
2. Sociology and Journalism                  جامعه شناسی و روزنامه نگاری
3. History and Journalism                      تاریخ و روزنامه نگاری
4. Language Studies and Journalism       مطالعه زبان و روزنامه نگاری
5. Political Science and Journalism          علوم سیاسی و روزنامه نگاری
6. Cultural Analysis and Journalism          تحلیل فرهنگی و روزنامه نگاری                 
7. Taking Journalism Seriously                جدی گرفتن روزنامه نگاری      

سایر اطلاعات:

نام کتاب: (Taking Journalism Seriously )
نام نویسنده: باربی زیلی زر (Barbie Zelizer)
ناشر : انتشارات موسسه سیج (Inc. Sage Publications) - انگلستان
تاریخ انتشار : 2004
تعداد صحفات: 230

مرکز تحقیقات و مطالعات رسانه‌ای روزنامه همشهری

کد خبر 8012

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار ادبیات و کتاب

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز