همین نبود اجماع و نظر قاطع باعث شده تا با توجه به مشکلات بنیادین در نحوه عرضه و تقاضای نفت و مشتقات آن، کارشناسان چندان امیدی به موفقیت و حتی شکل‌گیری بورس نفت نداشته باشند.
شاهین شایان‌آرانی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص می‌گوید: راه‌اندازی بورس نفت در ایران به‌دلیل محقق نشدن پیش‌نیازها و وجود اختلاف‌نظر در ماهیت این پیش‌شرط‌ها مدت‌هاست که از ماهی به ماه دیگر و از سالی به سال دیگر موکول می‌شود.
او با اشاره به ضرورت وجود تنوع در عرضه و تقاضا برای راه‌اندازی بورس نفت به معنای واقعی کلمه می‌افزاید: در ایران دست‌کم در حال حاضر انحصار عرضه کاملا در اختیار شرکت ملی نفت است بنابراین حتی اگر خریداران بین‌المللی در معاملات حاضر شوند به‌دلیل وجود عرضه‌کننده واحد بازار ایجاد شده را نمی‌توان بورس نفت نامید چون اساسا کشف قیمت در آن صورت نمی‌گیرد.
شایان آرانی معتقد است: در شرایطی که عرضه به شرکت ملی نفت محدود می‌شود و تقاضای متنوع هم وجود ندارد این تالار را فقط می‌توان تالار معاملات نفت نامید نه بورس نفت.
این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: تحولات جدید در شکل‌گیری بورس نفت که مجری این طرح به تازگی از آن خبر داده نه تنها راه‌گشا نیست بلکه به مشکلات فعلی پر و بال بیشتری هم خواهد داد.
شایان‌آرانی در خصوص احتمال معامله در بورس نفت با ریال می‌افزاید: چنین تصمیمی خرید نفت را به خریداران داخلی محدود می‌کند چون با تبدیل دلار و یورو به ریال هزینه مضاعفی به خریدار خارجی تحمیل می‌شود.
تأیید رئیس‌جمهوری
در حالی که پیش از این گفته می‌شد بورس نفت ایران برمبنای یورو گشایش خواهد یافت، مجری بورس نفت از موافقت رئیس‌جمهوری و وزیر اقتصاد برای انجام مبادلات بورس نفت بر مبنای ریال خبر داد و گفت: این کار منجر به تقویت ارزش ریال می‌شود.
مهدی کرباسیان در گفت‌وگو با برنا با اشاره به راه اندازی فاز اول بورس نفت در بهمن ماه امسال درباره مبنای مبادلات بورس نفت گفت:پیشنهادی که ازسوی ما برای مبادلات بورس نفت مطرح شده این بود که ریال ایران مبنای مبادلات بورس نفت قرار گیرد.
وی گفت: از آنجایی که معاملات بورس نفت تهاتری خواهد بود، هم ارز ریالی یورو، دلار، پوند و هر ارز دیگری در اتاق پایاپای روزانه بعد از معاملات بورس انجام می‌شود.
کرباسیان با اشاره به موافقت رئیس‌جمهوری از این پیشنهاد تصریح کرد: خوشبختانه کلیت این بحث مورد تأیید رئیس‌جمهوری قرار گرفت. به‌نظر می‌رسد انجام مبادلات در بورس نفت با این شیوه- انجام مبادلات بر مبنای ریال- موجب تقویت ریال در مقابل سایر ارزها شود.
کرباسیان درباره نحوه عملیاتی کردن ریال در مبادلات بورس نفت خاطرنشان کرد: بانک مرکزی باید نظر خود را در این ارتباط ارائه دهد. به گفته وی مبادلات بورس نفت روسیه نیز بر مبنای روبل است و در پایان هر روز، مبادله پایاپای بر مبنای یورو، دلار و سایر ارزهای معتبر دنیا صورت می‌گیرد.
دبیرکل بورس نفت
وی درباره انتشار اخباری مبنی بر مذاکره با وی برای احراز پست دبیرکلی بورس نفت نیز گفت: تاکنون هیچ مذاکره‌ای با من برای احراز پست دبیرکلی بورس نفت صورت نگرفته است.
به گفته وی اسامی چند نفر برای احراز پست دبیرکلی بورس نفت بین وزیران اقتصاد و نفت مطرح شده است.
مجری بورس نفت با اشاره به ابلاغ مصوبه هیات وزیران توسط معاون اول رئیس‌جمهوری مبنی بر افتتاح فاز اول این بورس در بهمن ماه امسال تصریح کرد: مصوبه راه اندازی بورس نفت روز چهارشنبه-26 دی ماه- ابلاغ شده است. ضمن این که من در جریان مذاکرات وزیران نفت و اقتصاد درباره انتخاب دبیرکل بورس نفت نیستم.
مرحله نخست
کرباسیان اظهارداشت: به‌نظر می‌رسد با توجه به تاکید رئیس‌جمهوری و ابلاغیه صورت گرفته، طی هفته جاری جمع بندی نهایی در این ارتباط حاصل می‌شود.
مجری بورس نفت با اشاره به راه اندازی بورس نفت در 2 مرحله تصریح کرد:در مرحله اول اقلام پتروشیمی، نفت کوره، روغن پایه، قیر و فرآورده‌هایی از این نوع در بورس نفت مبادله می‌شود.
وی گفت: البته نظر ما این بود که می‌توان نفت خام را نیز به صورت موردی در این بورس مبادله کرد. کرباسیان افزود: اما با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته تا 2سال آینده، مبادلات نفت خام نیز در بورس نفت کیش انجام خواهد شد.
بورس نفت در 2 فاز
پیش از این رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفته بود: بورس نفت در 2فاز مجزا راه‌اندازی خواهد شد.
به گفته علی صالح‌آبادی مصوبه‌ای به هیات وزیران ارسال شده تا دولت طرح راه‌اندازی بورس نفت را تصویب کند.
طبق گفته رئیس سازمان بورس، مرحله نخست راه‌اندازی بورس نفت شامل فرآورده‌های نفتی (پتروشیمی‌ها، روغن، قیر و... ) در ایام دهه فجر در جزیره کیش افتتاح می‌شود و با افتتاح فاز نخست این طرح، معاملات فرآورده‌های نفتی در ساختار بورس کالای ایران انجام خواهد شد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی اواسط دی ماه نیز در حاشیه همایش بررسی چالش‌ها و فرصت‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران و عراق خبر از راه‌اندازی بورس نفت داده بود.
