گذشته از این، آیین‌نامه اجرایی قانون جامع مبارزه با دخانیات هم بعد از گذشت قریب به 2 سال، هنوز نهایی نشده است.
طبق استانداردهای جدید، هر نخ سیگار نباید بیشتر از 6/0 میلی‌گرم نیکوتین و 10 میلی‌گرم تار داشته و مصرف آن نباید بیشتر از 12 میلی‌گرم دی‌اکسید کربن تولید کند.
دکتر غلامرضا حیدری، رئیس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات در پاسخ به سؤال همشهری مبنی بر این که اصلا استانداری در ایران در مورد پاکت‌های سیگار وجود دارد یا نه می‌گوید: تمام نکته‌های بهداشتی مربوط به استعمال سیگار در معاهده جهانی مبارزه با دخانیات به تمام کشورها ابلاغ شده و ایران هم از کشورهایی است که این معاهده را تنظیم کرده است. وی در ادامه توضیح می‌دهد: مثلاً الصاق برچسب هشدار یکی از اقداماتی است که ما باید آن را به اجرا درآوریم، ولی متاسفانه هنوز اقدامی در این مورد صورت نگرفته تنها به این خاطر که قانون جامع کنترل دخانیات هنوز در مرحله اجرا نیست.
دکتر حیدری با اشاره به اینکه در این قانون باید برچسب‌های بهداشتی شامل بیماری‌های مربوط به سیگار با زبان فارسی درج شود، می‌گوید: الان 11 کشور دنیا مشغول اجرایی کردن این قوانین هستند و ایران با این که در داشتن قانون جامع مبارزه با دخانیات از همه کشورها جلوتر است ولی در اجرایی کردنش از تمام این کشورها عقب مانده و این تنها سؤال ما از دولت و وزارت بهداشت است که چرا تا به حال اقدامی در مورد اجرایی کردن این قانون نکرده‌اند؟
ترفندهای کشنده
در بند هشتم معاهده جهانی کنترل دخانیات، پیش‌بینی شده که تولیدات محصولات دخانی تابع ضوابط خاصی باشند.
دکتر هومن شریفی، قائم‌مقام مرکز تحقیقات مبارزه با دخانیات با اشاره به اینکه شرکتهای تولید‌کننده دخانیات همیشه از ترفندهای مختلف برای فروش بیشتر محصولاتشان استفاده کرده‌اند، به همشهری می‌گوید: اولین قانون مربوط به این معاهده این بود که روی هر بسته سیگار باید محتوای نیکوتین، تار و مونوکسید کربن درج شود ولی شرکتهای تولید‌کننده دخانیات از این ترفند استفاده کرده‌اند و سیگارهای لایت را تولید می‌کنند به طوری که استفاده‌کنندگان از این سیگارها گمان می‌کنند که اگر از سیگارهای لایت استفاده کنند، ترک‌کردن هم برایشان راحت‌تر می‌شود در صورتی که این تصور کاملاً اشتباهی است.
وی ادامه می‌دهد: البته هر کشوری با وجود معاهده جهانی مبارزه با سیگار قوانین خاص خودش را دارد اما مسأله مهم میزان مواد افزودنی به سیگار است.
با این اوصاف، در حالیکه تمام کشورهای جهان قوانینی مربوط به میزان مواد افزودنی به سیگار را برای شرکتهای تولید‌کننده سیگار تعیین کرده‌اند ولی همچنان در ایران این مسأله در حاشیه قرار گرفته است.
قائم‌مقام مرکز تحقیقات مبارزه با سیگار ضمن تاکید بر اینکه سیگارهایی که در ایران تولید می‌شوند، به طرز نامحدودی حاوی مواد افزودنی هستند، می‌گوید: مقدار این مواد افزودنی هنوز برای ما معلوم نیست و این در حالی است که اگر از فرد استعمال‌کننده سیگار در کشورمان آزمایش اعتیاد بگیریم، این آزمایش صد در صد مثبت خواهد بود.
دکتر شریفی با تأکید بر این که بیشتر سیگارهای موجود در بازار قاچاق هستند، می‌گوید: البته نباید با وجود کیفیت پایین سیگارهای داخلی به سیگارهای قاچاق اعتماد کرد ولی این سیگارها در بیشتر موارد مارک تقلبی دارند و مثلاً در کشوری مثل افغانستان 49تومان و در پاکستان 39 تومان فروخته می‌شوند؛ در حالیکه وقتی همین سیگارها به ایران قاچاق می‌شوند، با قیمت 150 تا 200 تومان و گاهی تا 400 تومان به فروش می‌رسند.
هشدارهایی که فقط نوشته می‌شوند
در حال حاضر در ایران 55هزار میلیارد نخ سیگارمصرف می‌شود. با این حال شرکتهای دخانیات اعلام می‌کنند که تنها 10درصد این مقدار، قاچاق است؛ با این‌حال، سؤال این است که سیگاری که حتی توسط شرکتهای دخانی داخلی تولید می‌شود، چقدر از استانداردهایی که سازمان جهانی بهداشت و FDA تعیین کرده برخوردار است؟
به گفته دکتر شریفی طبق استانداردهای سازمان جهانی بهداشت 50درصد سطح جلویی و پشت سیگار باید حاوی یک پیام بهداشتی هشدار‌دهنده باشد، البته با زبان ملی و محلی تمام استانهای کشور.
همچنین این پیام‌های بهداشتی باید در طول سال جدید شوند و با عکسهای هشدار‌دهنده از بیماری‌های مربوط به سیگار همراه باشند. سطح کناری سیگار هم باید نشان‌دهنده محتوای سیگار همراه با یک شعار هشدار‌دهنده باشد.
روی هر بسته سیگار هم باید محتوای نیکوتین، قطران و منو‌کسید کربن ذکر شده باشد. نام کشور تولید‌کننده و کشور مصرف‌کننده و همچنین کارخانه تولید‌کننده نیز باید روی بسته سیگار قید شود.
دکتر شریفی با ابراز تأسف از اینکه درصد بسیار بالایی از سیگارهای مصرفی در کشور ما حاوی مشخصات کشورهای تولید‌کننده و مصرف‌کننده نیست، می‌گوید: مسئله نگران‌کننده دیگر که کمی هم عجیب به نظر می‌رسد، این است که برچسب‌های روی بسته‌های سیگار که توسط شرکتهای تولید‌کننده داخلی درج می‌شوند به گونه‌ای هستند که با بازکردن درب سیگار این برچسب‌ها کاملاً از بین می‌روند در حالیکه هیچ‌کدام از این هشدارها نباید از روی بسته سیگار در هیچ شرایطی از بین بروند.
طبق استانداردهای سازمان جهانی بهداشت، نیکوتین و منو‌کسید موجود در سیگار باید زیر 10میلی‌گرم و قطران باید زیر 1میلی‌گرم باشد.
به گفته دکتر شریفی این اعداد روی بسته‌های موجود در سیگار دیده می‌شوند، ولی دروغی بیش نیستند و شرکتهای دخانی ما به هیچ‌وجه به خودشان زحمت اجرای این قوانین را نمی‌دهند.
با این اوصاف، در حالیکه کشور ما از جمله کشورهایی است که متعهد شده تمام موارد مربوط به قوانین مبارزه با دخانیات را اجرا کند، ولی نکته اساسی که تمام کارشناسان هم به آن اذعان دارند این است که اجرایی نشدن این قوانین و به تاخیر انداختن آنها در حالیکه شرکتهای دخانی هر روز مشتریان بیشتری را به سمت خود می‌کشانند، به گفته دکتر شریفی، باعث شده سن بروز سرطان‌های ناشی از سیگار در تمام کشورهای دنیا 20 تا 30 سال بعد از مصرف سیگار باشد در حالیکه در ایران مرگ ناشی از دخانیات روز به روز در سنین پایین‌تری مشاهده شود.
