این‌جا تهران است؛ درباره‌ي اقلیم تهران خوانده‌ایم که رشته کوه البرز و بادهای مرطوب غربی بر روی هوای آن اثر‌گذارند؛ حالا وقتی کوه سرجایش سفت و محکم ایستاده است، خودروها زیاد و وسایل گرمایشی هم فعالند، هوا وارونه شده و باد و بارانی در کار نیست! با اين وصف، همین وضعی پیش می‌آید که الآن داریم. مدرسه‌ها تعطيل مي‌شوند و آلودگي هوا پايدار مي‌ماند.
* * *
1. اصلاً به باد فکر کرده‌ای، وقتی زوزه می‌کشید و شیشه‌ها میلرزیدند؟ یا وقتی در خیابان راه می‌رفتی و شال یا کلاهت را تکان می‌داد؟
پارسا، 14ساله، او هیچ‌وقت باد را دوست نداشته؛ چون وقتی در خیابان راه می‌رود باد لباسش را به هم می‌پیچد و یا خاک را بلند می‌کند، چشمش اذیت می‌شود. او از باد فقط همین آزارها را می‌شناسد!
یلدای 13ساله، اما از باد می‌ترسد، همه‌اش می‌ترسد توفان بیاید و صدای باد برایش دلشوره می‌آورد!
باربد 16ساله در برنامه‌های تلویزیون شنیده که برای شهر تهران، وزيدن باد بسیار مفید است و هرزمانی در تهران باد وزیده، هوا پاک شده است. البته منظور او باد است نه توفان!
سعیده، 15ساله، وزش باد را دوست دارد و از آن لذت می‌برد. صدای باد را وقتی از لای در و پنجره‌ها زوزه می‌کشد دوست دارد. سعیده بادهای آخر اسفند را قدرتمندتر از باد پاییز می‌داند؛ همان بادهایی که درخت‌ها را از خواب بیدار می‌کنند و آسمان را آبی.
2. تعریف باد را خوانده‌ایم؛ به جریان تند هوا و به عبارتی دیگر حرکت گاز در اتمسفر، باد می‌گویند. درواقع باد وقتی ایجاد می‌شود که هوا از مناطق پرفشار به مناطق کم‌فشار منتقل می‌شود و به تعریفی دیگر، باد از طریق گرم‌شدنِ نابرابرِ سطح زمین در اثر تابش خورشید پدید می‌آید.
چه حرکت طبیعی، سینمایی و قشنگی! یاد نمايش‌نامه‌های رادیویی و فیلم‌های سینمایی می‌افتم. «باد» اصلاً خود هنر است، همین که دیده نمی‌شود اما نشانه‌هایش هست، زیباست! اگرچه این‌روزها هم باد دیده نمی‌شود و هم نشانه‌هایش نیست در این پاییز خاکستری.
3. بسیاری از شهرها و استان‌ها بادهای محلی و موسمی دارند؛ این بادها اسم‌های زیبایی دارند مثل «هفت باد منجیل» یا باد «راز یا شره» در قزوین، «سیاه باد» در خراسان جنوبی، «باد سام» در آبادان، «شوباد یا شب باد» در کرمان و «تش‌باد» در بوشهر، هرمزگان و خراسان و در آخر بادهای 120روزه‌ی سیستان.
اما باد محلی تهران چیست؟ کارشناسان محیط‌زیست و اقلیم شناسان«نسیم توچال» را مهم‌ترین جریان محلی تهران می‌دانند، چون این نسیم از گذشته‌های دور به‌عنوان «باد توچال» معروف بوده؛ یک جریان هوای شمالی به جنوبی که در شب جريان آن برعکس مي‌شود و هوا به سمت شمال می‌وزد.
4. به گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، باد، انتقال و پخش آلاینده‌ها را در جهت افقی و قائم به عهده دارد. اگر باد به‌طور مداوم در یک جهت خاص بوزد، آلاینده‌ها در آن جهت انتقال می‌یابند، اما اگر جهت باد متغیر باشد؛ مانند شرایط آرام نزدیک سطح زمین، آلاینده‌ها در یک سطح گسترده پراکنده می‌شوند.
يعني كم و زياد‌شدن و جهت وزش باد بسيار مهم است. به نظر کارشناسان، وزش باد در شهری مانند تهران می‌تواند به دور‌شدن آلودگی‌ها از شهر و پاک‌شدن هوا کمک کند.
پارسا که باد را دوست نداشت، وقتي از تأثير وزش باد، در پاك شدن هوا مي‌شنود، می‌گوید: «فکر می‌کنم باید بیش‌تر درباره‌ی باد فکر کنم. من همیشه در زمان وزش باد فقط به خودم فکر می‌کردم که از باد کلافه می‌شوم.»
یلدا كه خاطره‌ی خوبی از توفان ندارد، فکر می‌کند با این تعریف‌ها شاید دیگر از وزيدن باد نترسد.
باربد هم می‌گوید: «من که به شما گفتم خودم این خاصیت باد رو می‌دانستم.»
و سعیده به این بخش از خواص باد فکر نکرده بود. او باد را همیشه یک عنصر سینمایی می‌دانسته و چون خودش سینما را دوست دارد، وزش باد هم برایش جالب بوده است.
او مي‌گويد كه حالا وقتی در برابر باد می‌ایستد، مي‌داند وزش باد با خودش لذت دیگری را همراه مي‌آورد؛ لذت پاک‌شدن هوای شهر.
نظر شما