سفر به دنیاى یخى

مثلاً تا حالا فکر کرده‏اید فرق قطب شمال با قطب جنوب چیست؟ به‌جز یخچال‏‌های طبیعی، کوه‎های یخی، قندیل، شفق قطبی و... چه پدیده‏‌های دیگری در سرزمین‏‌های یخی رخ می‎دهند؟ اصلاً این حیوانات سردسیری که می‎بینیم، به کجا تعلق دارند؟

سفر انسان به سرزمین‏‌های یخی، به گذشته‎های خیلی دور بر نمی‎گردد. حدود 200 سال است که تحقیقات درباره‏‌ی مناطق عجیب و دور از دسترس کره‎ی زمین آغاز شده و انسان توانسته درباره‏‌ی آن‏‌ها اطلاعاتی به‌دست بیاورد. خیلی وقت‏‌ها، هنگامی که  صحبت از نواحی سردسیر می‏‌شود، شاید فکر کنیم منظور فقط قطب‏‌ها هستند، اما این‌طور نیست. در اطراف قطب شمال جزیره‎ها و نواحی زیادی وجود دارند که گاهی به طور کلی قطب شمال به آن‏ها اطلاق می‏‌شود یا ممکن است بشنویم که مثلاً در قطب جنوب یعنی سردترین بخش کره‏‌ی زمین پنگوئن‌ها زندگی می‎کنند.

در واقع محل زندگی پنگوئن‏‌ها دقیقاً قطب جنوب نیست. در قطب‎ جنوب به دلیل سرمای وحشتناک، هیچ موجود زنده‏ای به‌سر نمی‌برد. البته به تازگی نوعی پرنده و تعدادی میکروب در قطب جنوب کشف شده‌اند اما به‌طور کلی آب و هوای بسیار سرد و خشک این منطقه مانع از رشد هر گونه موجود زنده‌ای می‎شود.

جنوبگان، به جنوبی‎ترین قاره‎ی زمین گفته می‏‌شود که بخشی از آن قطب جنوب است. در جنوبگان حیوانات مهره‎دار کمی زندگی می‎کنند که پنگوئن و نهنگ از این جمله هستند. اما خرس‎های قطبی کجا هستند؟ خرس‌‏ها در منطقه‏‌ی شمالگان زندگی می‎کنند. شمالگان به نواحی پیرامون قطب شمال گفته می‏‌شود که بخش‎هایی از روسیه، آلاسکا، کانادا، گرینلند، اقیانوس منجمد شمالی و... در آن هستند. در این نیم‌کره، سرمای هوا به اندازه‌‏ی جنوب نیست، برای همین این‌جا، بیش‌تر زندگی جریان دارد. اسکیموها و دیگر ساکنان سردسیر در نیم‌کره‌‏ی شمالی چهار میلیون نفرند. انواع پرنده‏‌های سردسیر، روباه، خوک و گاو دریایی هم آن‌جا زندگی می‎کنند. در تابستان‎ بخشی از یخ‏‌ها آب می‏‌شوند و دوباره در زمستان یخ می‎زنند. بر خلاف قطب جنوب که همیشه پوشیده از یخ است. میانگین دما در زمستانِ قطب شمال، منهای 34 و در قطب جنوب منهای 49 درجه سانتی‏گراد است. کم‎ترین دمایی که تا به حال دانشمندان موفق به ثبت آن شده‎اند، منهای 89 درجه سانتی‎گراد در منطقه‏‌ی وستوک در قطب مغناطیسی جنوب 11 است.

برای این که درک بهتری از تفاوت بین سرزمین‏‌های یخی شمال و جنوب کره‏‏‌ی زمین داشته باشید همین را بدانید که 90 درصد از کل یخ‏‌های زمین در جنوبگان قرار گرفته است. منطقه‏‌ی شمالگان در واقع یک اقیانوس است. اما جنوبگان قاره‎ای است که در آن کوه و صخره و دریاچه و... قرار دارد. همین موضوع باعث شده که این قاره، منبع عظیم نفت، طلا، نقره، پلاتین و... باشد اما سرمای هوا و یخی بودن زمین امکان استخراج را نمی‏‌دهد و البته قوانین سخت‌گیرانه‌ی بین‏‌المللی هم در این‌باره وجود دارد!