حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) با بیان این مطلب با اشاره به ضرورت توجه روز‌افزون به حوزه نسخ خطی تصریح کرد: با وقوع انقلاب حرکت و کار روی نسخه‌های خطی مقداری به تعویق افتاد، به هر حال تبعات انقلاب موجب کندی کارهای بنیادی و استمرار فعالیت‌های گذشته بود، هر‌چند که برخی از مراکز به سرعت خود را در این زمینه بازسازی کرده و به فعالیت بهتری پرداختند، به ویژه کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
جعفریان با بیان اینکه پس از انقلاب اقدامات خوبی در زمنیه نسخه‌های خطی و قرآن‌های خطی در برخی مراکز انجام شده است، گفت: در سالهای اخیر مراکز ویژه فهرست‌نویسی نیز فعال شدند، از جمله مرکز احیای میراث اسلامی که در پوشش‌دهی به کتابخانه‌های محلی بسیار خوب عمل کرده‌اند. اما با این وجود هنوز باید تلاش بیشتری به خرج داد و هنوز جای کار بسیار است.
وی تدوین شیوه‌نامه‌ای مشترک و دسترسی به اصولی استاندارد در زمینه نسخ خطی را گام مهمی دانست که باید در آینده‌ای نزدیک برداشته شود و گفت: اگر سیاست‌های مشترکی در زمینه نسخ خطی ایجاد شود، هر کتابخانه‌ای که فهرست آثار خود را نمی‌نویسد، ناچار به تدوین و انتشار این فهرست خواهد شد. از این طریق نه تنها به مراجعان و مخاطبان کمک‌های شایانی می‌شود تا از گنجینه ذخایر کتابخانه‌ها آگاه شوند، بلکه زمینه‌های جدیدی برای تحقیق، پژوهش و تألیفات آتی فراهم می‌شود.
پس از انقلاب اقدامات خوبی در زمنیه نسخه‌ها و قرآن‌های خطی انجام شد
نویسنده کتاب «افسانه تحریف قرآن» افزود: وضعیت رسیدگی به نسخه‌های خطی هنوز چنان که باید و شاید مطلوب نیست، هنوز هزاران نسخه خطی و قرآن خطی موجود در کتابخانه‌های عمومی فهرست نشده باقی مانده‌اند که باید در اسرع وقت فهرست شوند.
جعفریان اظهار کرد: در ایران نیروی متخصص نسخ خطی و فهرست‌نویسی کم است و متخصصان موجود نیز تجربی‌کار هستند؛ یعنی دوره‌های آکادمیک تاکنون در کشور ما برای تربیت نیروی متخصص وجود نداشته است. اما خوشبختانه سال 87 در دانشگاه تهران رشته نسخ خطی و اسناد راه افتاد که البته باید سال‌ها پیش رخ می‌داد و می‌توان این نوید را داد که این معضل در سالهای آینده رفع خواهد شد.
وضعیت رسیدگی به نسخه‌های خطی هنوز چنان که باید و شاید مطلوب نیست
مؤلف کتاب «اطلس شیعه» تصریح کرد: در ایران به نسخ خطی توجه خاصی شده و می‌شود و ما در این بخش اگر از کشورهای اسلامی دیگر جلوتر نباشیم، قطعاً عقب‌تر نیستیم، چرا که تألیف اولین فهرست‌های نسخ‌خطی ما به 80 سال قبل باز می‌گردد.
وی افزود: البته ما از اروپایی‌ها در این زمینه عقب‌تر هستیم، آن‌ها بیش از ما به اهمیت نسخ خطی پی بردند، حتی در مورد نسخ‌خطی اسلامی هم کارهایی داشته‌اند، حقیقت این است که فهرست‌نویسی در ایران مرهون تلاش‌های مرحوم دانش‌پژوه است، البته فهرست‌نویسان دیگر هم تلاش‌های بسیاری داشتند و هم‌اکنون نیز در زمینه نسخ‌خطی فعال‌اند.
رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به فعالیت کتابخانه مجلس در حوزه نسخ خطی گفت: در مدت زمانی که مسئولیت مدیریت این مرکز را بر عهده گرفته‌ام، کارهایی در بخش نسخ خطی، اسناد و همچنین بخش خرید کتاب‌ها و تقویت منابع مرجع آغاز شده و برای بازسازی ساختمان کتابخانه مجلس نیز
وی ادامه داد: در پایان سال 87 و در سال 88 از نسخه‌ها و قرآن‌های خطی موجود در گنجینه کتابخانه مجلس با استفاده از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های چاپ و اسکن، تصاویر دیجیتالی تهیه شد و به شکر خدا در اسفند سال گذشته موفق شدیم کتابخانه دیجیتالی «رسان» را با بیش از 7 هزار نسخه و قرآن خطی در شبکه جهانی اینترنت راه‌اندازی کنیم.
جعفریان تصریح کرد: همچنین کتابخانه مجلس شورای اسلامی در طول سال 88 علاوه بر اقدام به انتشار فصلنامه میراث بهارستان،نامه بهارستان و سایر منشورات به انتشار نسخه‌های خطی ویژه‌ای نیز کرده است که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به مصحف بهارستان که در اردیبهشت ماه سال جدید رونمایی می‌شود و مرقع بهارستان و قرآن موسوم به امام زمان(عج) اشاره کرد.
خرید آثار و نسخ‌خطی از سوی کتابخانه مجلس
این تاریخ‌شناس درباره خرید آثار و نسخ‌خطی نیز گفت: در این زمینه فعالیت‌های چشمگیری در طول سال 88 انجام شده است و معمولاً ما آثار مورد نظر خود را با قیمت مناسبی از فروشندگان آثار خریداری می‌کنیم.
رئیس کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام قم با اشاره به اینکه کتابخانه مجلس شورای اسلامی با بودجه‌ای بسیار اندک اقدام به فعالیت‌های بسیار در حوزه نسخ خطی کرده است، گفت: برای سال جدید ما امیدواریم بودجه بیشتری برای فعالیت داشته باشیم تا با طیب خاطر و دست باز اقداماتی در زمینه خرید و انتشار نسخ خطی و آثار چاپی انجام دهیم.
وی افزود: در این زمنیه در نشستی که در روزهای پایانی سال گذشته با هیأت امنای کتابخانه مجلس شورای اسلامی برگزار شد، پیشنهاد ما به هیأت امنا و کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی این بود که بودجه‌ای را برای خرید نسخ و قرآن‌های خطی به این کتابخانه اختصاص دهند.
جعفریان در پایان گفت: ما در این طرح پیشنهادی خود مبلغ لازم برای خرید نسخه‌های خطی را یک میلیارد تومان عنوان کرده‌ایم، در مقابل کتابخانه مجلس شورای اسلامی موظف می‌شود، به خرید نسخه‌های خطی نفیس، کم‌یاب و ارزشمند در حوزه‌های متفاوت بپردازد. بنابراین ما هم‌چنان بر پیشنهاد خود پافشاری می‌کنیم.
