در واقع میتوان گفت که قلب یکی از پیچیدهترین و پرکارترین اعضای بدن است که نبود آن باعث مرگ میشود. اما آیا تا به حال فکر کردهاید که دانشمندان چگونه توانستهاند جایگزینی برای این عضو حیاتی پیدا کنند و زندگی هزاران انسان را نجات دهند؟!
در سال 1982 میلادی برای اولین بار دانشمندان توانستند یک نمونه از قلب مصنوعی را بر روی انسان آزمایش کنند. با این که از مدتها قبل نمونههای زیادی از قلب مصنوعی طراحی و ساخته شده بود، اما تا آن زمان هیچ پزشکی جرئت انجام این عمل را نداشت. تا این که در سوم دسامبر سال 1982، یعنی 27 سال پیش در چنین روزی، جراحی امریکایی به نام ویلیام دوریس تصمیم گرفت اولین قلب مصنوعی به نام «جارویک-7» را بر روی یک دندانپزشک 61 ساله امتحان کند. عمل با موفقیت نسبی انجام شد و بیمار که پیشبینی میشد در صورت عدم دریافت قلب جدید عمری کمتر از یک ماه داشته باشد، 112 روز عمر کرد.
جارویک-7 مثل یک دستگاه پمپ بود که خون را به تمام قسمتهای بدن میفرستاد. بر خلاف نمونههای امروزی، اولین قلب مصنوعی دارای چند رشته سیم خارجی بود که از بدن بیمار بیرون میآمد و به دستگاه دیگری وصل میشد که منبع تغذیه آن به شمار میرفت،
چرا که قلب مصنوعی هم مثل هر ماشین دیگر نیاز به منبعی برای تأمین انرژی دارد. همین موضوع باعث شده بود تا احتمال بروز عفونت در بیمار افزایش یابد. به علاوه، بزرگ بودن این دستگاه دلیل دیگری شد تا ساخت آن متوقف شود و نمونههای جدیدتر و کوچکتری جای آن را بگیرند. امروزه قلبی که بیشتر بیماران استفاده میکنند« ابیوکور» نام دارد و از تیتانیوم و پلاستیک ساخته شده است. برای این که بدانیم قلب مصنوعی چگونه کار میکند بد نیست ابتدا نگاهی به طرز کار قلب بیندازیم.
این عکس که دکتر دوریس و جارویک -7 را نشان می دهد ، بر روی جلد مجله« تایم» دردسامبر سال 1982 میلادی چاپ شده است
دکتر دوریس در حال عیادت از اولین بیماری که از قلب مصنوعی استفاده کرد
نمونه امروزی از قلب مصنوعی که از پلاستیک و تیتانیوم ساخته شده است
قلب انسان در شبانه روز به طور متوسط 6000 لیتر خون را به قسمتهای مختلف بدن میفرستد. در واقع در هر دقیقه بین 60 تا 100 بار عمل پمپاژ انجام می شود که این میزان بسته به سن و سلامت هر فرد متفاوت است. عمل خونرسانی در دو مرحله انجام میشود. ابتدا دهلیزهای راست و چپ منقبض میشوند و خون را از قلب خارج میکنند. سپس بطنها منقبض میشوند و خون را به ریه و بقیه بدن میفرستند. سپس در مدت بسیار کوتاهی که قلب استراحت میکند، دوباره از خون پر میشود و این عمل تکرار پیدا میکند.
قلب مصنوعی در واقع جایگزینی برای بطنهاست و از دهلیزهای طبیعی برای خونرسانی استفاده میشود، به این صورت که اول دهلیزهای طبیعی خون را خارج بدن میفرستند که این مرحله مانند قلب طبیعی انجام میشود. اما بعد به جای این که همزمان خون به هر دو بطن فرستاده شود، تنها به یکی از از دو بطن میرود و از آنجا به ریهها و بقیه قسمتهای بدن میرود. میزان فعالیت قلب مصنوعی کمتر از قلب طبیعی است، به همین علت بیماران باید تحت مراقبتهای ویژهای باشند و انجام هر گونه فعالیتی به آنها توصیه نمیشود.