در واقع اراضی عباس‌آباد که قرار بود روزگاری مرکز اداری شهر تهران شود، هم اکنون مکانی است برای عموم شهروندان. هرچند در این اراضی برخی بناهای اداری شکل گرفته‌اند اما کارکرد کلی و عمومی این اراضی فراغتی است. حجت‌الله ملاصالحی، مدیر عامل شرکت نوسازی اراضی عباس‌آباد از 7 سال تلاش برای ساماندهی و توسعه اراضی عباس‌آباد برایمان می‌گوید. با کمی خوش‌بینی می‌توان گفت که اراضی عباس‌آباد پس از سال84 نه تنها به قطب گردشگری پایتخت تبدیل شده است بلکه در آینده به فضایی عمومی برای جشن‌های بین‌المللی تبدیل خواهد شد. در واقع اراضی عباس‌آباد خیلی زود به پاتوق شهروندان تهرانی تبدیل شده و قرار است این پاتوق فرهنگی- اجتماعی هر روز توسعه یابد و به مکانی برای گذران اوقاتی سالم برای خانواده‌ها تبدیل شود. متن گفت‌وگوی ما با مدیرعامل شرکت نوسازی اراضی عباس‌آباد در پی می‌آید.
- اراضی عباس‌آباد در طول نیم قرن اخیر تحولات مختلف و سرنوشت‌های متفاوتی داشته و شهردار تهران هم از 7 سال گذشته تاکنون این اراضی را به‌عنوان قطب فرهنگی و گردشگری مطرح کرده؛ در حال حاضر چقدر این امر تحقق یافته و به واقعیت نزدیک شده است؟
همانطور که اشاره کردید این اراضی با وسعتی حدود 600 هکتار در طول دوره‌های مختلف سیاسی و مدیریت شهری شاهد رویداد‌ها و تحولات متعددی بوده که از برنامه‌ها و نگاه‌های متفاوت متولیان وقت خود متأثر بوده است. در زمان پهلوی اول قرار بوده مقر حکومت در آن شکل بگیرد که با انقلاب شکوهمند اسلامی و بنابر سیاست‌های جمهوری اسلامی و نیز فرمایشات حضرت امام(ره) و نگاه خاص مقام‌معظم رهبری قرار بر آن شد که این اراضی مورد استفاده عموم مردم قرار گیرد و به فضاهای فرهنگی و فضای سبز اختصاص پیدا کند.
در سال‌های پس از انقلاب بر اساس سیاست‌ها و برنامه‌های هر شهردار و دولتی، نگاه متفاوتی به این اراضی شده که متأسفانه صدمات و زیان‌های قابل‌توجهی به آن زده است؛ واگذاری این اراضی به 35 ارگان و دستگاه دولتی و حکومتی، تصرف‌های غیر قانونی برخی نهاد‌ها و افراد و نیز ساخت‌و‌ساز‌های صورت گرفته در این اراضی از مصادیق این نگاه است.
این مسائل ادامه داشت تا اینکه در سال84 این اراضی صاحب طرحی جامع شد که کاربری‌ها و فضاهای مختلفی با اولویت بخشی به فضاهای فرهنگی و فضای سبز در آن دیده شد. در واقع طرح جامع اراضی عباس‌آباد که به تصویب شورای‌عالی معماری و شهرسازی رسیده نقشه راه مدیریت شهری را مشخص کرده است؛ هرچند تا سال85 به غیر از اتفاقات و رویداد‌های یاد شده هیچ فعالیت و پروژه قابل توجهی در آن صورت نگرفته و نوعی بی‌تفاوتی را نسبت به این پهنه بکر و ارزشمند شاهد بودیم.
از این سال به بعد با تغییر رویکرد مدیریت شهری، فعالیت‌های عمرانی و ساخت و ساز بوستان‌ها و فضاهای فرهنگی وارد فاز اجرایی شد. بوستان حضرت ابراهیم(ع) آب و آتش نقطه شروع بود و پس از آن بر اساس طرح جامع بوستان‌های بنادر، پل ابریشم، آسمان نما و... در مرحله اجرا قرار گرفتند. در 3سال گذشته آهنگ پروژه‌های واقع در اراضی عباس‌آباد شتاب بیشتری گرفت؛ پروژه‌هایی بی‌نظیر و کم نظیر در سطح ملی و فرامنطقه‌ای در این پهنه اجرا شد و بخشی هم به بهره برداری رسید. باغ‌موزه دفاع مقدس، باغ کتاب، بوستان نوروز، آسمان نما، باغ هنر، پل طبیعت و... چهره این اراضی بایر را به کلی دگرگون کرده است.
درواقع با نگاهی منصفانه باید گفت در سال‌های اخیر دروازه‌های اراضی عباس‌آباد به روی مردم گشوده شده و هزاران شهروندی که در بوستان‌ها و فضاهای یاد شده حضور دارند واقعیت ایجاد قطب فرهنگی و گردشگری را شهادت می‌دهند.
- چه ویژگی‌ای در پروژه‌های یاد‌شده وجود دارد که آنها را در سطح ملی و فرامنطقه‌ای بی‌نظیر و کم نظیر عنوان می‌کنید؟
پروژه‌های احداث شده و در حال احداث این اراضی در نام و ظاهر کاربری‌ای مانند پروژه‌های متعددی دارند که در نقاط مختلف شهر و کشور قابل مشاهده‌اند ولی شاخصه‌های محتوایی و مفهومی، ویژگی‌های فنی، کاربری‌های تخصصی تعریف شده و نگاه یکپارچه موجود به کل اراضی آنها را در سطوح یاد شده خاص، کم‌نظیر و حتی بی‌نظیر تعریف می‌کند.
پل طبیعت یک پل عابر است ولی وقتی به ویژگی‌هایی نظیر وسعت 7هزار متر مربعی، وزن 2هزار تنی، سازه فولادی 14هزار قطعه‌ای، مقصد گردشگری بودن، سازگاری با طبیعت اطراف و سایر شاخصه‌های فنی و معماری آن نگاه می‌شود آن‌را در سطح ملی و حتی فراتر از آن متمایز می‌کند. آسمان‌نما و مرکز علم گنبدمینا در واقع یک مرکز علمی و در عین حال تفریحی است که جزو نمونه‌های مطرح حتی در سطح جهان است که مشابهی در سطح کشور و منطقه ندارد. علاوه بر این، طراحی مفهومی بوستان‌ها و فضاهای تفریحی، ظرفیتی را در اختیار قرار داده که کاربری صرفا تفریحی بوستان‌های شهری را تبدیل به بستری برای انتقال ارزش‌ها و فرهنگسازی کند. همنشینی آب و آتش و نیز پرده‌های فولادی مصور روایت‌کننده داستان حضرت ابراهیم(ع) در دل این بوستان، دریاچه خزر، میدان مشاهیر، کتیبه نوروز و طاق اکو در بوستان نوروز که زیرساختی برای دیپلماسی شهری است و حتی فضاها و سازه‌های اجرا شده در بوستان‌های بنادر و طالقانی نیز در راستای همین رویکرد بوده است.
- در ابتدای سال‌جاری بوستان نوروز را افتتاح کردید، تا پایان سال امیدوار هستید که بخشی از پروژه‌هایی که گفتید را به بهره‌برداری برسانید؟
حتما، امسال را سالی به یاد ماندنی برای اراضی عباس‌آباد و شهر تهران می‌دانم. این اراضی درواقع نشان‌دهنده حیات تهران است. در حال حاضر هم تعدادی از پروژه‌ها نظیر سینما گیم و اسکیت پارک به بهره‌برداری رسیده است. 2پروژه آسمان نمای گنبد مینا به مساحت تقریبی 2 هزار متر مربع و نیز پل‌طبیعت به‌عنوان بزرگ‌ترین پل غیرخودرویی کشور در ردیف پروژه‌های شاخص شهرداری تهران امسال افتتاح می‌شود و به بهره‌برداری خواهد رسید و علاوه بر اینها پروژه احیا و توسعه بوستان طالقانی، چشم‌انداز فرهنگ، گذر و پیاده راه فرهنگ در سال‌جاری در اختیار شهروندان قرار خواهد گرفت.
- به دیپلماسی شهری و بوستان نوروز اشاره کردید، قرار است چه اتفاقی را شاهد باشیم و نقش اراضی عباس‌آباد در این زمینه به چه صورت است؟
این بوستان در اصل بر اساس مفاهیم موجود در نوروز که عیدی مشترک بین ایران و کشور‌های این حوزه تمدنی است احداث شده است. این بوستان با امکانات و فضاهای در نظر گرفته در آن قرار است زیر ساختی مناسب برای فعالیت‌های فرهنگی کشور‌های عضو اکو که نوروز یک اصل مشترک فرهنگی بین آنهاست باشد. طاق اکو در شمال بوستان یک نماد همدلی و اتحاد بین این کشور‌هاست و نیز در میدان مشاهیر که سردر، کتیبه‌ها و سطح میدان بر اساس معماری غنی ایرانی و اسلامی ساخته شده قرار است 60 تندیس از مفاخر حوزه تمدنی ایران اسلامی نصب و مراسم و بزرگداشت‌های مفاخر و فعالیت‌های مشابه در آن برگزار شود.
تاکنون مؤسسه بین‌المللی اکو حضور فعالی در این بوستان داشته و ضمن رایزنی گسترده در جریان نشست‌های بین‌المللی کشور‌های یاد شده قرار است این بوستان نیز به‌عنوان پایگاهی برای فعالیت‌های فرهنگی معرفی شود.
- با توجه به تعریفی که از اراضی عباس‌آباد به‌عنوان قطب فرهنگی و گردشگری می‌شود، بوستان‌ها و فضاهای ایجاد شده تا چه حد درگیر فعالیت‌های فرهنگی شده‌اند؟
تا 2سال پیش شرکت نوسازی عباس‌آباد تنها به‌عنوان شرکتی عمرانی شناخته می‌شد که متولی اداره و توسعه زیرساخت‌های اراضی بود اما با توجه به سیاست‌های کلان شهردار تهران و مدیریت شهری پس از ایجاد معاونت فرهنگی و اجتماعی مدیریت این مجموعه به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نیز توجه نشان می‌دهد. در حال حاضر اراضی عباس‌آباد دارای تقویم فرهنگی است. بوستان‌های واقع در اراضی میزبان ده‌ها‌هزار نفر از شهروندان در مناسبت‌های مختلف بوده و در کنار برنامه‌های فرهنگی و مذهبی متداول، میزبان روزهای ملی و بین‌المللی ثبت شده در تقویم عمومی نظیر روز آتش‌نشانی، روز دریانوردی و...هستند.
