انتخابات پارلمانی موجی از اعتراض مخالفان را بهدنبال داشت که برای نخستینبار تظاهرات گسترده خیابانی علیه ولادیمیر پوتین را موجب شد. اعتراضها در آستانه انتخابات ریاستجمهوری هفته آینده همچنان ادامه دارد. همزمان رویارویی میان روسیه و غرب هم شدت گرفتهاست. پوتین این روزها تحت بیشترین فشارهای داخلی و خارجی قرار دارد.
پهناورترین کشور جهان
فدراسیون روسیه با داشتن 242/098/17 کیلومتر مربع مساحت، پهناورترین کشور جهان است. این کشور که در شمال آسیا و شرق اروپا قرار دارد مساحتاش 2برابر کانادا(دومین کشور پهناور دنیا) و 1/8 برابر آمریکاست. طول ۱۰هزار کیلومتری روسیه باعث شده تا اختلاف ساعت شرق و غرب روسیه، 9ساعت باشد. نروژ، فنلاند، استونی، لتونی، لیتوانی، لهستان، بلاروس، اوکراین، گرجستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، چین، مغولستان و کرهشمالی ۱۴کشوری هستند که روسیه با آنها مرز زمینی دارد. این کشور همچنین با کشورهای پیرامون دریای برینگ، دریای ژاپن، دریای خزر، دریای سیاه و دریای بالتیک در ارتباط دریایی است. ژاپن و آمریکا دو کشوری هستند که با مرز دریایی، همسایه روسیه به حساب میآیند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، رفراندومی در روسیه برگزار شد و براساس آن مردم به تشکیل فدراسیون روسیه که رئیسجمهور در آن رئیس کشور است رای دادند. در روسیه نخستوزیر رئیس دولت است.
مسکو، شهر میلیاردرها
براساس گزارش مجله فوربس در سال گذشته میلادی، ۷۹ میلیاردر جهان درمسکو، پایتخت روسیه ساکن هستند و این شهر توانسته جای نیویورک را بهعنوان مرکز تجمع افراد پولدار جهان بگیرد. نیویورک اکنون محل زندگی ۵۸میلیاردر جهان است. در سال ۲۰۱۱ تعداد میلیاردرهای جهان به 1210 نفر رسید، درحالیکه در سال ۲۰۰۸ تعداد میلیاردرهای جهان 1125نفر بود. از 85 نفری که به فهرست پولدارهای جهان اضافه شدهاند ۳۱نفر از روسیه هستند و ۵۴ نفر دیگر هم از چین. مسکو پرجمعیتترین شهر اروپا به حساب میآید که براساس آمارگیری سال ۲۰۱۰ جمعیتی بیش از ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر دارد. ۴ فرودگاه بینالمللی و ۹ترمینال قطار مراکز حملونقل این شهر هستند. این شهر در بخش اروپایی روسیه قرار گرفته و مراکز دولتی از جمله کاخ کرملین(کاخ ریاستجمهوری) و ساختمان دومجلس این کشور را در خود جای داده است. در روسیه دو مجلس وجود دارد؛ دوما و شورای فدراتیو. نمایندگان این مجالس از طریق رایگیری انتخاب میشوند.
سرد اما دارای منابع غنی انرژی
آب و هوای روسیه بهدلیل نزدیکی به قطب شمال سرد است و به همین خاطر مردم اکثر مناطق این کشور تنها 2فصل تابستان و زمستان را تجربه میکنند. سردسیربودن بیشتر مناطق این کشور باعث شده که بسیاری از مناطق (بهویژه منطقه وسیعی مانند سیبری) خالی از سکنه باشند و کشاورزی در این مناطق میسر نیست. سیبری یکی از سردترین مناطق روسیه است که برای سالهای متمادی از آن بهعنوان تبعیدگاه استفاده میشد. این کشور در مقابل، منابع غنی انرژی دارد. اقتصاد روسیه صنعتی و همچنین وابسته به منابع بزرگ انرژی این کشور بهویژه گاز است. این کشور بزرگترین تولیدکننده گاز در جهان است و نیمی از گاز مصرفی قاره اروپا را تامین میکند. این کشور همچنین یکی از مهمترین تولیدکنندگان نفت جهان است. کشورهای شرق اروپا و آسیای مرکزی از خریداران مهم گاز روسیه به حساب میآیند و مقامهای این کشور با وابستگی آنها به این مسئله در سالهای گذشته بارها بهعنوان نمونه با قطع صادرات گاز قدرتنمایی کردهاند.
از اقتصاد بهشدت متمرکز تا بازارمحوری
اقتصاد روسیه از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تغییرات چشمگیری داشته است. این کشور اکنون براساس آمارها نهمین اقتصاد بزرگ جهان براساس تولید ناخالص داخلی به حساب میآید. این کشور پس از فروپاشی شوروی از یک اقتصاد بهشدت متمرکز به سوی یک سیستم اقتصادی بازارمحور و در تعامل با دنیا حرکت کرده است. اقتصاد این کشور بر پایه سرمایهداری و خصوصیسازی است و این تغییرات پس از فروپاشی شوروی و رهایی از اقتصاد دولتی و سوسیالیستی صورت گرفت. اصلاحات اقتصادی این کشور در دهه۹۰ خصوصیسازی بیشتر بخشهای صنعتی جز بخشهای انرژی و دفاعی را بهدنبال داشت. بیشترین صادرات روسیه را نفت و محصولات آن، گاز، چوب، مواد شیمیایی و تسلیحات نظامی تشکیل میدهند. طبق گزارشهای موجود، حدود یکسوم کل ذخایر تایید شده گاز طبیعی جهان در روسیه قرار دارد و این کشور بزرگترین صادرکننده غیراوپکی نفت به حساب میآید. جالب است بدانید که افزایش یکدلاری قیمت نفت در بازارهای جهانی، تولید ناخالص داخلی روسیه را 4/3 میلیون دلار افزایش میدهد.
بحران مالی پس از دوران رشد اقتصادی
بحران مالی جهان زمانی رخ داد که روسیه ۸سال رشد اقتصادی را پشت سر گذاشته بود. در 8سال اول قرن ۲۱ این کشور با افزایش بهای نفت و گاز بهصورت میانگین رشد ۸درصدی در تولید ناخالص داخلی و ۱۰درصدی در تولیدات صنعتی را بهصورت سالانه شاهد بود. کسادی اقتصاد جهانی سبب کاهش قیمتهای نفت و سایر فراوردههای اصلی شد. وضعیت ثبات به این کشور تقریباً در سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ بازگشت اما هنوز اقتصاد این کشور با مشکلات جدی دست و پنجه نرم میکند. ولادیمیر پوتین، نخستوزیر روسیه به همین خاطر بهتازگی در واکنش به انتقادها علیه خود، از بهبود وضعیت اقتصادی شهروندان روس درصورت بازگشتش به کرملین خبر داد. او وضعیت اقتصادی فعلی روسیه را نامناسب خواند و از لزوم اصلاح آن در دوران ریاستجمهوری خود سخن گفت. وی در مقالهای کمبود مسکن با قیمت مناسب و درآمدهای اندک را مشکلات جامعه روسیه دانست و تأکید کرد که این وضعیت باید تغییر کند.
موقعیت جهانی
فدراسیون روسیه در قوانین بینالمللی بهعنوان جایگزین اتحاد سابق جماهیر شوروی شناخته میشود. به همین خاطر این کشور توانست پس از فروپاشی شوروی کرسی دائم در شورای امنیت را با حق وتو به دست آورد. غیر از عضویت دائم در شورای امنیت، روسیه عضو 1+5، اتحادیه اروپا، APEC وG8 است. واقعیت این است که روسیه به جای یک سیاست خارجی واحد، چند خطمشی سیاسی در روابط خود داشته و تعیین سیاستهای خارجی این کشور موجودیتی تکثرگرایانه دارد. این کشور با عضویت دائم خود در شورای امنیت نقش مهمی در مسائل جهانی ایفا کرده است. این کشور یکی از اعضای گروه چهارجانبه صلح خاورمیانه است و نقش مهمی در مذاکرات ششجانبه درباره برنامه هستهای کرهشمالی ایفا میکند. ولادیمیر پوتین در دوران ریاستجمهوری خود تلاش کرد روابط نزدیکتری با کشورهای مختلف داشته و در صحنه سیاست خارجی در مقابل آمریکا قد علم کند. روسیه هنوز روابط مستحکمی با کشورهای BRIC(برزیل، روسیه، هند و چین) دارد. چین بهویژه متحد راهبردی روسیه به حساب میآید.