کشفی تازه درباره سلول‌های بنیادی

همشهری انلاین- مریم شیرافکن : یافته‌های جدید نشان می‌دهد اندامک‌های کوچکی به نام «بدن‌های P» (P bodies) نقشی کلیدی در تعیین سرنوشت سلول دارند.

انبار اطلاعات ژنتیکی درون سلول‌ها
تا پیش از این تصور می‌شد بدن‌های P فقط محل ذخیره و تخریب RNAهای اضافی در سلول هستند، اما مطالعه جدید نشان داده این اندامک‌ها در واقع مانند انبارهای منظم ژنتیکی عمل می‌کنند. در هر سلول، نوع خاصی از RNA در این فضا ذخیره می‌شود که اگر آزاد شود، مسیر رشد سلول را به سوی نوع دیگری تغییر می‌دهد.

بازگرداندن سلول‌ها به مرحله آغازین رشد

پژوهشگران نشان دادند با دستکاری بدن‌های P می‌توان سلول‌های تمایز یافته را دوباره به حالت انعطاف‌پذیر اولیه برگرداند؛ حالتی که سلول قابلیت تبدیل به هر نوع بافتی را دارد. این کار به آن‌ها اجازه داد سلول‌هایی شبیه سلول‌های زاینده (پیش‌ساز اسپرم و تخمک) و سلول‌های «توتی‌پوتنت» را در آزمایشگاه تولید کنند—سلول‌هایی که توان تبدیل به هر بافتی در بدن را دارند.

کاربردهای پزشکی گسترده
این کشف می‌تواند راه را برای درمان‌های نوین باروری، بازسازی اندام‌ها و بررسی بیماری‌هایی مانند پارکینسون هموار کند. همچنین می‌توان از این سلول‌های بازبرنامه‌ریزی‌شده برای آزمون داروهای جدید یا مطالعه مراحل اولیه شکل‌گیری بیماری‌ها استفاده کرد.

به گفته دکتر جاستین برامبا، یکی از نویسندگان ارشد مقاله:
«اگر بتوانیم یاد بگیریم چگونه سرنوشت سلول را تغییر دهیم، دریچه‌ای به سوی جهانی از کاربردهای پزشکی و درمانی گشوده خواهد شد.»

منبع :

Pessina, P., et al. (2025). Selective RNA sequestration in biomolecular condensates directs cell fate transitions. Nature Biotechnology. doi.org/10.1038/s41587-025-02853-z