همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: انوار اگرچه به عنوان رئیس بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران حدود ۱۰ جلد فهرست نسخه‌های خطی به فارسی و عربی را تدوین کرد و با شرح و ترجمه کتاب‌های ارزشمندی چون شرح اشارات خواجه نصیر، تعلیقه مفصل بر دانشنامه علایی ابن سینا، ترجمه مقاصدالفلاسفه غزالی و... شناخته می‌شود، اما تسلط در مبحث رجال‌شناسی و پژوهش‌هایش درباره تاریخ و هویت پایتخت او را به چهره ماندگار این حوزه تبدیل کرده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
حمید ناصری، تهران‌پژوه و نویسنده، در این باره می‌گوید: «استاد انوار علاوه بر تسلط در نسخه‌شناسی، رجال‌شناسی دقیق بود. او به واسطه سید یعقوب انوار شیرازی، پدرش، که سمت نایب رئیسی مجلس شورای ملی در دوره پهلوی را برعهده داشت، بسیاری از رجال سیاسی دوره‌های پهلوی اول و دوم را در خانه خود ملاقات کرده و یا همراه با پدر به خانه و عمارت آنها رفته بود. این امتیاز ویژه به استاد انوار اجازه می‌داد معماری خاص خانه‌های رجال، وقایع سیاسی مهمی که در این خانه‌ها رقم خورده و... را ثبت و ضبط کند. به عنوان مثال، او در حاشیه یکی از کتاب‌ها به ماجرای ملاقات پدرش با علی‌اصغر حکمت شیرازی، وزیر معارف پهلوی اول، در محله امامزاده یحیی اشاره می‌کند و همزمان به معماری این خانه، ساختار خانه‌ها و محله امامزاده یحیی در آن دوران، رجالی که در آن محله زندگی می‌کردند، باغ‌ها و دیگر ویژگی‌های آن محله می‌پردازد. استاد انوار این اطلاعات ارزشمند را در برخی سخنرانی‌ها عرضه کرد و یا در حاشیه برخی از کتاب‌ها از جمله ره‌آورد حکمت نگاشت.»
همین امتیاز ویژه در کنار پژوهش میدانی، به شیوه تحقیق و پژوهش خاص استاد انوار درباره تاریخ تهران تبدیل شد. ناصری ادامه می‌دهد: «انوار از معدود افراد یا تنها فردی بود که خانه شمار زیادی از رجال سیاسی از میرزا جواد سعدالدوله تا علی آقاخان امین‌حضور و حکیم‌الملک را از نزدیک دیده و اطلاعات آنها را ثبت کرده بود. از طرفی تسلط استاد انوار به زبان فرانسه و زندگی در دل تحولات اجتماعی و سیاسی آن دوران باعث شده بود از نزدیک برخی وقایع مهمی که در تهران رقم خورده بود را تجربه کند. برای نمونه، او هنگام نوشتن "لایحه خلع ید" در خانه دکتر مصدق حضور داشت و یکی از افرادی بود که در کار نوشتن، ترجمه و تصحیح متن لایحه مشارکت کرد. استاد انوار در همین جلسه هم به توصیف و ثبت اطلاعاتی از معماری و ویژگی‌های خانه دکتر مصدق پرداخت.»
از کارهای ویژه استاد انوار برای تاریخ و هویت تهران، ثبت اطلاعات باغ‌های قدیمی پایتخت است. ناصری می‌گوید: «انوار علاوه بر ارائه اطلاعاتی درباره قنات‌های تهران، به باغ‌های تهران قدیم تسلط کامل داشت. او در مجله تهران، متعلق به سیما کوبان، مقالات مفصلی در ۶ جلد درباره باغ‌های تهران نوشت که منبعی ارزشمند درباره باغ‌های تاریخی تهران محسوب می‌شود.»
نظر شما