تاریخ عمومی ایران

هزینه خانوار شهری در تهران قدیم | ارزش پول و هزینه زندگی

حسنعلی مهران یکی از روسای پیشین بانک مرکزی ایران در فصل ششم کتاب «هدف‌ها و سیاست‌های بانک مرکزی» به ارزش پول و تثبیت هزینه زندگی در تهران قدیم می‌پردازد که در این مطلب بخشی از آن را می‌خوانید.

مصدق به روایت معتمدی‌مهر و مجلسی به مناسبت زادروزش

‌چگونه والی فارس قهرمان ملی ایرانیان شد؟

مصدق بی‌تردید و به گواه اسناد منتشر شده یکی از معدود سیاست‌مدارانی است که در خفا و عیان هیچ‌گاه ذره‌ای و لحظه‌ای علیه منافع مردم کاری نکرد و در تمام افعالش منافع ملی ایران و ایرانی لحاظ می‌شد؛ حتی زمانی که تنهاتر از هر موقع دیگر دست رد بر همراهی حزب توده زد تا مبادا به بهای سقوط‌نکردن دولتش، کشور در چاه کمونیست‌ها افکنده شود.

کرونا در مسیر سال‌های عامه مازندران

کرونا و ابعاد گسترده و پیچیده آن در جامعه علاوه بر ثبت همه پیامدهای مثبت و منفی متعددش در تاریخ کشور و جهان، در حافظه اجتماعی نیز به روالی مرسوم و مانند ده‌ها رویداد دیگر که بین مازندرانی‌ها به مبدأ تاریخ‌گذاری غیررسمی تبدیل شده‌اند، چند سال دیگر یک مبدأ تقویمی شفاهی محسوب می‌شود.

تاریخ ایران از پارینه‌سنگی تا ۸۸ | کجا بودیم و چگونه به اینجا رسیده‌ایم؟

تاریخ ایران؛ پژوهش آکسفورد کتابی است درباره تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران که از دوره پارینه‌سنگی آغاز می‌شود و در کمتر از ۵۰۰ صفحه، تمام دوره‌ها را تا سال ۱۳۸۸ شمسی پوشش می‌دهد.

روایت وارونه تاریخ در شاهکار علی حاتمی | تانگوی «هزاردستان» روی اعصاب مورخان!

نقش‌هایی که استاد علی حاتمی به «جمشید مشایخی» و «محمدعلی کشاورز» سپرد، برخلاف واقعیت‌ تاریخی است.

مسجدی به دیرینگی نهضت جنگل در تنکابن

آثار باستانی و میراث فرهنگی، شناسنامه و هویت هر کشور است که قدمت، تاریخچه و تمدن آن سرزمینی را مشخص می‌کند، بر این اساس حفاظت و حراست از آثار فرهنگی و تاریخی و حیات بخشیدن به آن‌ها امری ضروری بوده و کشور ما نیز با شمار فراوانی از آثار باستانی و ابنیه‌های تاریخی و فرهنگی در ردیف برترین‌های دنیا قرار گرفته و دارای کهن‌ترین فرهنگ و تمدن جهانی است.

چرا مصدق مخالف شاه‌شدن رضاخان بود؟

مصدق و دوستانش تغییر قانون اساسی را برخلاف قانون اساسی می‌دانستند، زیرا در یکی از اصول غیرقابل تغییر آن سلطنت قاجار تا ابد در دودمان قاجار تضمین شده بود؛ بنابراین با سلطنت رضاخان به‌شدت مخالفت و آن اقدام را برخلاف قانون اساسی اعلام کرد.

آداب غذا خوردن در ایران باستان | سخن گفتن سر سفره عامل زیاد شدن دیوها!

خاموش بودن هنگام صرف غذا برای اجداد ما بسیار مهم بود و شکستن این سکوت گناهی بزرگ محسوب می‌شد.

عکس | بستنی نونی؛ یادگاری از ۱۴۰ سال پیش!

تصویری از میدان مشق تهران را در اواخر عهد ناصری می‌بینید و مردی بستنی فروش را که با گاری‌اش به مشتری‌های تهرانی بستنی می‌فروشد.

عجیب‌وغریب‌ترین خلاف‌های «آرسن لوپن» ایران!

تاریخ پر است از نمونه‌های عجیب‌وغریب خلافکاران؛ شخصیت داستانی «موریس لوبلان» که آخر کارهای خلاف بود و همیشه با ترفندهایش کلاه‌های گشاد بر سر آدم‌هایی می‌گذاشت که فکر می‌کردند خیلی زرنگ هستند. در این مطلب اما به نمونه ایرانی‌اش می‌خواهیم بپردازیم؛ مهدی بلیغ، معروف به «آرسن لوپن» ایران.

از غذاهای گوشتی ایران عصر ساسانی چه می‌دانید؟

یک پُرس «اَفْسَرد» لطفاً! | غذای گوشتی ایران عصر ساسانی

در ایران عصر ساسانی، به خوراک و چگونه خوردن آن، توجه بسیار می‌شد. از جمله خوراکی‌های محبوب آن دوران، غذاهای گوشتی سرد بود که «اَفسَرد» نامیده می‌شد. رسالۀ «خسرو و ریدگ» که متنی به زبان فارسی میانه است، گوشت گاو، گوزن، بچه شتر، گوساله یک ساله، گاومیش و گورِ خانگی را مناسب برای تهیه انواع اَفسرَد معرفی می‌کند.

عکس | نخستین گروه موسیقی دانش‌آموزی در ایران

دسته موزیک مدرسه دارالفنون را در تصویر می‌بینید که در سمت چپ آن، شکرا...خان سرهنگ ایستاده است. زمان برداشتن عکس احتمالا حدود سال ۱۲۶۰ هـ.ش است. استفاده از سازهای ضربی و بادی مختلف توسط دانش‌آموزان که در تصویر مشاهده می‌شود، در نوع خود جالب و دیدنی است.

راز دروازه قدیمی و ترسناک شهر مشهد

شهر مشهد در دوره قاجار هفت دروازه داشت؛ تقریباً برای هر محله، یک یا دو دروازه تعبیه شده بود و همه این دروازه‌ها محل آمد و شد بودند، الا یکی! داستان این دروازه را در این مطلب بخوانید.

نبرد شاه و اجنّه در حمام!

موضوع حضور جن و پری در حمام‌های ایرانی، تاریخی نسبتاً قدیمی دارد و نوع معماری حمام، بخاری که در آن وجود داشت و نیز، پژواک صوت در این مکان، زمینه را برای شکل دادن به خیالات و اوهام فراهم می‌کرد. ناصر نجمی در کتاب خواندنی «دارالخلافه طهران» به این موضوع جذاب پرداخته که در اینجا می‌خوانید.

۸۶امین سالگرد تغییر نام کشور از «پرشیا» به «ایران» | ماجرای تغییر نام چه بود؟

روز اول فروردین ۱۳۱۳ شمسی طبق بخشنامه وزارت امورخارجه نام «پارس» یا «پرشیا» رسماً به «ایران» تغییر یافت. پیش‌تر نام ایران در مجامع بین‌المللی به عنوان «پرشیا» یا «پارس» خوانده می‌شد و هنوز در برخی از کتب قدیمی خارجی می‌توان چنین نامی‌ را در مورد ایران یافت.

تصاویر | آغاز محاکمه مرد مذاکره!

۲۵ اسفند ۱۳۱۱ آغاز محاکمه سرّی عبدالحسین تیمورتاش، مرد بانفوذ دربار پهلوی اول در سال‌های ۱۳۰۵ تا ۱۳۱۱ است. فقط چهار سال از شاه مملکت کوچک‌تر بود؛ اما پیشینه متفاوتش و توانمندی‌های فردی‌اش به او جایگاهی ویژه بخشید.

روایت یک شاهد عینی از ایران «وَبا زده» در ۱۶۳ سال پیش

مردم چنان می‌مردند که گویی برگ از درخت می‌ریزد و با این‌که در تهران آماری برای تعیین شمار بیماران وجود ندارد مع ذلک من تصور می‌نمایم که بیش از یک‌سوم سکنه شهر تهران بر اثر وبا مردند.

قرنطینه‌هایی که تاکنون در ایران اجرا شده است

محققان در پژوهشی تاریخچه قرنطینه در ایران را در اواخر دوره‌ قاجار و اوایل پهلوی را بررسی کرده‌اند. نویسندگان این مقاله معتقدند در کشور ما قرنطینه از قدیم مورد توجه واقع شده بود ولی هیچ‌گاه به صورت علمی و موثر اجرا نشده است.

در جلسه نقد «حقوق اداری: درس‌های مدرسه علوم سیاسی» مطرح شد:

بنیانگذاران مشروطیت فهم عمیقتری از ما در تاسیس نظام حقوقی داشتند

سیدناصر سلطانی گفت: بنیانگذاران مشروطیت در مقایسه با ما فهم عمیقتر و پیچیده‌تری از ایران و تاسیس نظام حقوقی جدید داشتند و به همین دلیل باید مشروطیت را به عنوان نقطه ثقل جدی گرفت.

ماجرای یک ترور | اولین و آخرین باری بود که اسلحه ‌دست گرفتم

من آمدم پایین. آرام، اسلحه را کشیدم و به طرف دکتر فاطمی گرفتم، ماشه را چکاندم و صدای آخ را شنیدم. فاصله من با دکتر فاطمی حدود یک‌متروخرده‌ای بود. فقط یک گلوله شلیک کردم و اسلحه را انداختم زمین و آمدم کنار ...

آشنایی با محله آغه‌زمان - کردستان

محله «آغه‌زمان» از بافت‌های قدیمی و تاریخی شهر سنندج است و بسیاری از بناهای آن در فهرست آثار ملی کشور قرار دارند.

تقی‌زاده با همه انتقادات، دزد و رشوه‌گیر نبود | چرا کتابخانه شخصی‌اش را فروخت

متن زیر یادداشت دکتر میلاد عظیمی است که در کانال تلکرامی خویش نور سیاه درباره عظمت فکری و اخلاقی سید حسن تقی زاده نوشته است.

«روحانیت و اندیشه‌های چپ در ایران معاصر» بازنشر شد

مساله تقابل تئوریک روحانیون و جریان چپ در ایران معاصر

«روحانیت و اندیشه‌های چپ در ایران معاصر» نوشته محمد صدرا توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ دوم رسید. بهای چاپ دوم این کتاب از چاپ نخست آن کمتر است.

یلدا پایان سکوت شب تا طلوع روشنایی

یلدا سرآغازی است برای شکستن شب و از این شب، به بعد روز و روشنایی بیشتر و بیشتر می‌شود. یلدا مقدمه و طلیعه روزهای بلند است و گویا بر همین اساس، گذشتگان ما شب یلدا را به بیداری و کنار هم بودن می‌گذراندند.

زندگینامه مستوره اردلان (۱۱۸۴-۱۲۲۷)

ماه‌شرف خانم معروف به مستوره اردلان، در عصری که اکثر مردم از نعمت علم و دانش محروم بودند به فراگیری علم پرداخت و به اولین زن تاریخ‌نویس کُرد در جهان تبدیل شد.

شبی برای استاد تاریخ‌دان

شب غلامحسین زرگری‌نژاد، مورخ و محقق تاریخ ایران و اسلام در سالن حکمت کتابخانه ملی برگزار می‌شود.

پایان نگارش دانشنامه مازندران

نگارش دانشنامه مازندران که از سال ۹۵ آغاز شده بود، با جمع آوری بیش از هشت هزار عنوان مقاله به پایان رسید.