هویت شهری
-
عاشقانههای یک معلم | ماجرای شهیدی که شعر معروف «قربون کبوترای حرمت» را سرود
معلم بود، مداحی میکرد، رزمنده بود و همه اینها را با عشق به اهلبیت (ع) درآمیخته بود و معجونی از زیباترین رفتارهای اخلاقی را از خود به یادگار گذاشت.
-
به نام چشمهای در بهشت | چنان خوشآبوهوا که تفرجگاه شاهان قاجار شد
امروز محله سلسبیل در تقسیمات شهری به دو محله سلسبیل جنوبی و شمالی تقسیم شده، اما چند دهه پیش، این محله محدودهای وسیع را دربرمیگرفت که از شرق به میدان باغشاه یا میدان حر کنونی، از جنوب به خیابان شاهرخ سابق یا کمیل کنونی، از شمال به خیابان آزادی و از غرب به خیابان آیتالله دستغیب منتهی میشد.
-
زورآزمایی عقاب با شیر و خرس پیش چشم اهل محل
باغ گلستان یکی از نوستالژیهای محله سلسبیل است. اگر دستی به خاطرات غبارگرفته اهالی محله بکشیم،تصاویر رنگارنگ سالهای دور جان میگیرد و نمایشهای متنوع و برنامههای تفریحی جورواجوری که در این باغ دلگشا اجرا میشد و دل کل تهرانیها را میبرد دوباره زنده میشود.
-
بفرمایید شام روی پشتبام!
سلسبیل هم مانند دیگر محلههای قدیمی شهر مملو از خانههای یک-دوطبقه بود که مثل دانههای زنجیر به هم وصل بودند؛ بیشتر پشتبامها به هم راه داشت. صمیمیت همسایهها، سبب شده بود سلسبیل آداب و رسوم همسایگی خاص خود را داشته باشد. در ادامه به رسوم قدیمی این محله پراختهایم.
-
تعزیههای شکوهمند دربار قجری
اوج رونق و شکوفایی هنر تعزیه و اجرای نمایشهای مختلف در دوره قاجاریه بود. در این دوران پیشرفتهترین و مجهزترین مجالس تعزیه با حمایت دربار در تکیههای دولت و تکیه نایبالسطنه برگزار میشد به نحوی که حتی درباریان برای اجرای این مراسم به بهترین نحو با یکدیگر رقابت میکردند.
-
سلسبیل؛ پاتوق تابستانه شازدههای قاجار
محدوده غرب تهران در سالهای آخر حضور قاجارها در قدرت، به دلیل وجود باغهای خوشآبوهوا و پرمحصول، پاتوق شاهزادههای قاجاری بود. از دل همین باغهای پرتعداد بود که به مرور محله سلسبیل شکل گرفت. خواندن ماجرای باغهای محله سلسبیل خالی از لطف نیست.
-
پرسه در خاطرات آبانبار چهلپله | چند پله گودتر؛ دور از دست شعلهور تابستان
کوچه آبانبار برای اهالی قدیمی محله سلسبیل، مثل تونل زمان آنها را با خود روزگار گذشته میبرد؛ همان روزها که هنوز خبری از آب لولهکشی نبود و اهالی محله تابستانهای داغ تهران را با تهیه آب شرب از آبانبار چهلپله سپری میکردند. ماجرای آب انبار چهلپله سلسبیل را در ادامه بخوانید.
-
مناظر شهری عجیب و غریب کره شمالی | تصاویر
خبرگزاری رویترز تصاویری از آسمانخراشهای آیندهنگر با بناهای سوسیالیستی در کره شمالی منتشر کرده است.
-
روزگار خوش هنر هفتم در لالهزار دوم پایتخت
محله سلسبیل با آغاز دهه سی، به سرعت از بافت روستایی خود خارج شد و شکل و شمایل شهری گرفت. این تغییر چهره بالطبع نیازمند تأمین برخی سرانهها از جمله سرانههای فرهنگی بود و یکی از این مکانهای فرهنگی سینماها بودند. در این بخش نگاهی به قصه سینماهای محله سلسبیل داریم.
-
یادگار گمرکچی ناصرالدینشاه
غروب عاشورا که از راه میرسد، سقاخانه کربلایی عباسعلی که نمادهای آشنای واقعه کربلا در طراحی نمای آن به کار رفته، با شمعهای نذری عزادران به مکانی دیدنی و پر از معنویت تبدیل میشود. این سقاخانه قدیمی به گواه کتبیه نصبشده روی آن، حدود یک و قرن و نیم قدمت دارد و در سال ۱۲۶۰ بنا شده است.
-
تعزیهخوانی با اشعار ناصرالدینشاه | تعزیههای شاهانه از اوج تا ممنوعیت
اوج تعزیهخوانی در پایتخت در دوران قاجار بود. علاقه آنها به این هنر مذهبی باعث شد تا باشکوهترین و پرخرجترین تعزیههای تهران در تکیههای دولتی همچون تکیه حیاط شاهی و بعدها در تکیه دولت انجام شود.
-
تکیه شوفرها؛ پاتوق چهرههای سیاسی، هنری و فرهنگی | برپایی تعزیه از دهه ۴۰
تکیه شوفرها سال ۱۳۲۴ به همت مرحوم حاجحسین عظیمی در میدان قزوین تهران راهاندازی شد. در سالهای اولیه مراسم عزاداری در تکیه به روضهخوانی و سینهزنی و اجراهای جسته و گریخته نمایش تعزیه خلاصه میشد.
-
زنان؛ تماشاچیان وفادار تعزیه تکیه دولت
زنان همواره یکی از ارکان برگزاری مراسم آیینی تعزیه بودهاند. حتی در دوره قاجار که حضور زنان در اجتماع کمرنگ بود، آنها جایگاه ثابتی در مراسم تعزیه داشتند و پای ثابت تماشای این مراسم آیینی بودند. در ادامه به نقش زنان به عنوان تماشاچیان وفادار تعزیه در این نمایش آیینی پرداختهایم.
-
«دوسکومی»های خاطرهانگیز روبهروی مسجد حصاربوعلی
سقاخانه نونوار محله حصاربوعلی که چند سالی است در این محله ساخته شده، یادآور سقاخانه کهن مسجد حصاربوعلی است؛ همان سقاخانه کوچک که اگرچه نشانی از آن باقی نمانده، اما اهالی حصاربوعلی با تماشای ظرف مخصوص این سقاخانه که به «دوسکومی» معروف بود یاد و خاطر آن را زنده نگه میدارند.
-
فیلم | طهرونیها در حسرت آب خنک
تا قبل از راهاندازی کارخانههای یخ در تهران، یخ مورد نیاز پایتختنشینان از یخچالهای طبیعی تامین میشد.
-
واکنش مردم به ممنوعیت تعزیه | افزایش چشمگیر موقوفات برای اجرای شبیهخوانی در دوران پهلوی اول
آیین عزاداری اباعبدالله(ع) تقریباً از دوره صفویان یعنی سال ۹۳۳ خورشیدی در ایران متداول شد. این آیین در میان ایرانیان و اهالی پایتخت از اهمیت و قداست ویژه ای برخودار بوده و به همین دلیل عمده نذورات اهالی پایتخت وقف مراسم عزاداری اباعبدالله میشد که دربسیاری مواقع از سر لجبازی با حکومت بود.
-
اینجا آینه تهران است | همنشینی آینه و کاشی و کتیبه با چهار نگهبان
صبح که نور خورشید به آینههای سقاخانه میتابد، سقاخانه خیابان ظهیرالاسلام به نگینی درخشان تبدیل میشود. نام این سقاخانه تاریخی را آیینه طهران گذاشتهاند. هنر آینهکاری بهکاررفته در سقاخانه اگرچه تغییراتی داشته، اما هنوز هم زیبایی منحصربهفردی دارد و جلوهای خاص به این سقاخانه کهن بخشیده است.
-
نخستین سقاخانه مصور تهران با تمثال سقای کربلا
بنای سقاخانه علیجان در کوچهای به همین نام، دهههاست که میعادگاه عاشقان اهل بیت(ع) بود. اهالی محله پامنار، زائران امامزاده اسحاق (ع) و رهگذرانی که به هوای خرید از مراکز تجاری بازار عودلاجان و پامنار گذرشان به این محدوده میافتاد، با آب گوارای این سقاخانه گلویی تازه میکردند و صلواتی میفرستادند.
-
هنر موسیقی در خدمت سوگواره آیینی | رواج سازهای اروپایی در تعزیه از دوره قاجار
یکی از مهمترین بخشهای اجرای مراسم تعزیه در هر نمایش و ذکر مصیبت اهلبیت (ع) موسیقی شروع نمایش است؛ نوایی حماسی که اغلب با سازهای کوبهای و بادی نواخته میشود.
-
سقاخانه بربریها از نخستینهای طهران
بربریها در گذشته نه چندان دور که حوالی میدان بهارستان سکونت داشتند، سقاخانهای به نام خودشان بنا کردند.
-
احیای یادگار معیرالممالک با وسایل دورریختنی!
اهالی محله سنگلج دست به دست هم داده اند و با تکههای چوب مثل پایه مبل و بقایای کمد دیواری سقاخانه تاریخی معیرالممالک را ترمیم کردهاند.
-
تعزیه خانگی به سبک اعیان و اشراف
دوران آقامحمدخان و فتحعلیشاه معمول بود که اعیان و اشراف در تکایا و منازل خود تعزیه برگزار کنند. البته در زمان محمدشاه و ناصرالدینشاه این نوع تعزیهخوانیها بیش از پیش رواج یافت.
-
سقاخانه ممنوعه تهران کجاست؟
سقاخانه نوروزخان در بازار تهران و حوالی پلههای نوروزخان یکی از معروفترین و پرماجراترین سقاخانههای شهر تهران از همان زمان ساخت بود. این سقاخانه که در واقع دو بار در بخشهای مختلف تهران ساخته شد زمانی جزء مکانهای ممنوعه تهران هم تلقی میشد. ماجرای این ممنوعیت قصه خواندنی دارد.
-
نمای متفاوت سقاخانه ۱۱۵ ساله پایتخت را ببینید | راه روشن در گذرگاه درشکهها
سقاخانه سهراه رشدیه یکی از سقاخانههای پرطرفدار تهران است که بیش از یک قرن قدمت دارد.
-
راز توقف ماشینهای گرانقیمت مقابل سقاخانه قلمستان
بوی عود و اسپند همه کوچه را برداشته است. کتیبههای سیاه دورتادور سقاخانه را سیاهپوش کرده است. محرمها هیئتی کوچک به رسم هرسال در جوار سقاخانه قلسمتان به پا میشود؛ همان سقاخانه معروفی که آوازهاش بالاشهریهای را با ماشینهای گرانقیمت به قلمستان میکشاند.
-
داستان یک تعزیه اعتراضی
به سید مصطفی کاشانی، معروف به میرعزا، لقب نابغه تعزیهنویسی ایران میدادند؛ تعزیهگردان و تعزیهنویس برجستهای که در دوران ناصرالدینشاه و مظفرالدینشاه قاجار دهها تعزیه مجلس تعزیه سرود و تسلط بسیاری در سرودن شعر و نوحه و اشعار تعزیه داشت. در ادامه به ماجرای اخراج او از تکیه دولت پرداختهایم.
-
تعزیهخوان سنگلج، کارگردان معروف بریتانیا را متحیر کرد| ماجرای نعره مهیب برزوبیگ
تهران تعزیهخوانان بزرگی به خود دیده است. از سنگلج تا ری، از تجریش تا روستای سنگان، محله به محله میرزاها و معینالبکاهای معروفی زندگی میکردند که سالها تعزیهخوان تکیه دولت و تکیههای دیگر این شهر بودهاند.
-
زنان شبیهخوانان این تعزیه بودند | نقش معینالبکاء در برپایی مراسم شبیهخوانی
اگرچه تعزیه را به عنوان هنری مردانه میشناسیم و مردان به عنوان شبیهخوان اجرای نقشهای مختلف این نمایش را برعهداه دارند، اما نشانههایی از اجرای تعزیه توسط زنان در دوران قاجار وجود دارد. در ادامه به نقش زنان در اجرای تعزیه دوران قاجار پرداختهایم.
-
میرزا الکساندر، ۳۳ نسخه از تعزیه تهران را به کتابخانه ملی فرانسه هدیه داد| تعزیه معروف « ایلچی فرنگ» چه بود؟
برگزاری تعزیههای بزرگ و مجلل از جانب درباریان بهخصوص در عهد قاجار همیشه مهمانان ویژهای داشت. ؛ مهمانان خارجی که اغلب از مستشاران، سفیران، نظامیان، اعضای کنسولگری و خانوادههایشان بود.
-
۱۶۰ سال تعزیه در شمیران
اجرای تعزیه در آبادیهای شمیران، همان روستاهای سرسبزی که اکنون به محلههای شمال شهر تبدیل شدهاند، قدمت بسیار دارد. در یک دو قرن اخیر، تکایای کهن این گستره علاوه بر میزبانی از مجالس عزاداری، میزبان اجرای تعزیه نیز بودهاند. در ادامه به ۱۶۰ سال اجرای تعزیه تکایای معروف شمیران پرداختهایم.