هویت شهری

بازخوانی رسوم تهران قدیم در ماه مهمانی خدا

استقبال از رمضان با آینه و سبزه روی بام

  ماه رمضان همیشه با مرور خاطرات گذشته و نوستالژی‌های این ماه از زبان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها همراه بوده و هست.

همزمان با هفته معلم به مکتبخانه‌های تهران قدیم سری زده‌ایم

دختران ننویسند مبادا  کاغذپرانی کنند!

از پیچ کوچه که گذر می‌کردی، آواز خوش بچه‌ها شنیده می‌شد که با لحنی آهنگین مشق ملاباشی را تکرار می‌کردند: «الف» دو زبر «اَن» و دو زیر «اِن» و دو پیش «اُن». «اَن»، «اِن»، «اُن». «ب» یکی به زیر دارد، «پ» سه تا به زیر دارد، «ت» دو تا به سر دارد، «ج» یکی تو شکم دارد، «ح» هیچی تو شکم ندارد و.... اینجا «مکتبخانه» است.

نگاهی به تاریخچه یکی از محدوده‌های قدیمی منطقه 22

شهرک‌سازی روی زمین‌های فئودال‌های کن

دهه ۴۰ در باغ‌های متعلق به فئودال‌های زمین‌دار کن، کارکنان شرکت راه‌آهن با تأسیس شرکت تعاونی تصمیم به ساخت‌وساز گرفتند و همین برنامه‌ریزی عاملی برای تشکیل شهرک راه‌آهن در منطقه ۲۲ شد. البته این شهرک سال ۱۳۵۹ شکل می‌گیرد و کارکنان در آن ساکن می‌شوند.

داستان شکل‌گیری یک محله قدیمی در غرب پایتخت

مشعل المپیک، چراغ محله را روشن کرد

منطقه ۲۲ غربی‌ترین منطقه شهری تهران با محله‌های متعدد است و وسیع‌ترین منطقه پایتخت محسوب می‌شود. اراضی محدوده چیتگر و وردآورد شمالی ابتدا متعلق به خانواده فرمانفرمایان و فیروزگر بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این اراضی ملی اعلام و بخشی از آن به سازمان زمین شهری واگذار شد.

آسیاب گیلاسی کجا بود؟

عمری به درازای نخستین روستاها و شکل‌گیری نخستین جوامع بشری دارند. آسیاب‌ها از همان روزهایی که کشاورزی انسان‌ها را دور هم جمع کرد و نان به قوت غالب آنها تبدیل شد، به رکن اساسی یکجانشینی تبدیل شدند. کشاورزان بذر گندم می‌کاشتند و آسیاب‌ها هم دسترنج کشاورزان را آرد می‌کردند برای پخت نان.

معرفی یکی از شهرک های قدیمی منطقه ۲۱

شهرک شخصی ساز

شهرک آزادی از شهرک‌های واقع در ناحیه ۲ منطقه ۲۱ است. قدمت این شهرک به ۴۰ سال قبل می‌رسد و شهرکی شخصی‌ساز به شمار می‌آید.

به بهانه سالگرد تاسیس رادیو در ایران

پای سخنرانی هیتلر در میدان توپخانه

هنگام شکوفه های بهاری درختان جاده «شمیران» و عمارت «کلاه فرهنگی» قصر «قجری»، صدایی گرم و صمیمی از دل دکل های 120 متری بی¬سیم، بر دل و جان خانه های مردم نشست. وقتی که در روز 4ام اردیبهشت ماه سال 1319، با حضور «محمدرضا پهلوی» ولیعهد و سخنرانی «متین دفتری» (نخست وزیر وقت) ایران، «رادیو» رسما گشایش یافت.

بررسی نحوه ساخت محله تولیددارو در منطقه۱۸

این محله را یک شرکت دارویی شکل داد

محله تولیددارو از خیابان ۴۵متری زرند، امتداد خط آهن تهران‌ـ تبریز شروع شده و تا بزرگراه شهید آیت‌الله ‌سعیدی (شمال به جنوب) و شرق به غرب بلوار معلم امتداد دارد. پایه‌گذاری و دلیل اصلی شکل‌گیری این محله قدیمی که در منطقه۱۸ واقع شده، ارتباط تنگاتنگی با زمان آغاز به کار یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدی دارو در تهران قدیم دارد.

گویش اهالی مردم قدیمی منطقه ۵ به عنوان یک میراث فرهنگی در حال ثبت است

اَ کن بشیم شهر! +فیلم

بناهای تاریخی به تنهایی نمی توانند هویت فرهنگی یک قوم یا محله را به دوش بکشند. در کنارشان زبان و لهجه نقش مهمی در ثبات این هویت دارد . گویش و لهجه کنی که برگرفته از زبان قدیمی تاتی است هنوز لابه لای صحبت بزرگان و پیرمردهای محله شنیده می شود. گویشی که قرار است در میراث فرهنگی به ثبت برسد و به عنوان یک پشتوانه فرهنگی برای اهالی غرب پایتخت باشد.

نگاهی به تجربه بیماری های پانادمیک در تهران

تیفوس، سوغات جنگ جهانی دوم | جانفشانی کادر پزشکی در دهه 20

شیوع بیماری «تیفوس»، سوغات جنگ «جهانی دوم» بود که به دلیل حضور اسرای «لهستانی» در ایران و لباسهای آلوده به «شپش» آنها به مردم کشورمان هدیه شد. دولت به طور رسمی در ۱۱ اسفند ماه سال ۱۳۲۱، شیوع همه گیری بیماری تیفوس را اعلام کرد.

علت نامگذاری محله محمودیه و قصر پرماجرای آن

قصه یک قصر بدشگون

شکل گیری محله محمودیه در شمیران روایت ها و ماجراهای جالبی دارد. محله ای که امروز دیگر نشانی از درختان و باغ های سرسبز گذشته اش ندارد و کوچه ها و خیابان هایش را آپارتمان ها و برج های پرتعداد تسخیر کرده اند.

مرور تاریخ شفاهی یکی از محله‌های قدیمی تهران

۵ زار از مهرآباد تا امامزاده معصوم (ع)

محله مهرآباد جنوبی جنوبی در گذشته ای نه چندان دور گندمزارهایی سرسبز بود و خانه‌های اطراف آن به سبک و سیاق خانه‌های روستایی ساخته شده بودند؛ اما تهران به مرور زمان بزرگ و بزرگ‌تر شد و این گندمزارها جایگاهشان را به ساختمان‌های جدید و فرودگاهی دادند که به نام فرودگاه مهرآباد شناخته می‌شود.

نخستین حمل و نقل ریلی تهران در شهرک غزالی!

شهرک سینمایی غزالی در دهه 60 توسط علی حاتمی برای سریال هزار دستان ساخته شد و علی خاکبان اولین طراح آن بود. در سال های بعد سریال های تاریخی زیادی در این مجموعه ساخته و فیلمبرداری شد که کلاه پهلوی، شب دهم، یوسف پیامبر و مریم مقدس از جمله آنها است.

حکایت شکل گیری اولین قهوه خانه محله زهتابی

فقط چای دیشلمه و نمایش مرد ۶میلیون دلاری

کوچک و بزرگ محله کشته و مرده «مراد برقی» و «مرد ۶میلیون دلاری» بودند. علی قهوه چی هم این را خوب می دانست و با تلویزیون کوچک و سیاه و سفیدش پای کوچک و بزرگ محله زهتابی را به قهوه خانه جمع و جورش باز کرده بود. قهوه خانه «علی قهوه چی» حکایتی شنیدنی دارد.

مروری کوتاه بر تاریخچه شکل‌گیری و بنای متفاوت در محله چیتگر

قلعه ۲۵۰ ساله با معماری درون‌گرا

محله چیتگر در روزگاران قدیمی روستایی در حاشیه پایتخت بود که میان خاندان آیت الله بهبهانی و دکتر حسابی دست به دست شد.

موزه خودروهای تاریخی ایران در منطقه ۲۱ قرار دارد

کالسکه ناصرالدین شاه و خودرو آب طلا پشت درهای بسته!

موزه خودروهای تاریخی ایران گنجینه‌ای از نفیس ترین شاهکارهای صنعت خودرو است که ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۸۲ با تلاش موسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد در زمینی به مساحت ۲۲ هزار متر مربع گشایش یافت.

تاجری که نام «دریان» را سر زبان تهرانی‌ها انداخت

آن دسته از شهروندانی که این روزها سریال کامیون شبکه ۲ را دنبال می‌کنند در برخی از سکانس‌ها، کوچه‌های پهن و گاه خانه‌های قدیمی می‌بینند که در محدوده جنوبی منطقه ۲ و محله دریان نو فیلمبرداری شده است. دریان نو از محله‌های قدیمی تکه دوم پایتخت است که سید مهدی دریانی آن را پایه‌گذاری کرده‌است تا اهالی دریان در آن زندگی کنند.

رمزگشایی از علت‌ نامگذاری آبادی اوین در غرب شمیران

از طایفه اذون تا گلابی روسی

اگرچه امروز کوچه‌ها و خیابان‌های اوین را آپارتمان‌ها و ساختمان‌های بلندمرتبه تسخیر کرده‌اند اما هنوز هم درختان قدبرافراشته اوین، یاد روزهای گذشته این محله را برای ساکنان قدیمی زنده می‌کند؛ روزگاری که اوین پر بود از درختان سرسبز و زمین‌های وسیع کشاورزی.

نگاهی به تاریخچه تنها زورخانه منطقه۱۷

روزی که پهلوان تختی به امامزاده حسن(ع) آمد

مرحوم حاج علی پناهی از ورزشکاران باستانی کار بود و نزد پیر و جوان محله امامزاده حسن(ع) حرمت و آبرو داشت. حاج علی هر روز دست پسرهای نوجوانش را می گرفت و با هم به زورخانه های دور و نزدیک شهر می رفتند تا با میل گرفتن و پازدن و کباده کشیدن جانی تازه کنند.

آداب نوروزی در تهران قدیم

اولین مهمان سال نو گزینش می شد!

مردم همواره بر این باور بودند که بعضی افراد انرژی مثبت و عده ای نیز دارای انرژی منفی اند و بر این اساس اصطلاحاتی مانند سق سیاه، چشم شور، دست بخیر و.... در میان باور عامیانه مردم شکل گرفت.

کوزه کچل را سیزده بدر می‌شکستند

«سبزه» در میان سفره «هفت سین» برای ایرانیان نماد برکت و تازگی است. برای همین از قدیم، برای استقبال از نوروز، کاشت سبزه در میان خانواده های ایرانی مرسوم بوده است.

استقبال از نوروز در تهران قدیم

دسته های آتش افروز و غول بیابانی

از چند روز مانده به نوروز، صدای دایره زنگی شان در دل کوچه پسکوچه های شهر می پیچید که با صدای خوش آواز می خواندند: «آتش افروزم، سالی یک روزم».

نگاهی به آداب نوروزی در تهران قدیم

وقتی بخت جوانان با رشته پلو باز می‌شد

«رشته پلو»، یکی از خوراکی‌های خوشمزه و محبوب خانواده‌های ایرانی به مناسبت شب سال نو بود.

ماجراهای یکی از اماکن تاریخی منطقه ۲۱

چگونه باغ شازده باغ قرآن شد؟

یکی از اماکن تاریخی منطقه ۲۱ باغ قرآن است که در گذشته باغ شازده نام داشت و متعلق به خاندان فرمانفرمایان بود. نام باغ شازده در ماجرای فتح تهران هم دیده می شود که محل استقرار پهلوی اول بود. این باغ با مساحت حدود ۲۸ هزار مترمربع این روزها تبدیل به بوستانی برای استفاده شهروندان و فعالیت های قرآنی شده است.