همشهری محله

به دنبال رد دختر معروف معمارباشی در تیمچه معینیه

امروز محله منیریه تهران به نام اوست. «منیرالسلطنه» یکی از همسران ناصرالدین‌شاه قاجار را می‌گوییم؛ کسی که نامش علاوه بر محله منیریه تهران با سنت حسنه وقف نیز گره خورده و اماکن مختلفی در پایتخت هنوز به نام او شناخته می‌شود.

قصه آبدار حیاتی‌ترین وقف‌ها در پایتخت | سردار و وزیر در کوچه قجرها و گذر مهدی‌موش

تهران این کهنه پایتخت ایرانی در روزگاری که یک روستای کوچک و بی‌نام‌ ونشان بود، آب کافی داشت و به همین دلیل باغ‌ها و درختان پرمیوه‌ای داشت و چشمه، رودخانه و قنات ۳ منبع تامین کننده آب پایتخت بودند.

«انستیتو پاستور»؛ بی‌نظیرترین وقف درمانی تهران | برای آنکه دارو کمیاب و قلیل‌الوجود نباشد

بزرگ‌ترین وقف درمانی تهران به مرکز «انسیتو پاستور» تعلق دارد که عبدالحسین میرزا فرمانفرما نقش مهمی در ایجاد و ساخت آن داشته است.

بزرگ‌ترین بانوی واقف تهرانی کیست؟ | ۵ محله روی موقوفات نوش‌آفرین خانم قد کشید

واقف بخش وسیعی از زمین‌های غرب تهران یک بانوی خیر است که ساکن محله سنگلج بود و در سن ۴۲سالگی بخشی از اموالش را وقف نیازمندان کرد.

کدام محله شمال تهران وقفی است؟

برخی محله‌های تهران با سنت حسنه وقف پیونده خورده‌اند. دروس محله‌ای که اکنون در جوار محله‌های زرگنده و قلهک قرار دارد، روزگاری آبادی کوچکی بود در شمیران و اراضی آن توسط یکی ازواقفان بنام تاریخ معاصر ایران وقف شد.

گرانقیمت‌ترین خانه وقفی جهان کجاست؟ | تصاویر این خانه را ببینید

گرانقیمت‌ترین خانه جهان را باید در قلب تهران جست‌وجو کرد. خانه‌ای قدیمی که معماری سنتی ایرانی نمایی زیبا به آن بخشیده و وجود اشیا گرانبهای بسیار، آن را به گرانقیمت‌ترین خانه وقفی ایران و جهان تبدیل کرده است.

قدیمی‌ترین سند وقفی تهران کجاست؟

مسج جامع تهران در قلب بازار پایتخت، میزبان قدیمی‌ترین موقوفه‌ تهران است. به عبارت دیگر، قدیمی‌ترین سند وقفی تهران که قدمتش به سال ۱۰۲۸ هجری شمسی برمی‌گردد توسط واقفی به نام ملامحمد مقیما رازی تنظیم شده موقوفه‌هایی را وقف این مسجد کهن کرده است.

در هفدهمین تور تهرانگردی با موضوع نان در تهران قدیم مطرح شد

تهرانی‌ها چه نانی می‌خوردند؟

نان و گندم در طول تاریخ تهران، چنان اهمیتی داشته‌ که گاه کمبود آن باعث مرگ و میر فقیران و سقوط سیاستمداران شده و نارضایتی مردم از کمبود نان، آنها را تا لبه پرتگاه و سقوط پیش برده‌است.

در دوازدهمین نشست مرکز تهران‌شناسی همشهری با عنوان «نان آن سال‌ها» مطرح شد

چرا نان نزد ایرانیان مقدس است؟ | نان در ادبیات شفاهی و فرهنگ عامه تهرانی‌ها

نان برای ما ایرانی‌ها صرفا قوت لایموت نیست؛ نماد برکت است و آنقدر مورد احترام که به ضرب‌المثل‌ها، دعاها و لالایی مادران راه پیدا کرده است. از سفره‌های نذری تا اشعار شاعران و مراسم آیینی، نان عنصری قدسی به شمار می‌رود. در ادامه به جایگاه ویژه نان در فرهنگ عامه و ادیان رایج در در ایران پرداختیم.

در دوازدهمین نشست مرکز تهران‌شناسی همشهری با عنوان «نان آن سال‌ها» مطرح شد

نظام‌نامه نانوایی‌ها در تهران | وقتی کودکان و زنان بدون نوبت نان می‌خریدند

نانوانی‌ها در گذشته نظم و نظام کنونی را نداشتند. گاهی نه خبری از صف و رعایت حق تقدیم بود و نه بسیاری از نانوایی‌ها به رعایت بهداشت محیط توجه می‌کردند. این شرایط اما با تدوین و ابلاغ نظام‌نامه نانوایی‌ها در تهران تغییر کرد.

در هفدهمین تور تهرانگردی با موضوع نان در تهران قدیم مطرح شد

سیلوی تهران؛ یادگار مهندسان نازی‌

۸۴سال از ساخت اولین سیلوی کشور در تهران با دیوارهای بلند، مستحکم و استوانه‌ای شکل می‌گذرد. وقتی به بالای سرمان نگاه می‌کنیم دریچه‌های خروجی غلات را در سقف دالان‌ها می‌بینیم که هر کدام راهی به داخل کندوها دارند. کندو یعنی محل نگهداری، ذخیره‌سازی و تخلیه گندم که با شماره جداگانه مشخص شده‌اند.

در دوازدهمین نشست مرکز تهران‌شناسی همشهری با عنوان «نان آن سال‌ها» مطرح شد

دشواری‌های تهیه نان در تهران قدیم | شاه بزرگ‌ترین محتکر آرد بود

روزگاری که در هر کوچه و خیابان این شهر، خبری از چند نانوایی و نان‌های متنوع نبود، مردم برای تهیه نان رنج‌های بسیار می‌بردند؛ از کمبود آرد و مشکلات حمل و نقل آن تا کمبود نانوایی‌ها و البته فساد درباریان که خود از محتکران بزرگ آرد بودند.

در دوازدهمین نشست مرکز تهران‌شناسی همشهری با عنوان «نان آن سال‌ها» مطرح شد

نان محلی غرب تهران با سبزی‌های تازه کوهی

غرب تهران به‌دلیل قرار گرفتن کوه‌های مرتفع در آن، ظرفیت‌های برجسته‌ای برای گردشگری در محیط کوهستانی دارد. آب و هوای دلپذیر روستای واریش و دسترسی سریع به آن از دل شهر تهران، این روستا را به مقصد گردشگری محبوبی برای ساکنان پایتخت تبدیل می‌کند.

در حاشیه دوازدهمین نشست مرکز تهران‌شناسی همشهری مطرح شد

نان جزغاله، سوغات مهاجران

در روزگاری که آرام‌آرام هسته نخستین شهر تهران شکل می‌گرفت و آغوش پایتخت به روی همه اهالی نواحی مختلف کشور باز بود، پخت نان محلی بخصوصی که در شهرستان‌های شرق کشور مصرف می‌شد، میان تهران‌نشینان باب شد. به این خوراک متفاوت نان جزغاله می‌گفتند.

در تور تهران‌گردی مرکز تهران‌شناسی همشهری به رویدادها و محله‌هایی پرداختیم که با نان گره خورده‌اند

در جست‌وجوی عطر نان در تهران قدیم | از تاپوهای بدقواره تا ترور رئیس غلات

تهران و ساکنانش با هجوم انگلیس و شوروی و اشغال ایران در شهریور۱۳۲۰ درگیر ماجراهایی شدند که مستقیماً به شورش نان منجر شد و در این روزها اتفاقات و رویدادهایی تاریخی را تجربه کردند.

این مسجد را یکی از زنان ناصرالدین شاه ساخت | خیرات خواهرانه در جوار بقعه هزارساله

مسجد امامزاده سید ناصرالدین بیش از ۱۴۰ سال پیش توسط منیرالسلطنه، یکی از زنان ناصرالدین‌شاه، بنا شد. او تکیه‌ قدیمی جوار امامزاده سید ناصرالدین را به مسجد تبدیل و برای تحصیل طلاب نیز مدرسه علمیه‌ای در کنار مسجد ساخت. ماجرای ساخت این مسجد تاریخی را در ادامه بخوانید.

متفاوت‌ترین واقف ایران که بود؟ | این مرد یک میلیون متر مربع از اموالش را وقف کرد

برای آموزش زبان فارسی دغدغه داشت و تمام عمر برای این هدف تلاش کرد. نامش با زبان فارسی گره خورده و موقوفه‌های خاص او به نماد وقف فرهنگی در کشور تبدیل شده است. مرحوم دکتر «سید محمود افشار» را می‌گوییم؛ کسی که یادگار ماندگارش در شمیران پاتوق علاقه‌مندان به موضوعات تاریخی و ترویج زبان فارسی است.

وصیت‌نامه وجیهه‌الملوک و نجات مسجد چهل‌متری سنگلج

در دل محله قدیمی سنگلج مسجدی قرار دارد که اهالی اعتقاد دارند نام و همچنین ساده و بی آلایش بودن فضای این مسجد، آنها را به یاد کربلا و وقایع تلخ برای طفل ۳ساله سالار شهیدان می‌اندازد. آنها می‌گویند به اینجا دست نزنید! اینجا ما را یادکربلا می‌اندازد.

درباره زنی که اموالش مصادره شد، نامش نه | یکی از اولین‌های محله مهرآباد را ببینید

در روزگاری که پای زنان ایرانی به سختی به سیاست و تاریخ باز می‌شد، کتیبه‌هایی نوشته شدند که نام یک زن به عنوان واقف و متولی روی آنها به چشم می‌خورد. جالب است که نخستین مسجد منطقه ۹شهر تهران را یک بانو وقف کرده است. بانویی که به خاطر وقفیات بسیارش، شناخته شده است.

عروس‌های ۱۰۰سال پیش از این مسجد خاطره دارند | بی‌بی‌یزدی اینجا چه می‌کرد؟

مسجد بی‌بی‌یزدی پاتوق اهالی محله دروازه‌شمیران است. آنها سال‌هاست در این مسجد کوچک که توسط یک بانوی نیکوکار ساخته شده، دور هم جمع می‌شوند و برای کمک به افراد کم‌بضاعت آستین همت بالا می‌زنند. روایت ساخت این مسجد کوچک را در ادامه بخوانید.

رونمایی از خواندن صیغه مسجد برای یک‌ خانه

روزهایی که در محله مرزداران مسجدی نبود «زهرا امامزاده واقفی» خانه‌اش را وقف مسجد می‌کند و صیغه مسجد در آنجا خوانده می‌شود و ازآن‌پس زنان و مردان محل با شنیدن صدای اذان راهی خانه‌ای در خیابان اطاعتی، کوچه هور، می‌شدند.

مادر شاه کدام مسجد را در تهران ساخت؟

ملک‌جهان‌خانم، ملقب به مهدعلیای دوم، مادر ناصرالدین‌شاه، در محدوده ارک سلطنتی دو مسجد ساخت؛ مسجد ارک که هنوز به نام مسجد مادر شاه شناخته می‌شود و مسجد توحید در خیابان صوراسرافیل که کمتر کسی از پیشنیه آن خبر دارد. ماجرای ساخت مسجد توحید را که به مسجد مادر شاه معروف است در ادامه بخوانید.