به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) طرح ریشه‌یابی 50 واژه قرآن از اردیبهشت سال گذشته با همکاری پژوهشگران و محققان دانشگاه تهران و تحت نظر آذرتاش آذرنوش مدرس دانشگاه تهران آغاز شد.
این طرح سیر تاریخی واژه‌هایی را که در قرآن به کار رفته‌اند، بررسی میکند و هدف از آن بررسی کمک به فهم بیشتر از قرآن است، چرا که دانستن سیر تاریخی واژگان قرآن در درک و دریافت مفهوم واژگان قرآن تأثیر بسیاری دارد.
مریم قاسم‌احمد مدیر اجرایی این طرح با اعلام خبر اتمام آن به ایکنا گفت: در این طرح روند بررسی‌ها مشخص میکند که واژه‌ها دارای چه قدمتی هستند، آیا به صدر اسلام تعلق دارند، یا پیش از آن.
نتیجه کار نشان داده که واژه‌های قرآنی اکثراً قدمتی بیش از اسلام دارند و در زبان‌های کهنی مانند آکدی و سوریانی هم کاربرد داشته و معانی ویژه‌ای به خود گرفته‌اند.
او ادامه داد: این واژه‌ها در زبان عربی باید معانی مشابهی داشته باشد، پس در سیر تطوری تاریخی اگر به واژه‌ای برخورد کنیم که معنایی امروزی آن با معنایی که در زبان‌های دیگر به آن اطلاق شده، تفاوت داشته باشد، ابهام پیش می‌آید، بنابراین بررسی شد که آین واژه از معنای اولیه خود در صدر اسلام چگونه دور شده است.
قاسم‌احمد با بیان اینکه هدف اصلی از این کار کمک به ترجمه بهتر و صحیح‌تر از قرآن است گفت: پس از استخراج معانی اصلی واژه‌ها و بررسی سیر تاریخی آن‌ها، به بررسی صحت ترجمه‌های قرآن و اینکه واژه‌ها درست معنا شده‌اند، یا نه پرداختیم. اگر درست معنا نشده باشند، با استنادات تاریخی معنای صحیح را برای واژگان پیشنهاد می‌دهیم.
او درباره انتخاب واژه‌هایی که در این طرح بررسی می‌شوند، گفت: واژه‌هایی که برای بررسی در این طرح انتخاب شده‌اند، در بررسی‌های اولیه دارای ابهام در معانی بوده‌اند و یا در ترجمه‌ها چند‌گونه معنا شده‌اند.
قاسم‌احمد در توضیح مراحل کار گفت: ابتدا 50 واژه قرآنی انتخاب شد، که این 50 واژه در دو مقطع تاریخی قبل از اسلام در متون کهن و پس از اسلام در قرآن بررسی شدند.
در محدوده قرآن به واژه‌شناسی از نظر کمی و کیفی و کاربرد آن‌ها پرداختیم، سپس نتایج به دست آمده را بر تعدادی از ترجمه‌های کهن و معاصر قرآن کریم که حدود 30 ترجمه بود، اعمال کرده تا دریابیم نتایج به دست آمده تا چه اندازه در ترجمه‌ها لحاظ شده است.
وی افزود: گاهی در بررسی‌ها دیده می‌شد که در یک یا دو ترجمه معادل‌یابی مناسبی برای واژه صورت گرفته، بنابراین ما نیز همان معادل پیشنهاد کردیم. گاهی نیز دیده می‌شد که هیچ کدام از مترجمان نتوانستند معادل مناسبی را برای واژه در نظر بگیرند بنابراین ما معادلی مناسب را پیشنهاد دادیم.
قاسم‌احمد تیم پزوهشی این طرح را متشکل از 10 پژوهشگر علوم قرآنی و حدیث دانشگاه تهران در مقاطع کارشناسی‌ارشد زیر نظر آذرتاش آذرنوش دانست و افزود: تاکنون بررسی سیر تاریخی معنای واژگان قرآن به این وسعت و با این تعداد واژه انجام نشده و برای نخستین‌بار است که این کار با این تعداد واژه انجام می‌شود، البته پیش از این شهرام هدایت 15 واژه قرآنی را به خوبی بررسی کرده است که سال گذشته به چاپ رسید.
وی در پایان از آمادگی گروه برای آغاز دومین مرحله از طرح ریشه‌یابی واژه‌های قرآن با 50 واژه جدید خبر داد.
یادآوری می‌شود، این طرح به زودی پس از اتمام مراحل ویرایشی نهایی در قالب کتابی منتشر خواهد شد.
