این مداح معروف از نسل امیرکبیر بود | حاج اکبر چگونه شفای دختر محتضرش را گرفت؟

همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: «حاج اکبر ناظم» با هنر چهارپایه‌خوانی در بازار تهران زبانزد خاص و عام بود و در روزگاری که مأموران شاهنشاهی در پی تعطیلی هیئت‌های بازار بودند، در خط‌ مقدم دلدادگی به اباعبدالله(ع) هرگز از روشن نگه داشتن چراغ مجلس اهل‌بیت‌(ع) پا ‌پس نکشید. او در تهران به دنیا آمد و از همان دوران کودکی به توصیه مادرش برای خدمت در دستگاه امام حسین(ع)، مداحی را از هیئت نوباوگان قنات‌آباد آغاز کرد.

خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید

دلدادگی حاج اکبر ناظم به اهل‌بیت‌(ع) هدیه مادرش به او بود. وقتی هنوز نوجوانی کم‌سن و سال بود و آرزو داشت برای رسیدگی به مادرش در بازار تهران کاسبی کند، سفارش مادر بود که مسیر زندگی‌اش را تغییر داد. اکبرناظم به توصیه مادر دل و جان سپرد و از همان کودکی وارد دستگاه اباعبدالله‌الحسین(ع) شد. همان روزها بود که شانه به شانه همسن و سالانش «هیئت نوباوگان» را تأسیس کرد و مسئولیت میانداری هیئت را هم خودش بر‌عهده گرفت. اینجا بود که حاج اکبر سرکی به «حاج اکبر ناظم» معروف شد؛ چون آن روزها به کسی که میاندار هیئت بود ناظم می‌گفتند.

ای اهل حرم میر و علمدار نیامد

ورودش به عرصه مداحی هم حکایتی شنیدنی دارد. آن شب جمعه وقتی همه‌چیز را برای برپایی هیئت آماده کرده بودند، مداح نیامد و حاج اکبر که هنوز نوجوانی کم‌سن و سال بود به توصیه حاضران، مداح هیئت شد. خود او در جایی گفته است زانوهایش می‌لرزید که مبادا در مدح و عرض ارادت به ساحت ‌‌سالار شهیدان کم بگذارد. سوز صدا و عشق نابش به اباعبدالله(ع) اما آن شب چنان در حاضران اثر کرد که حاج اکبر ناظم شب‌ها و سال‌های پس آن هم به مداحی ادامه داد و طولی نکشید که نوحه‌سرایی را هم شروع کرد و نوحه‌هایی ماندگار از خود به یادگار گذاشت. «‌ای اهل حرم میر و علمدار نیامد / سقای حسین سید و‌‌سالار نیامد» هنوز هم این نوحه سوزناک و تأثیرگذار حاج اکبر ناظم از عاشقان سیدالشهدا(ع) دل می‌برد؛ نوحه‌ای که یک روز آن را در بازار تهران و روی چهارپایه‌ای که دور تا دورش را سیل جمعیت فرا گرفته بود خواند و شد یکی از نوحه‌های ماندگار.

ماجرای شفای دختر حاج اکبر

مداحان و نوحه‌خوان‌ها، حاج اکبر ناظم را در قامت الگویی تام و تمام برای مداحی می‌بینند و از خلوص نیت او در عرض ارادت به امام‌حسین(ع) درس می‌گیرند. او علاوه بر مهارت‌ در نوحه‌خوانی و نوحه‌سرایی، یک معلم اخلاق تمام‌عیار و در میان جامعه مداحان مظهر دلسپردگی به اهل‌بیت‌(ع) بود. روایت‌های بسیاری از عشق بی‌پایان حاج اکبر ناظم به اهل‌بیت(ع) وجود دارد که از زبان دوستان، نزدیکان و مداحان برجسته نقل شده است.از میان این روایت‌ها، ماجرای معروف شفا گرفتن دخترش از حضرت اباالفضل(ع) که افراد بسیاری آن را نقل کرده‌اند، شاید بیش از همه بیانگر این عشق بی‌پایان باشد.

تعریف می‌کنند که در سال ۱۳۴۰، معصومه‌خانم دختر حاج اکبر ناظم همان روزهای اول محرم سخت بیمار شد. معاینه و تجویز داروی چند طبیب و حکیم هم افاقه‌ای نکرد. روز تاسوعا، کودک دیگر نای نداشت. بستگان کودک را رو به قبله خواباندند. حاج اکبر بالای سر فرزند نشست و غم از دست دادن دلبند در چهره‌اش پیدا بود. می‌گویند حاج اکبر ناظم کمی بعد عبای مداحی را روی دوشش انداخت و از خانه بیرون رفت. آشنایان دورش را گرفتند و گفتند حاج‌آقا کجا می‌روید این بچه در حال مرگ است. حاج‌اکبر محکم جواب داد: «‌می‌روم تا شفایش را بگیرم‌».

حاج اکبر هنوز به هیئت‌ نرسیده بود که خبر دادند کودک فوت کرده. او مثل همیشه بالای چهارپایه رفت اما این بار قبل از نوحه‌خوانی رو به جمعیت گفت: «‌یا حضرت اباالفضل(ع)! ‌کاری که از من برمی‌آید این است که برایت نوحه بخوانم و اقامه عزا کنم، ‌کاری هم که از تو برمی‌آید این است که مرده را زنده کنی و شفا و شفاعت! ‌» چیزی نگذشته بود که خبر آوردند مرده، زنده شده و الآن هم در حال غذا خوردن است. با این اتفاق بود که هیئتی‌ها همگی به‌سمت منزل حاج ‌اکبر هجوم آوردند تا معجزه حضرت اباالفضل(ع) را به چشم ببینند.

حاج اکبر ناظم چنان خاضعانه با مردم رفتار می‌کرد که همه به حرفش گوش می‌کردند؛ آنقدر که بازاری‌ها به پیشنهاد او روز هفتم محرم کسب‌و‌کار را تعطیل می‌کردند و آماده عزاداری می‌شدند.

میراث حاج اکبر برای جوانان تهرانی

حاج اکبر ناظم سهم زیادی در آشنا کردن چند نسل از جوانان تهرانی با درس‌های عاشورا و مکتب سیدالشهدا(ع) داشت؛ چه زمانی‌که هنوز نوحه‌خوانی جوان بود و با تأسیس هیئت نوباوگان قنات‌آباد، جوانان بسیاری را گرد خود جمع کرد و چه در روزگاری که با کسب آبرو در دستگاه امام‌حسین(ع) در هیئت‌ها و مجالس بزرگ بازار تهران‌ نوحه‌خوانی می‌کرد.

هیئت‌ نوباوگان، اول هیئتی سیار بود که در روزهای پنجشنبه و جمعه در امامزاده‌ علی(ع)، سیده‌ملک خاتون، بی‌بی‌زبیده، امامزاده داود(ع) و بی‌بی‌شهربانو عزاداری می‌کرد تا جوانان و دلباختگان اهل‌بیت(ع) در نقاط مختلف تهران از دم گرم این نوحه‌خوان برجسته بهره‌مند شوند.

این هیئت‌ ریشه‌دار، به‌عنوان یادگاری ارزشمند آن پیرغلام دلباخته اهل‌بیت‌(ع) سال‌هاست که در حسینیه نوباوگان قنات‌آباد که در خیابان مولوی، کوچه کیهانی واقع است و همان حال و هوای عزاداری‌های سنتی تهران را حفظ کرده است. با وجود گذشت ۴ دهه از درگذشت حاج اکبر ناظم، هنوز هم عزاداری در این هیئت جوانان بسیاری را دلباخته سیدالشهدا(ع) می‌کند و نوای نوحه‌های جانسوز آن پیرغلام سینه‌سوخته از عاشقان اباعبدالله(ع) دل می‌برد.