به گزارش ایسنا، رئیس مجلس خبرگان رهبری، در « دومین سمپوزیوم بین‌المللی ایران 1404» که در سالن همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما برگزار شد، همچنین اظهار کرد: پس از دوران دفاع مقدس که سازندگی و بازسازی کشور را آغاز کردیم احساس کردیم برنامه بلندمدتی برای کشور لازم است که اولین اقدام در این زمینه تدوین برنامه پنج‌ساله بود؛ اما آن را کافی ندیدیم و فکر کردیم باید افق دورتری را ببینیم و برنامه‌هایی را متناسب با مقاطع زمانی طراحی کنیم؛ به همین خاطر به فکر برنامه 25 ساله بودیم که به نام «تمدن بزرگ اسلامی» در دولت سازندگی مطرح شد.
وی افزود: در آستانه خاتمه یافتن سیاست‌ها و پایه‌های این برنامه بودیم و کار را به مجلس تحویل داده بودیم؛ اما دوره دولت که تمام شد، این طرح در دوره بعد پیگیری نشد و در مجلس ماند. بعدها که خلا برنامه درازمدت محسوس‌تر شد، مقام معظم رهبری سند چشم‌انداز 20 ساله را به جای برنامه 25 ساله مطرح کردند و کار زیادی روی آن صورت گرفت.
عقبه فربه اسناد چشم‌انداز
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با بیان این که عقبه این سند یک قفسه کتاب، مقالات، گزارش‌ها و آمار و ارقام است، خاطرنشان کرد: ما واقعیت موجود را بررسی کردیم، امکانات و امتیازات موجود را دیدیم و با در نظر گرفتن موانع، فرصت‌ها و تهدیدها را مشخص کردیم و نهایتا نیازهای حرکت 20 ساله را در نظر گرفتیم؛ در حقیقت کلمه به کلمه این سند عقبه‌ای به اندازه یک کتاب دارد و این سند در کمیسیون‌های پشتیبانی مجمع تشخیص و نهایتا صحن مجمع بررسی شده است.
هاشمی رفسنجانی همچنین تاکید کرد: اگر انسان عقبه این کار بزرگ را نداند نمی‌تواند به عمق مطالب سند برسد. پس از مجمع، وظایف نخبگان و مراکز اطلاع‌رسانی این است که با مراجعه به عقبه و اسناد، محتوا، اهداف و الزامات را مشخص کنند. مراکز اطلاع‌رسانی هم وظیفه ملی و انقلابی دارند که سند را برای مردم توضیح دهند، آن‌ها را در جریان بگذارند تا انتظار تحقق مضامین سند در زندگی مردم متبلور شود. از این سمپوزیوم هم انتظار می‌رود بتواند ما را به این نقطه برساند.
جانیفتادن محتوای واقعی چشم‌انداز
رئیس مجلس خبرگان رهبری، با بیان این که سند چشم‌انداز 20 ساله با محتوای واقعی در جامعه جا نیفتاده است، گفت: متاسفانه فرهنگ سند چشم‌انداز در دولت، مجلس و قوه قضائیه، همچنین ارگان‌های ذیربط جای خود را باز نکرده است؛ در حالی که این سند سیاست‌های کلی و فوق کلی نظام است که از مقام معظم رهبری به مجمع احاله شده و ما به عنوان مشاور روی آن کار کردیم. خود ایشان هم کلمه به کلمه سند را بررسی و نهایتا آن را اعلام کردند و بعد که احساس شد اصل 44 باید ذیل آن باز شود، مجمع برای تحقق این امر این کار را انجام داد.
وی با بیان این که مبانی سند چشم‌انداز از بخش‌های اساسی این سند است که کار زیادی روی آن انجام شده، گفت: علمای دینی و علمای همه علوم مورد نیاز در مجمع و کمیسیون‌ها روی این سند کار کرده‌اند. ما مبانی ارزشی سند را مشخص کرده‌ایم؛ البته ممکن است کسانی که این سند را می‌خوانند مثلا حوزه اخلاقی، قرآنی و فقهی روشنی نبینند؛ اما در عقبه کار مبانی ارزشی به دقت در نظر گرفته شده است. من خود در چند خطبه نمازجمعه در این باره توضیح داده‌ام، اما این مسائل باید مرتبا برای نسل جوان، دانشجو حتی دانش‌آموز ما بررسی و در کتب درسی گنجانده شود.
گرداندن زندگی روزمره از جیب نسل‌های آینده
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در تبیین اهداف سند چشم‌انداز نیز خاطرنشان کرد: سند چشم‌انداز اهداف فراوانی دارد که یکی از آن‌ها تقویت بنیه علمی و اتکای مدیریت به کشور به دانایی است. نقطه ضعف کشورهای جهان سوم ضعیف بودن دانایی‌محوری در عملیات‌شان است؛ در حالی که کشورهای پیشرفته به دانش روز متکی هستند و روز به روز پیشرفت می‌کنند، کشورهای جهان سوم به ویژه آن‌هایی که منابع و معادن خدادادی دارند، زندگی‌شان را با برداشت از جیب نسل‌های آینده می‌گردانند که این کار، کار درستی نیست و اتلاف منابع و فقیرکردن نسل آینده است.
وی ادامه داد: متاسفانه در استفاده از منابع هم دانش به کار برده نمی‌شود؛ هر چند کشور ما یک کشور عقب‌افتاده نیست؛ اما اگر مصرف انرژی در ایران را با چین و هند مقایسه کنیم، می‌ِبینیم جمعیت عظیم آن‌ها و جمعیت محدود ما تقریبا از انرژی به طور یکسان استفاده می‌کنند؛ در حالی که آن‌ها تولیدات زیادی دارند؛ در واقع ما از منابع نسل‌های آینده استفاده، منابع خدادادی را تمام و آن‌ها را به قیمت ارزان صادر می‌کنیم تا زندگی‌مان را بگردانیم.
بدترین نوع مدیریت استفاده از منابع خدادادی
رییس مجلس خبرگان رهبری همچنین با تاکید بر این که محور سند چشم‌انداز 20 ساله دانایی است، گفت: بهره‌وری بزرگ‌ترین کاری است که باید اتفاق بیفتد، این که ما از چاه نفت با استفاده از فشار گازی که در زیر آن وجود دارد برداشت می‌کنیم کار سختی نیست، بلکه کار سخت استفاده‌ی درست از منابع است که دانش و فنون پیشرفته می‌خواهد. این منابع ده‌ها هزار محصول زیرمجموعه‌ی خود دارند، اما ما بدترین نوع مدیریت و استفاده از نعمت‌های الهی و ثروت‌های کشور را داریم.
وی افزود: بحمدالله پایه کشور ما قوی است، ما دانشگاه و دانشجوی زیادی داریم. نیمی از دانشگاه‌های ما غیردولتی‌اند، طلسم دولتی‌بودن دانشگاه‌ها شکسته و مردم با هزینه خود تحصیل می‌کنند اما این کافی نیست و ما باید به سطح بالای دانش برسیم و به روز شویم.
امنیت برای ماندن مغزها
هاشمی رفسنجانی، با بیان این که امنیت ملی به عنوان یکی دیگر از اهداف سند چشم‌انداز در نظر گرفته شده ، یادآور شد: امنیت ملی در همه کارها لازم است و تمام حرکات در جامعه به فراغ بال و آسایش نیاز خاطر دارد. ما در سند بر امنیت فردی، سیاسی، اجتماعی، امنیت شغل و آسان شدن کار و کسب تاکید کردیم. اگر آسایش خاطری برای بروز استعدادها نباشد این استعدادها یا در کشور راکد می‌شوند و یا فرار می‌کنند به خارج می‌روند و بهره خود را آنجا می‌دهند؛ در حالی که اگر در کشور امنیت ببینند استعداد عظیمشان را در همین جا به کار می‌گیرند.
توسعه عدالت با توسعه غنا
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، تصریح کرد: تقویت عدالت فردی، اجتماعی و توازن منطقه‌ای نیز از دیگر اهداف سند چشم‌انداز است. مناطق عقب‌افتاده در آمایش سرزمینی باید سهم خود را بگیرند و این امر با شعار و حرف‌های پر زرق و برق به دست نمی‌آید، بلکه مسیر علمی روشنی دارد. اگر می‌خواهیم عدالت داشته باشیم نباید تقسیم فقر کنیم بلکه توزیع عدالت با توسعه غنا ممکن است. ما نمی‌توانیم بدون عدالت، پیشرفت، توسعه و برداشت درست از منابع انسانی و طبیعی داشته باشیم.
تامین اجتماعی یعنی خاطر جمعی از تولد تا گورستان
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در ادامه با اشاره به موضوع تامین اجتماعی به عنوان یکی دیگر از اهداف سند چشم‌انداز، تاکید کرد: تامین اجتماعی با پرداخت چند شاهی به این و آن محقق نمی‌شود، بلکه فرد باید از زمان تولد تا بدرقه به گورستان از نظر تغذیه، تحصیل، بهداشت، تفریح، مسکن و شغل خاطرجمع باشد.
وی افزود: در کشورهای موفق دنیا هم این‌چنین است. در کشورهای اسکاندیناوی خانواده مشکل بهداشت، درمان، مسکن و شغل ندارد و حتی اگر فرد بیکار شد بیمه بیکاری می‌گیرد.
هاشمی رفسنجانی، با بیان این که رشد مستمر، پیشتازی و جبران عقب‌ماندگی از دیگر اهداف مورد توجه سند چشم‌انداز بوده است، اظهار کرد: ما رشد هشت درصد را پیش‌بینی کردیم و طبق بررسی‌ها گفتیم 5 / 2 درصد بهره‌وری باید تقویت شود؛ زیرا هر چه بهره‌وری کمتر باشد، ضرر بیشتری خواهیم کرد؛ در حالی که اگر این بهره‌وری 5 / 2 درصدی اضافه شود می‌توانیم حرکت مستمر رو به رشدی داشته باشیم.
در جا زندن، عقب‌ماندن و شعاردادن آینده را تامین نخواهد کرد
رئیس مجلس خبرگان رهبری، نیروی انسانی، فضا، ابزار، نوآوری و بهره‌گیری از دستاوردهای علمی، فنی و مدیریتی را نیز از موضوعات مورد پیگیری در تدوین سند چشم‌انداز خواند و افزود: اگر در جا بزنیم و از فن، دانش و نوآوری استفاده نکنیم عقب می‌مانیم. این یک اصل دینی است که نباید دو روزمان مثل هم باشد، چه رسد به 20 سال! اکنون فنون عالی هستند که زندگی بشر را می‌گردانند. تحقیقا اگر ما این فنون عالی را نداشته باشیم یا این علوم صرفا وارداتی باشد، دست‌مان بسته خواهد بود.
وی ادامه داد: مگر می‌شود از پیشرفت‌های بیولوژیک، نانو و انرژی آسان، ارزان و متکی به منابع بی‌پایان استفاده نکرد؟ ما باید در Hightech جلو باشیم. در مسیر باشیم و فنونش را بگیریم؛ زیرا در جا زندن، عقب‌ماندن و شعاردادن آینده ما را تامین نخواهد کرد.
ملی‌گرایی و اسلام‌خواهی باید حفظ شود
هاشمی رفسنجانی، همچنین با تاکید بر لزوم تقویت معنویت فرهنگی، اسلامی و ملی، یادآور شد: روحیات ملی‌گرایی و اسلام‌خواهی سرمایه ماست. اگر روحیه وطن‌دوستی را از کشور بگیرند، کشور با وجود تنوع قومیت‌ها و شرایط زیستی در خطر خواهد بود. اگر اسلام و مکتب اهل بیت ضعیف شود وحدت ملی هم آسیب می‌بیند. ما با همین مکتب پیروز شدیم و با همین مکتب بر مشکلات فائق آمدیم. اگر این مکتب تضعیف شود، خدای ناکرده شیرازه کشور از هم می‌پاشد.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه گفت: تکیه جدی ما در این دنیای پرخطر روی فرهنگ ملی، اسلامی و تقویت آن است. نمونه آن شورش‌های اول انقلاب، دفاع مقدس و دوران سازندگی بود که روحیات ملی و دینی، مهم‌ترین متکای ما برای عبور از مشکلات بود.
دگم و متحجر نباشیم
وی همچنین با اشاره به مورد توجه قرار دادن پویایی اقتصادی و انعطاف‌پذیری در سند چشم‌انداز، تاکید کرد: ما نمی‌توانیم دگم و متحجر بمانیم. باید نیروهای عظیم به ویژه در بخش خصوصی و حتی در بخش دولتی را به حرکت درآوریم، اما می‌بینید که این امر چقدر در این چند سال محقق شده است.
با نفت 140 دلاری هم اتفاقی نمی‌افتد
هاشمی رفسنجانی قطع وابستگی به نفت، ایجاد تنوع در منابع و بهره‌گیری از منابع طبیعی و انسانی را از دیگر اهداف مهم سند چشم‌انداز خواند و اضافه کرد: اکنون خوب مشخص شده است که حتی اگر نفت بشکه‌ای 140 دلار هم باشد، اتفاقی نمی‌افتد، صرفا این که در این مدت به قیمت‌های بالا وابسته شدیم و وقتی پول بیاید، برای خود میدان مصرف پیدا می‌کند؛ اما اگر منبع قطع شود چه می‌شود؟
رئیس مجلس خبرگان رهبری، تصریح کرد: قطع وابستگی به نفت از خاستگاه‌های مهم ماست. ما می‌خواهیم نفت را به عنوان یک سرمایه ملی و ذخیره احتیاطی نگه داریم، از این ذخیره بهره ببریم و اعتبار را افزایش و ریسک را کاهش دهیم. متاسفانه رویه کنونی رویه‌ی غلطی است. باید بدانیم که یک انسان عالم و متخصص از یک چاه نفت بیشتر ارزش دارد و ما می‌توانیم میلیون‌ها از این انسان‌ها را داشته باشیم.
تعامل بدون تسلیم با جهان نیاز توسعه است
وی ادامه داد: گسترش روابط بین‌المللی، منطقه‌ای و امکانات فنی نیز باید مورد توجه کشور قرار گیرد؛ چرا که تعامل جهانی نیاز واقعی توسعه و یک زندگی خوب است. مگر می‌شود در دنیایی که به دهکده جهانی تبدیل شده تعامل نکنیم؟ مگر می‌شود با ستیز با دیگران و در پیش گرفتن سیاست ستیز، درگیری و تهاجم جلو برویم؟ البته این امر نباید به معنای تسلیم باشد. درست است در دنیا قدرت‌هایی هستند که تعامل را به معنای تسلیم دیگران می‌دانند، ما باید با این برخورد کنیم، اما تعامل زمینه‌های مختلفی دارد که باید از آن استفاده کنیم.
توانایی توانمندکردن مردم را داریم
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، همچنین با تاکید بر لزوم ارتقای سطح معیشت مردم، یادآور شد: ما باید مردم را در سطح مطلوب و متوسط – همان چیزی که اسلام از آن به عنوان کفاف و عفاف یاد کرده – تامین کنیم، نه یک زندگی ریاضت‌کشانه. ما امکان تامین مردم در حد متوسط را داریم، نه به عنوان صدقه‌خوری و گداپروری، بلکه باید انسان‌هایی بسازیم که روی پای خود درس بخوانند، کار کنند و خود را تامین کنند.
حق زنان را به درستی ادا نکرده‌ایم
هاشمی رفسنجانی، در ادامه تقویت خانواده و موقعیت زنان را از دیگر اهداف سند چشم‌انداز خواند و افزود: حق خانم‌های کشور ما به درستی داده نشده است. ما با تاریخ صدر اسلام آشنا هستیم. می‌دانیم در فضایی که دختران را زنده به گور می‌کردند چگونه پیامبر شان زنان را بالا برد تا آن‌ها در صحنه‌های مختلف پیشتاز باشند. ما هم البته حرکت‌های خوبی کرده‌ایم. زنان ما باسواد شده‌اند اما در مدیریت و بیرون از خانواده آن‌ها را جدی نگرفته‌ایم و از این استعداد اثبات شده در کنکور، استفاده نکرده‌ایم.
در تهران نمی‌شود نفس کشید
وی گفت: حفظ محیط زیست و توجه به حقوق نسل‌های آینده از دیگر اهداف مورد نظر سند است. ما محیط زیست مناسب نداریم. تنفس در تهران و شهرهای بزرگ مشکل شده است. کشور ما یک کشور وسیع است و باید طوری طراحی کنیم که ظرف 20 سال بتوانیم به خوبی به اهداف خودمان در این زمینه هم دست پیدا کنیم.
آگاهی مردم رکن اصلی توسعه است
رئیس مجلس خبرگان رهبری، همچنین استفاده از ابزار اطلاع‌رسانی پیشرفته را تا سرحد تحقق کشور الکترونیک مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: آگاهی مردم رکن اصلی توسعه است و باید از این ابزار استفاده شود. قطعا این ابزار دقت و سرعت بیشتر و هزینه‌ی کمتری دارد؛ البته ما تا حدی در زمینه الکترونیک پیش رفته‌ایم اما به قدر کافی از آن استفاده نمی‌کنیم.
هاشمی رفسنجانی در پایان هدف از طرح این مسائل را آشنایی جامعه با طراحی سند چشم‌انداز خواند و افزود: ان‌شاءالله همایش شما این گام خوب را بردارد. امیدواریم رسانه‌ها هم همکاری و بیشتر مردم را آگاه کنند. موضوع کار این سمپوزیوم هم بحث مهمی است؛ چرا که پایه اساسی زندگی آینده پیشرفت کشور و نظام را تشکیل می‌دهد.
در ابتدای این همایش نیز امیدوار رضایی دبیر کل سمپوزیوم ایران 1404 آینده‌پژوهی و توسعه را از دغدغه‌های این همایش خواند و گفت: در دنیای امروز تنوع فناوری‌ها و توسعه مفاهیم انتزاعی نیستند و توانمندی درک دو مفهوم اصل زیربنایی رویارویی با چالش و بهره‌گیری از فرصت‌ها موقعیت کشور ما را از دیگران متمایز می‌کند که این هم در گرو اصل نخبه‌محوری است.
وی اضافه کرد: چشم‌انداز 20 ساله به مثابه آیینه‌ای رو به آینده روشن، در سایه مشارکت و همدلی همه آحاد مردم و مسوولان و البته حضور تاثیرگذار نخبگان احتمال تحقق خواهد داشت.
همچنین در این مراسم از تولیدکنندگان و صنعت‌گران نمونه تقدیر شد
