به عبارت دیگر، در روزهایی که واگذاری شرکت‌های صدر و ذیل اصل44 عملا تا اطلاع ثانوی تعطیل شده و قدرت‌های روزهای گذشته حال و روز چندان خوشی ندارند، رکود تابستانی دامن بازار سهام را گرفته و شاخص معاملات مدتی است که روی سراشیبی حرکت می‌کند.
به هر صورت، بورس تهران و سهامدارانش شهریور سرد و بی‌رمقی را از نیمه گذرانده‌اند و انتظار می‌رود در ادامه و دست کم تا پایان نیمه اول مهر ماه هم خبری از صعود شاخص روی تابلوی معاملات تالار حافظ نخواهد بود.
حسین خزلی خرازی، دبیر کل کانون کارگزاران حرکت دست به عصای بازار و سهامداران را تقریبا سنت هر ساله بورس در آخرین ماه تابستان می‌داند و به همشهری می‌گوید: معمولا شهریور هرسال، بعد از اتمام فصل مجامع و در نبود اطلاعات جدید از شرکت‌ها رکودی یک ماهه گریبانگیر بورس تهران می‌شود.
به گفته خرازی، پس از برگزاری مجامع و تقسیم سود غالب شرکت‌های بورسی به‌تدریج نوبت به بازگشایی نمادها در مردادماه می‌رسد.
به این ترتیب در دومین ماه تابستانی خرید و فروش سهام با اندکی فراز و نشیب ادامه دارد اما در شهریور ماه بازار به رکود و نزولی تقریبا یک ماهه مبتلا می‌شود.
او عامل اصلی این نزول را نبود اطلاعات جدید از شرکت‌ها توصیف می‌کند و می‌افزاید: در شرایطی که شرکت‌های بورسی هنوز اطلاعات 6 ماهه را به بورس اوراق بهادار ارائه نکرده‌اند، سهامداران ترجیح می‌دهند سیاست تعلل را در پیش بگیرند و منتظر وصول اطلاعات و تحولات جدید بمانند. با این‌همه، خرازی معتقد است: امسال دلایل دیگری مزید بر علت شده و رکود شهریورماه را تشدید کرده است.
او در تشریح این دلایل به برگزاری مسابقات المپیک در چین و نزول همزمان قیمت انرژی و فولاد در بازارهای جهانی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: اجرای طرح تحول اقتصادی از سوی دولت باعث شده سرمایه‌گذاران منتظر بمانند تا اثرات این تحول بر آینده صنایع و سود و زیان شرکت‌های بورسی آشکار شود؛ ضمن اینکه معمولا نزدیک شدن به عمر هر دولتی با ایجاد رکود در بازار سرمایه همراه است.
خرازی یادآور می‌شود: عرضه اولیه سهام شرکت‌های اصل 44 از سوی سازمان خصوصی‌سازی هم با جذب نقدینگی موجود در بورس و واریز آن به خزانه دولت بازار سهام را با کمبود نقدینگی و در نتیجه رکود مواجه کرده است.
او توضیح می‌دهد: معاملات روزانه در بورس معمولا به دست به دست شدن نقدینگی می‌انجامد و لزوما به معنای خروج نقدینگی از بازار سرمایه نیست، اما عرضه سهام شرکت‌های مشمول اصل44 عملا نقدینگی بازار را به حساب دولت واریز می‌کند.
عباس دهقان، رئیس هیأت‌مدیره کارگزاری کارآمد هم نزول بازار سهام در شهریور ماه را سنت هر ساله بورس تهران می‌داند اما معتقد است این افت امسال از شدت بیشتری برخوردار است.
دهقان به همشهری می‌گوید: بدون تردید قبل از برگزاری مجامع، ارزش اکثر نمادها افزایش یافت و در ادامه در فصل مجامع شرکت‌ها سود مناسبی به حساب سهامداران واریز کردند اما براساس یک روند همیشگی، بورس تهران باز هم با تکیه بر رشد ارزش یک گروه یا یک صنعت رونق گرفت.
وی ادامه می‌دهد: به معنای دیگر، سهامداران بورس در هر دوره صعودی یک گروه خاص از شرکت‌ها را به‌عنوان سهام پیشرو بازار انتخاب می‌کنند. به گفته دهقان، با آغاز سال 87 هم سهامداران، شرکت‌های فولادی و معادن سنگ آهن را به‌عنوان سهام پیشرو و موتور محرک بازار انتخاب کردند.
همین انتخاب هم توجه بورس و تمام فعالان آن را به سوی این گروه از شرکت‌ها معطوف کرد.
در ادامه هم خرید و فروش سهام دیگر شرکت‌ها و درنهایت معاملات بورس رونق گرفت، اما با پایان گرفتن فصل مجامع و افت ارزش شرکت‌های معدنی و فولادی بورس فعالان آن در انتخاب سهام پیشرو جدید دچار تردید و سردرگمی شدند.
او تأکید می‌کند: مشتریان بازار اوراق بهادار در حال حاضر به‌دنبال صنعت و گروه جایگزین می‌گردند تا سرمایه‌های خود را به سمت‌وسویی خاص معطوف کنند اما هنوز این تلاش‌ها به نتیجه نرسیده است.
دهقان ذهن بازار سهام در حال حاضر را آشفته توصیف می‌کند و می‌افزاید: سهامداران دست کم در این مقطع زمانی هیچ گروه و صنعتی را شایسته رهبری بازار نمی‌دانند؛ هرچند که قطعا بسیاری از شرکت‌ها پتانسیل قرار گرفتن در این جایگاه را دارند.
این کارشناس بازار سرمایه در توضیح شرایط لازم برای رهبری بازار سهام ادامه می‌دهد: صنعت و گروه پیشرو باید از پتانسیل سودآوری و قدرت نقد شوندگی بالایی برخوردار باشد.
از سوی دیگر، باید بتواند با توجه به سرمایه مناسب و عرضه کافی سهام، عطش بازار و سهامداران را برطرف کند.
او نتیجه می‌گیرد: فعلا سهامداران و حرفه‌ای‌های بورس به هیچ گروه و صنعتی اعتماد ندارند به همین علت ترجیح می‌دهند تعلل و تأمل بیشتری به خرج دهند و تصمیم‌گیری‌های خود را تا حد امکان به تاخیر بیندازند.
به گفته دهقان، با این تفاسیر از آنجا که تک سهم‌هایی نظیر مخابرات قادر به هدایت بازار نیستند، رکود فعلا بر بازار حاکم شده است.
کمبود نقدینگی
به گفته حسین خرازی، دبیر کل کانون کارگزاران، سال 87 برای صاحبان صنایع سالی موفق در اخذ تسهیلات بانکی نبوده و به‌عبارت بهتر امسال بانک‌ها نتوانستند به میزان کافی تسهیلات در اختیار صنایع و تولید‌کنندگان قرار دهند.
به این ترتیب صنایع صاحب نماد که با معضل کاهش قیمت‌های جهانی دست به گریبانند به‌طور کلی با مشکل کمبود نقدینگی مواجه هستند.
