یکشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۸۶ - ۰۷:۱۱
۰ نفر

همشهری آنلاین- معصومه کیهانی: جان بالبی (John Balby)، روانکاو بریتانیایی (۱۹۹۰-۱۹۰۷) در نظریه خود، وابستگی بهنجار را در مرحله اول زندگی کودک، برای رشد سالم بسیار مهم عنوان می‌کند.

وی می‌گوید این نوع وابستگی که در واقع باعث ایجاد احساس ایمنی درکودک می‌شود، زمانی به وجود می‌آید که "رابطه‌ای گرم، صمیمی و پایدار بین کودک و مادر که برای هردو رضایت‌بخش و مایه لذت است" وجود داشته باشد.

بالبی معتقد است که جدایی از مادر یا فرد مراقب، با توجه به اینکه کودک در چه مرحله‌ای از وابستگی قرار دارد، باعث ایجاد اضطراب جدایی در او می‌شود. این اضطراب معمولا در 10 تا 18 ماهگی شایع‌تر از سایر دوره‌هاست.

نکته اینجاست که توانایی مادر برای رفع اضطراب یا ترس کودک که به افزایش وابستگی کودک یا نوزاد در این دوره اولیه، منجر می‌شود اهمیت اساسی دارد.

هری هارلو(Harry Harlow)،پس از انجام آزمایشی بر روی میمونها به این نتیجه رسید که آثار هیجانی و رفتاری در میمون‌هایی که از بدو تولد جدا‌شده و از برقراری وابستگی در آنها جلوگیری شده، قابل توجه است. این میمون ها گوشه‌گیر، ناتوان از برقراری ارتباط با سایر میمون‌ها و ناتوان در مراقبت از بچه‌های خود هستند.

مری اینزورث (Mary Ainsworth ) که مشاهدات بالبی را گسترش داد تاکید می‌کند که این وابستگی اولیه در کاهش اضطراب موثر است و کودک را توانا می‌سازد که از حضور نماد وابستگی خود دور شده و محیط را جستجو کند.

وی بر این باور است که تماس جسمی نزدیک مادر و کودک وقتی که کودک درخواست کمک می‌کند مثل در آغوش گرفتن او هنگامی که گریه می‌کند، بیشتر از آن که رفتار وابستگی شدید را تثبیت کند، با پیشرفت رشد کودک، اعتماد‌به نفس او را تقویت می‌کند. بنا‌بر این، مادرانی که در واکنش‌های خود کند هستند، کودکان مضطرب‌تری خواهند داشت.

بنابراین ملاحظه می‌کنید که رشد روانی نوزاد از لحظه‌ای که ضربه تولد را تجربه می‌کند آغاز می‌شود. چرا که از این زمان به بعد او علاوه بر تنفس و تغذیه، به فضای امن نیز نیاز دارد. احساس امنیتی که در واقع زمینه‌ساز اصلی اعتماد‌به‌نفس در دوران حساس زندگی آینده اوست.

براساس نظریه بالبی، رفتار"وابستگی‌گونه" در سراسر عمر، ز گهواره تا گور ادامه می‌یابد. مطالعات بالینی نشان می‌دهد برای مثال، دانشجویان دانشگاه که برای نخستین بار خانه را ترک می‌کند در صورتی به روابط اجتماعی متعادل د‌ست می‌یابند که دوره وابستگی اولیه آنها نسبت به مراقبین خود با احساس ایمنی همراه بوده است.

مری اینزورث معتقد است احترام به نفس ضعیف و آسیب‌پذیری هیجانی در برابر استرس از جمله آثار بسیار مهم فقدان احساس ایمنی لازم و کافی در سال اول زندگی کودک است که در رفتار و آینده کودک نمود جدی خواهد داشت.

بنابراین، با توجه به اهمیت ایجاد اعتماد بنیادین که در واقع زمینه‌ساز اصلی اعتماد‌به نفس کودک در دوران حساس و پیچیده زندگی آینده اوست و همچنین برای هرچه عینی‌تر و ملموس‌تر کردن موضوع با خانم دکتر مهدیه معین* روانپزشک، گفت و گو کرده‌ایم.

ویژگی‌های رشد انسان در ابتدای چرخه زندگی -2

ویژگی‌های رشد انسان در ابتدای چرخه زندگی -3

*دکتر معین، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در بخش روان درمانی پویا و مطالعات انسانی و رئیس مرکز مشاوره و راهنمایی دانشجویان در این دانشگاه است.

کد خبر 28238

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز