ايران نيز جزو همين كشورهاست. سال‌هاست كه سازمان جهاني بهداشت به كشور‌هاي توسعه يافته و در حال توسعه در مورد روند رو به رشد چاقي و بيماري‌هاي زمينه‌اي ناشي از آن هشدار داده است، اما آمارهاي جديدي كه در نشريه لانست منتشر شده نشان مي‌دهد نه مردم جهان هشدارهاي سازمان جهاني بهداشت را جدي گرفته‌اند نه كشورها در برنامه‌ريزي براي كنترل چاقي موفق عمل كرده‌اند.
پژوهشي تازه نشان مي‌دهد، 2ميليارد و 100ميليون نفر در جهان يعني يك سوم جمعيت دنيا اضافه وزن دارند يا چاق هستند. دكتر نيستاني متخصص تغذيه در اين‌باره به همشهري گفت: وزن حاصل دخل و خرج انرژي است. اگر دخل بيشتر از خرج باشد مازاد انرژي به‌صورت چربي در بدن ذخيره مي‌شود.
اگر از ديد بيولوژيك به بدن نگاه كنيد در اين ميان اخذ انرژي از طريق ميوه و شيريني‌خامه‌اي و برنج با هم فرقي نمي‌كند. بسياري از مراكز تحقيقاتي امروز به اين نتيجه رسيده‌اند كه در بسياري از مسائل بيولوژيك به‌خصوص مسئله چاقي رويكرد صرف پزشكي پاسخگو نخواهد بود. چاقي يك پديده اجتماعي است كه پيامد بيولوژيك دارد. اگر محيط اجتماعي كه فرد در آن زندگي مي‌كند را لحاظ نكنيم و بي‌تفاوت به آن باشيم، نمي‌توانيم در برخورد با مسئله چاقي موفق عمل كنيم. در دوره و زمانه‌اي زندگي مي‌كنيم كه همه مي‌گويند هر چه مي‌تواني بخور. كافي است به تبليغات نگاه كنيد مي‌بينيد كه بيشترين تبليغات مربوط به خوردن است، آن هم مستقل از كيفيت و به صرفه بودن كالاي خوراكي.
خيلي از افراد وقت نداشتن را دليل ورزش نكردن عنوان مي‌كنند ولي دكتر نيستاني متخصص تغذيه اين را بهانه مي‌داند. به‌نظر او سبك زندگي افراد نيز تغيير كرده است. محيط اجتماعي به‌گونه‌اي است كه افراد بيشتر براي ناهار و شام دور هم جمع مي‌شوند. اگر كسي شاغل باشد 6روز هفته از بيرون غذا تهيه مي‌كند كه ناسالم‌تر از غذاي خانه است. غذاي حاضري خانه به غذاهاي با كيفيت ارجحيت دارد. اين‌روزها غذاي حاضري نيز به غذاهايي گفته مي‌شود كه با روش سرخ شدن طبخ شود. همه اين عوامل دست به دست هم مي‌دهند تا افراد اضافه وزن پيدا كنند.
وي شرايط اقتصادي را در چاق‌شدن افراد مؤثر دانست و گفت: وقتي درآمد پايين باشد افراد فقط به‌دنبال سير كردن شكم خود هستند و اولويت رابه مواد غذايي مي‌دهند كه شكم پركن است مثل برنج، شكر و روغن. اين انتخاب دولت‌ها در دوره‌هاي پيشين و فعلي نيز بوده است. بيشترين يارانه دولت (از طريق سبد كالا يا كوپن) كالاهايي بوده است كه بيشترين كالري را دارند و جزو ريزمغذي‌ها هستند و ارزش غذايي كمي دارند.
دكتر صفوي متخصص تغذيه و مدير گروه تغذيه دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در گفت‌وگو با همشهري گفت: شيوه زندگي افراد باعث بروز چاقي در افراد است. بخش‌هاي مختلفي از زندگي با ريموت كنترل هدايت مي‌شود و افراد ساده‌ترين كار‌ها را به ماشين سپرده‌اند. مصرف غذاهاي پر كالري، تغييرات ژنتيك، شيوع برخي بيماري‌ها مانند كم‌كاري تيروئيد، مصرف داروهاي كورتن دار، اختلالات عصبي و رواني از عمده دلايل چاقي هستند.
روزگاري بود كه افراد براي رفتن به محل كار از دوچرخه استفاده مي‌كردند ولي امروزه ماشين و موتور جاي آن را گرفته است. دكتر صفوي درباره تأثير اين تغييرات اساسي در زندگي و سلامت جامعه گفت: بيماري كبد چرب كه ناشي از بدخوري و مصرف غذاهاي چرب است منجر به گرفتگي عروق مي‌شود. امروزه از هر 800مرگ در كشور حدود 300مورد آن به‌دليل سكته و 110مورد آن ناشي از سرطان است.
دكتر نيستاني متخصص تغذيه با تأكيد بر اينكه مشكلات وزن در دوسوي دهك‌هاي درآمدي بيشتر است در مورد تغيير شرايط اجتماعي و تأثير آن در سلامت افراد گفت: وقتي جمعيت شهرهاي بزرگ زياد مي‌شود، فضاي تحرك و بازي كودكان و حتي بزرگسالان نيز كمتر مي‌شود. مدارس پر مي‌شود از بچه‌هايي كه در زنگ‌هاي تفريح چيپس و سس مايونز مصرف مي‌كنند. همه مسئوليت نيز با وزارت بهداشت نيست و همه سازمان‌ها بايد همكاري كنند.
باور اينكه به سادگي و با كمي بي‌دقتي در سبك زندگي مي‌توان به ديابت، فشار خون و گرفتگي رگ‌هاي قلب مبتلا شد، براي همه مردم دنيا كار دشواري شده است. به باور مردم وقتي بيماري و علائم شديد آن به‌صورت باليني در بدن ظهور پيدا نكند، آنها با بيماري فاصله بسيار زيادي دارند. دكتر تيرنگ نيستاني در اين‌باره گفت:
خانمي 27ساله با 157سانت قد و 76كيلو وزن با قند 105به مطب مراجعه مي‌كند و وقتي به او در مورد ابتلا به بيماري ديابت با توجه به سابقه خانوادگي‌اش هشدار مي‌دهم مي‌گويد نه، امكان ندارد من ديابت بگيرم چون تا حالا علائم اين بيماري را نداشته‌ام. براي اين فرد و امثال او كه كم هم نيستند اين هشدار‌ها اصلا معنايي ندارد. متأسفانه سكته قلبي و مغزي كه نياز به هزينه‌هاي زياد و بازتواني دارد، براي افراد معني دارد.
به قول دكتر نيستاني آموزش بسيار مهم است ولي همه داستان نيست. براي اصلاح و رفع مشكل چاقي افراد علاوه بر رويكرد پزشكي بايد به مسائل اقتصادي و اجتماعي جامعه نيز توجه شود.
نظر شما