روند پیشرفت این خطوط در سال‌های اخیر خیره‌کننده بوده است. از سال86تا پایان سال89، 5خط بیآرتی با طول تقریبی 85کیلومتر به بهره‌برداری رسید که این میزان در سال90 با افتتاح خط 10این سامانه به میزان 12کیلومتر و امتدادیافتن خط 4 از میدان جمهوری تا پایانه جنوب به 104کیلومتر و 6خط رسید. اما استقبال شهروندان از این سامانه حملونقلی سبب شد تا خط5 بیآرتی به‌عنوان هفتمین خط سامانه اتوبوس‌های تندرو در روزهای پایانی شهریور‌ماه91 در مسیر رسالت- آرژانتین آغاز به‌کار کند. خط 8 اتوبوسرانی تندرو نیز تابستان امسال به بهره برداری رسید تا طول خطوط به 114 کیلومتر برسد.در طول این چند سال با استقبال شهروندان از این سامانه، شهرداری تهران هم برای رفاه بیشتر شهروندانش تلاش کرد و خطوط بیآرتی را در سطح پایتخت گسترش داد. امروزه خطوط بیآرتی، روزانه بیش از 2میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کنند. مطالبات مردم در این چند سال به همراه تلاش‌های شهرداری تهران روند توسعه در این شبکه حملونقلی را سرعت بخشیده است. بدین‌منظور درباره تأخیر یک‌ماهه در بهره‌برداری از خط 9 اتوبوس‌های تندرو در بزرگراه امام علی به سراغ پیمان سنندجی، مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی رفتیم و علل را از وی جویا شدیم. این گفت‌وگو در پی می‌آید.
- خطوط اتوبوسرانی تندرو این روزها به دومین وسیله نقلیه ارزان و سریع پایتخت پس از مترو تبدیل شده است. هم‌اکنون توسعه این ناوگان در پایتخت چه وضعی دارد؟
هم‌اکنون 8خط از خطوط بی‌آر تی شهر تهران در حال فعالیت است. طول خطوط اتوبوس‌های تندرو در پایتخت تقریبا به 114کیلومتر می‌رسد و روزانه بین یک میلیون و 800هزار تا بیش از 2میلیون مسافر با استفاده از این وسیله حمل‌ونقل عمومی رفت‌وآمد می‌کنند. بنابراین حدود 3/5 تا 4درصد از ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران به اتوبوس‌های تندرو اختصاص دارد.
- مردم به سرعت بهره‌برداری از این خطوط در بزرگراه‌های جدید شهر نیز امید دارند. راه‌اندازی خط9 بی‌آر تی بزرگراه امام علی در چه مرحله‌ای قراردارد؟
خط بیآرتی بزرگراه امام علی یکی از 10 خطی است که باید به بهره‌برداری برسد و در حال حاضر مشغول طی‌کردن مراحل ساخت آن هستیم. برای راه‌اندازی این خط 139دستگاه اتوبوس 2 کابینه وارد شهر تهران شده است که پس از افتتاح این خط، در آن به فعالیت می‌پردازند. علاوه بر این سازمان ما موظف بود آموزش‌هایی را به کارکنان خود بدهد تا بتوانند رانندگی اتوبوس‌ها در این مسیر را برعهده بگیرند که این اقدام نیز صورت گرفته است. به این ترتیب به محض نصب ایستگاه‌ها ما از خط9 بی‌آر تی بهره‌برداری خواهیم کرد.
- این خط چه کارکردی دارد و قرار است در افق طرح، برای کدام بخش از شهر مفید باشد؟
طول خط9بی آر تی یا همان خط اتوبوس‌های تندروی بزرگراه امام علی حدود 33کیلومتر است که از این نظر بلندترین خط این سامانه به‌حساب می‌آید. این خط از انتهای بلوار ارتش در پایانه لاله آغاز می‌شود و در ادامه با عبور از بزرگراه امام علی به سمت جنوب - بلوار شهید کریمی و بلوار دستواره می‌رود و درنهایت به حرم امام خمینی (ره) ختم می‌شود و به این ترتیب شمال شرقی تهران را به جنوب آن متصل می‌کند. خط 9 بی آر تی در مسیر عبوری خود از منطقه‌های 1، 4، 7، 8، 13، 14، 15و 20 می‌گذرد که در نوع خود بی‌نظیر است. در مسیر خط 9 بی آر تی 40 ایستگاه نصب خواهد شد که از این تعداد 17ایستگاه دوطرفه و 23 ایستگاه یک‌طرفه نصب می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت که خط 9، بلندترین خط اتوبوسرانی عادی و تندروی شهر تهران است.
- با توجه به مسافت قطری این خط برای پایتخت، چه اثراتی بر دسترسی شهروندان به نقاط مختلف شهر تهران خواهد داشت؟ شما چه پیش‌بینی‌ای از استقبال پایتخت‌نشینان از این خط دارید؟
با توجه به اینکه این مسیر با چندین خط مترو تلاقی دارد، نیازمند آن است که شبکه حمل‌ونقل عمومی را به‌گونه‌ای طراحی کنیم تا دسترسی‌های مورد نیاز شهروندان فراهم شود. پیش‌بینی می‌شود نقاط جنوبی و هسته مرکزی شهر تهران از این خط استفاده بهینه‌ای داشته باشند. از این‌رو به‌نظر می‌رسد خط جدید سامانه اتوبوس‌های تندرو در بزرگراه امام علی به‌عنوان یک خط مطلوب و با مخاطب بسیار مورد استفاده شهروندان قرار گیرد. در بزرگراه‌های شمالی- جنوبی شهر تهران عمدتا اتصال به مرکز شهر و دسترسی شهروندان به نقاط مرکزی شهر مورد توجه قرارمی‌گیرد، بنابراین بزرگراه امام‌علی نیز از طریق تونل امیرکبیر به مرکز شهر و سه راه امین حضور متصل خواهد شد و به‌نظر می‌رسد این خط بی آر تی نیز به عنوا ن یکی از خطوط مؤثر مورد استفاده شهروندان قرار گیرد.
- با بهره‌برداری از این خط ظرفیت جابه‌جایی مسافر توسط سیستم حمل‌ونقل عمومی تا چه میزان افزایش می‌یابد؟
معمولا پیش‌بینی‌های ما برای خطوط بی‌آر تی از 30 یا 40هزار نفرآغاز می‌شود اما در این مورد تصور می‌کنیم که حدود 200تا 250هزار نفر را در روز جا به جا کند.
- با توجه به دشواری و ممنوعیت عبور و مرور عابران پیاده در بزرگراه، شهروندان چگونه می‌توانند از این خط بی‌آر تی استفاده کنند؟ آیا قرار است مانند سایر خطوط بیآرتی، همه ایستگاه‌ها در حدفاصل 2 مسیر تردد خودروها قرار گیرند؟
بله، 5پل عابر پیاده برای خط 9 درنظرگرفته شده است که از این تعداد 2پل به‌صورت ویژه در ایستگاه‌های شهید محلاتی و شهید رجبی به اجرا گذاشته خواهد شد؛ به‌طوری که در مسیر شمال به جنوب، ایستگاه در طبقه پایین قرار دارد و در مسیر جنوب به شمال، ایستگاه در طبقه فوقانی. از این‌رو برای دسترسی شهروندان به ایستگاه‌ها و اینکه شخصی بخواهد در جهت عکس سفر کند، باید طراحی ویژه‌ای درنظر گرفته می‌شد که دسترسی خاصی از پل سواره‌رو به پیاده‌رو طراحی شده است. عرض پله‌های دسترسی 2متر، طول پله‌ها 20متر، ارتفاع پله‌ها 17سانتی‌متر و کف پله‌ها 30سانتی‌متر است. علاوه براین در بزرگراه امام علی 3 لاین عبوری برای خودروهای شخصی درنظر گرفته شده و یک لاین به خط اتوبوس تندرو اختصاص داده خواهد شد. تهران امروز به‌عنوان یکی از شهر‌های پیشرو در زمینه ساخت و اجرای خطوط بی آر تی مطرح است به‌گونه‌ای که امروز خطوط اتوبوس‌های تندرو یکی از اولویت‌های شهروندان در انتخاب روش مسافرت درون‌شهری است.
- ویژگی‌های شاخص این طرح چیست؟
این طرح چندین خط بی‌آر تی را در مسیر قطع می‌کند. در واقع با خط یک، 2، 5 و 10که در دست ساخت است، تلاقی دارد؛ به این ترتیب امکان تبادل مسافر در این مسیر وجود دارد. دومین ویژگی این خط، جنوب به شمال‌بودن آن است. علاوه بر این حرم حضرت عبدالعظیم حسنی که یکی از نقاط مهم تهران از نظر فرهنگی و مذهبی است و در شهر ری واقع شده، در مسیر این خط قرار دارد. به این ترتیب شهروندان شرق تهران فقط با استفاده از یک اتوبوس می‌توانند به این مکان دسترسی داشته باشند. این مسائل دست به‌دست هم داده‌اند تا ما پیش‌بینی کنیم که میزان استقبال شهروندان از این خط بسیار زیاد باشد.
- چرا هیچ‌گونه اقدامی مبنی بر ساخته‌شدن ایستگاه‌های بی‌آر تی در سطح بزرگراه دیده نمی‌شود؟
ایستگاه‌ها در جای دیگری درست شده و پس از ساخته شدن به بزرگراه حمل می‌شوند اما چنان که شهروندان هنگام عبور و مرور در این مسیر ملاحظه می‌کنند، گاردریل‌ها برای جداسازی لاین اتوبوس‌های تندرو از سایر خطوط بزرگراه، نصب شده‌اند. زیرسازی‌های لازم برای نصب ایستگاه نیز صورت گرفته است. همانطور که عرض کردم ناوگان هم هفته گذشته از بندرعباس به تهران اعزام شده و در حال حاضر آماده بهره‌برداری در پایتخت است.
- براساس خبرهایی که در چند‌ماه گذشته داده می‌شد، قرار بود مهر‌ماه این بزرگراه افتتاح شود تا از بار ترافیکی‌ای که به واسطه بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها ایجاد می‌شود بکاهد اما این اقدام به تعویق افتاد. علت این امر چیست؟
متأسفانه نتوانستیم ساخت ایستگاه‌ها را در زمان معین به پایان برسانیم. شخص معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز برای این تأخیر از شهروندان عذرخواهی کردند و گفتند که افتتاح بی‌آر تی بزرگراه امام علی در روزهای آتی انجام می‌شود.
- با این حساب می‌توانیم امیدوار باشیم که در آبان‌ماه انتظار سر برسد و بالاخره این خط افتتاح شود؟
نصب ایستگاه در بزرگراه خیلی با حوزه کاری من مرتبط نیست، برای همین من هم با استناد به گفته‌های آقای تشکری‌هاشمی عرض می‌کنم که به امید خدا به‌زودی خط 9 اتوبوس‌های تندرو در شرق تهران به بهره‌برداری می‌رسد.
سهم دوبرابری سرخ‌های سریع در جابجایی مسافر
حمل‌ونقل عمومی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که شهروندان در کلانشهرها با آن درگیرند. مسئولان شهر تهران نیز همواره یکی از اولویت‌های خود را توجه به این موضوع قرار داده‌اند. ساخت خطوط بی‌آر تی یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که تا‌کنون در راستای کاهش ترافیک پایتخت صورت گرفته است. مرداد‌ماه سال86 محمدباقر قالیباف، شهردار تهران راه‌اندازی خطوط بیآرتی را در پایتخت کلید زد. شروع به‌کار این سامانه با مخالفت‌های جدی مسئولان دولتی همراه شد اما درنهایت کارآمدی این سیستم برای همه مخالفان به اثبات رسید و رفته‌رفته گسترش کمی و کیفی سامانه بیآرتی به یکی از مطالبات جدی مردم تبدیل شد؛ به‌عبارت دیگر با وجود مخالفت‌های صورت‌گرفته، شهرداری تهران با حمایت شورای شهر تصمیم به اجرای طرح گرفت. البته با وجود اینکه مصوبه مجلس در تبصره۱۳، حمایت از سامانه‌های اتوبوسرانی را مدنظر داشت اما شهرداری تهران مجبور به خرید اتوبوس‌های دوکابین خارجی از محل اعتبارات خود شد و درنهایت توانست رضایتمندی مردم را جلب و حجم وسیعی از ترافیک در این مسیر را کم کند. راه‌اندازی و توسعه خطوط بیآرتی نخستین گام بلند در ایجاد شبکه حملونقلی ماتریسی پایتخت بود. با وجود آنکه خطوط بیآرتی فقط 20درصد ناوگان اتوبوسرانی تهران را شامل می‌شود اما مدیریت آن به‌شکلی کاملا هوشمندانه توانسته 45درصد جابه‌جایی‌های اتوبوسرانی را پشتیبانی کند.
