2 – جهانیان در هفته‌های اخیر شاهد 2 رخداد مهم در ایالات متحده آمریکا بوده‌اند، اول این‌که -گروه مطالعه عراق موسوم به «بیکر – همیلتون» در گزارش مفصلی، عملکرد کاخ سفید و نومحافظه‌کاران را در عراق ناموفق ارزیابی نمود و دوم این‌که – همزمان با انتشار اخبار اولیه این گزارش، در انتخابات پارلمانی آمریکا جمهوریخواهان مغلوب گردیدند.
3 – گزارش گروه مطالعه عراق موسوم به «بیکر – همیلتون» در ارزیابی وضعیت ایالات متحده در عراق می‌نویسد: «ضمانتی برای موفقیت در عراق وجود ندارد، چشم‌انداز روشنی فراروی ما نیست و سیاست افزایش نیروی نظامی و یا تداوم حضور گسترده در عراق محکوم به شکست است، ضمن این‌که به‌دلیل جاذبه و ثقل شرایط عراق و اهمیت حیاتی این کشور، آمریکا یکی از مشکل‌ترین و مهم‌ترین چالش‌های خود را در دهه‌های اخیر در عراق تجربه می‌کند.»
4 – گزارش مذکور در بخش مربوط به ارزیابی عملکرد جمهوری اسلامی ایران در عراق می‌نویسد: «در میان تمامی همسایگان، ایران بیشترین اهرم را در عراق داراست. ایران روابط بلند مدتی با بسیاری از سیاستمداران شیعه و کرد عراق داشته است و اغلب آنها در دوران حکومت صدام به ایران تبعید شده‌اند.
5 – جرج دبلیو بوش، رئیس جمهور آمریکا چهارشنبه و پیش از تجاوز نظامیان آمریکایی به حریم اربیل عراق و محاصره سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در نطق تلویزیونی خود تحت عنوان «راهبرد جدید آمریکا در عراق» ادعا می‌کند: «موفقیت در عراق نیازمند دفاع از تمامیت ارضی و تثبیت منطقه در رابطه با چالش‌های تندروهاست، این با رسیدگی به ایران و سوریه آغاز می‌شود. این دو رژیم به تروریست‌ها اجازه می‌دهند تا از سرزمین آنها برای خروج و ورود به عراق استفاده کنند.»
ارزیابی
1 – هر دو جناح جمهوریخواه و دمکرات و افکار عمومی بر شکست سیاست‌های آمریکا در عراق و منطقه اذعان دارند، در عین حال هر دو جناح باور دارند که شکست در عراق به‌منزله فاجعه برای آمریکاست.
2 – نومحافظه‌کاران مسلط بر کاخ سفید که 6 ماه پس از اشغال عراق با سخنرانی رسمی بوش پایان وضعیت جنگی را اعلام کردند اکنون پس از چهار سال و اندی معتقدند که در هر سه فاز روند سیاسی (به‌دلیل روی کار آمدن دولتی مسلمان و دارای گرایش‌های عمیق ملی و مذهبی)، ثبات و امنیت (به‌دلیل تبدیل شدن عراق به مأمن تروریست‌ها) و بازسازی ناموفق بوده‌اند، در نتیجه سیاست فرافکنی را اتخاذ کرده‌اند.
3 – دستگیری 5 دیپلمات ایرانی در اوایل ماه جاری در بغداد، هیاهوی فراوان آمریکا و عدم یافتن هیچ گونه سندی برای وارد ساختن اتهام دست داشتن جمهوری اسلامی ایران در ناامنی‌های عراق، اولین گام در سیاست «دیپلماسی تهاجمی» ایالات متحده بود.
4 – گام دوم یورش به سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در اربیل [یکی از شهرهای نسبتا امن عراق جدید] می‌باشد که در راستای دیپلماسی تهاجمی جدید آمریکا قابل بررسی است.
5 – حقیقت این است که سرکنسولگری‌های جمهوری اسلامی ایران در اربیل و سلیمانیه عراق، بنابر درخواست مقامات عالیه کرد و در هماهنگی با حکومت مرکزی، چند ماه پس از سقوط رژیم صدام با استفاده از پرچم و تابلوی رسمی گشایش یافت.
قبل از آن دفاتر جمهوری اسلامی ایران از سال 1991 (حمله صدام به کویت) همزمان با اعلام منطقه شمال عراق به‌عنوان منطقه ممنوعه پروازی (No Fly Zone) [براساس قطعنامه 687 شورای امنیت سازمان ملل متحد] و به‌دلیل نیاز کردستان عراق برای رفع مشکلات اقتصادی، بازسازی و... در سلیمانیه و اربیل فعالیت رسمی خود را در کنار دفاتر چندین کشور اروپایی آغاز نمودند و این دفاتر (در دوره صدام) و بعدها سرکنسولگری‌ها (در دوره عراق جدید) بیشترین سهم را در تنظیم روابط دوطرف، تسهیل تردد اتباع و تجار، مداوای مجروحین و بیماران عراقی و ارسال کمک‌های انسانی به عراق برعهده داشته و دارند.
نتیجه‌گیری
نومحافظه‌کاران حاکم در ایالات متحده که طی چهار سال گذشته به‌دلیل اشتباهات مکرر خود موفق به اجرای سیاست خارجی خود در منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس و به‌ویژه عراق نگردیده‌اند، با فرافکنی و وارد ساختن اتهامات بی‌پایه و اساس به جمهوری اسلامی ایران و ادعای «راهبرد جدید در عراق» تلاش دارند بر شکست‌های خود سرپوش گذارند، غافل از این‌که روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق بر پایه‌های محکمی‌از اعتقادات مذهبی، روابط دیرینه تاریخی و مشترکات فرهنگی، اجتماعی و دینی استوار بوده است و سیاست‌های خشن حزب بعث حاکم بر عراق در طول بیش از سه دهه حاکمیت و برجای گذاشتن صدها گور دسته‌جمعی و قربانی جنگ نیز نتوانست، گسستی در این پیوند ایجاد نماید.
در دوره جدید علاوه بر پیشینه فوق‌الاشاره، همان‌گونه که در گزارش بیکر – همیلتون تصریح گردیده است: «... ایران روابط بلندمدتی با بسیاری از سیاستمداران عراق داشته و اغلب آنها در دوران حکومت صدام به ایران تبعید شده‌اند».
این روابط از سطح مردمی به سطح دولت عراق نیز تسری یافته است. نتیجه این‌که امروز در پدیده دیپلماسی تهاجمی جدید آمریکا، فرافکنی و یورش به محافل رسمی دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در بغداد و اربیل، شاهد آن هستیم که رهبران و دولتمردان عراقی، به‌سرعت وارد عمل شده و برای آزادی دیپلمات‌های کشورمان از دست نظامیان آمریکایی تلاش می‌نمایند و با نگاهی مثبت به عملکرد جمهوری اسلامی ایران در عراق جدید، ایجاد هرگونه خدشه در روابط دیرینه دو ملت را مغایر منافع و امنیت ملی دو کشور می‌دانند.
*کارشناس مسائل خاورمیانه
