طبق آخرین پایش‌های انجام شده توسط اداره مراقبت عوامل خطر بیماری‌های وزارت بهداشت، در سال88 بین افراد 15 تا 64سال در 30 استان کشور، نخستین علت مرگ‌و‌میرها در ایران بیماری‌های قلبی است که 3/39درصد کل مرگ‌و‌میرهای کشور را تشکیل می‌دهد.
طبق آخرین پایش‌های انجام شده 1/16درصد ایرانی‌ها فشارخون، 9/43درصد چاقی، 9/38درصد سطح فعالیت بدنی پایین و 8/10درصد مصرف دخانیات دارند.
دکتر مظهری، کارشناس تغذیه از منتقدین سرسخت نوع تغذیه ما ایرانی‌هاست و معتقد است که الگوی تغذیه ما بدترین الگوی تغذیه در جهان است. چون ما از سنت‌ها گسستیم و به مدرنیته پیوستیم ولی نه سنت را درست انجام می‌دهیم و نه مدرنیته را. گرایش جوانان حتی کودکان به غذاهای وارداتی بدون رعایت سایر موارد در کشور ما به‌شدت افزایش یافته است. این در حالی است که اگر یک غربی از فست‌فود استفاده می‌کند، ورزش را ترک نمی‌کند و این موضوع نشان از درک نادرست ما از مدرنیته دارد. در حال حاضر آمار بیماری‌های قلبی و عروقی به‌صورت تصاعدی بالا می‌رود و این بسیار خطرناک است.
وی معتقد است که باید به این موضوع توجه کرد که چاقی خود عامل صدها بیماری است اما اغلب به آن هیچ توجهی نمی‌شود. به گفته وی ۷۰درصد مردم ایران مشکل سوءتغذیه دارند؛ یعنی عدم‌تعادل در مصرف درست موادغذایی؛ یعنی موادی که باید به بدن ما برسد.
بیماری‌های قلبی جلوتر از سن امید به زندگی!
دکتر حسن آقاجانی، فوق تخصص قلب، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: پایشی که از سوی اداره مراقبت عوامل خطر بیماری‌های وزارت بهداشت، در سال88 بین افراد 15 تا 64سال در 30 استان کشور انجام شده، نشان می‌دهد از بین کل افراد جامعه 8/10درصد سیگار می‌کشند و نسبت سیگاری‌ها در بین آقایان 20درصد است.
دکتر آقاجانی با اشاره به اینکه بیماری‌های قلبی از نظر بار بیماری‌ها رتبه سوم در کشور را داراست، اظهار داشت: ریشه سکته‌های قلبی و مغزی آترواسکلروز یا تصلب شرایین است که با یک بسترسازی فرهنگی مناسب تا حدود زیادی در جامعه قابل پیشگیری است چرا که این مرگ‌و‌میرها در سنین کمتر از سن امید به زندگی اتفاق می‌افتند که با رعایت رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و اجتناب از دخانیات کاملاً قابل پیشگیری است.
فرهنگ نادرست تغذیه، کم‌تحرکی و روی آوردن مردم به غذاهای آماده یا فست‌فود از مهم‌ترین دلایل بروز چاقی در مردم است. کارشناسان علوم تغذیه معتقدند که مصرف غذاهای پرحجم با ارزش غذایی ناچیز و نوشابه‌های قنددار، به چاقی در سطح کشور دامن زده است.
وی اعلام کرد: بیش از 60درصد جمعیت کشور دچار کم‌تحرکی و در نتیجه افزایش وزن هستند. کنترل فاکتورهایی مانند افزایش سن، جنس، سابقه خانوادگی و ژنتیک در دست افراد نیست. اما عواملی مانند چاقی و عدم‌مصرف دخانیات از سوی افراد قابل پیشگیری است.
چاقی و کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب، خوردن چربی زیاد، کلسترول بالا، پایین بودن کلسترول خوب و سیگار کشیدن ازجمله عوامل تشدید آترواسکلروز هستند که در برخی موارد از دوران نوجوانی بروز می‌کند.
از سوی دیگر به گفته کارشناسان رژیم درمانی علل تغذیه‌ای و هورمونی و علل فرهنگی و اجتماعی ازجمله فاکتورهای چاقی هستند.
با عجله غذا خوردن، خوب نجویدن، مشغول بودن فکر و هیجانات روحی در هنگام غذا خوردن، غذا خوردن در مکان‌های شلوغ و در حال تماشای تلویزیون، به بروز چاقی دامن می‌زنند.
عوارض قلبی و عروقی، اختلالات حرکتی، تنفسی، کبدی، صفراوی، بیماری‌های زنان و اختلالات روانی ازجمله عوارض چاقی هستند.
ویژگی‌های غذای سالم از نظر سازمان بهداشت جهانی
براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، حدود یک میلیارد نفر از کل جمعیت جهان اضافه وزن دارند و حدود 350میلیون نفر چاق هستند.
طبق توصیه این سازمان، دانشمندان مردم جهان را ترغیب می‌کنند که به رژیم غذایی متعادل و سالم روی آورند و از مصرف نمک، قند و چربی اشباع شده بکاهند.
ویژگی‌های تغذیه سالم از نظر سازمان بهداشت جهانی از این قرار است: کربوهیدرات‌ها 55درصد، قند غلیظ کمتر از 10درصد، پروتئین 15درصد، نمک کمتر از 5 گرم، 400 گرم سبزی و میوه تازه .
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی هر ساله حدود 5/2میلیون مرگ در سراسر جهان با چاقی یا اضافه وزن مرتبط است. پیشگیری از چاقی تنها با رعایت یک شیوه زندگی سالم، یعنی تغذیه مناسب با مقدار کالری کم و فعالیت بدنی زیاد، امکان پذیر است.
50 تا 70درصد جمعیت بالای 20 سال ایران دچار اضافه وزن هستند. بهترین راهکار برای کاهش وزن، تغییر شیوه زندگی و افزایش فعالیت بدنی است.
براساس این گزارش، بررسی وضعیت جهانی از نظر چاقی نشان می‌دهد که میزان چاقی به نسبت جمعیت در اروپا 17درصد و در خاورمیانه 15درصد است، درحالی‌که کشور ما با 30درصد جمعیت دارای اضافه وزن و چاقی، وضعیت نامناسبی از این لحاظ دارد.
آمارها حاکی از آن است که چاقی در کشور در حال افزایش است و خطرناک‌ترین نوع چاقی، چاقی نوع 3 است که خطر ایست قلبی را در پی دارد. برآوردها نشان می‌دهد که این نوع چاقی در زنان 8 برابر مردان است.
تحقیقات نشان می‌دهد که دلیل عمده چاقی پلی ژنیک است؛ به این معنا که 30 تا 50درصد موارد چاقی و اضافه وزن به ژنتیک و استعداد چاقی و سابقه خانواده برمی‌گردد و 50تا70درصد نیز با دلایلی همچون عوامل محیطی و رژیم نادرست غذایی ارتباط دارد. روزانه از 800 مرگ و میری که در کشور اتفاق می‌افتد، 300مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی است.
از طرفی 60درصد بیماری‌های قلبی و سرطان ارتباط مستقیم با شیوه تغذیه و رژیم غذایی دارد. بنابراین با اصلاح شیوه تغذیه و پرهیز از خوردن غذاهای آماده، پرکالری، سرخ کرده و پرنمک می‌توان از 60درصد بیماری‌های قلبی- عروقی و سرطان پیشگیری کرد و آمار مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی را به 70درصد کاهش داد.
به گفته کارشناسان تغذیه، مقایسه سبد غذایی جامعه ایرانی با سبد مطلوب و استاندارد که از سوی سازمان بهداشت جهانی تعیین شده است نشان می‌دهد که مواد مورد نیاز بدن مثل شیر، لبنیات، میوه و سبزیجات در سبد غذایی ایرانی‌ها جایگاه پایینی دارد. به همین دلیل چاقی، اضافه وزن، کوتاهی قد و ناهنجاری‌های قامتی را در میان جوانانمان شاهد هستیم.
برای کاهش بیماری‌ها، راهی جز تغییر رژیم غذایی و اصلاح الگوی مصرف نداریم. برای این کار باید مواد مضری همچون روغن، شکر و نوشابه‌های گازدار از سبد غذایی روزانه حذف شود.
اگر این فرهنگ در جامعه جا بیفتد که مردم متناسب، متعادل و متنوع غذا بخورند، آن وقت جامعه سالمی خواهیم داشت و کسی که سالم باشد می‌تواند درست کار کند و خوب کار کند و نوآوری هم داشته باشد؛ مثلا همین کم خونی که به‌نظر چیز مهمی نمی‌آید می‌تواند تا ۲۵درصد توانایی فرد را روزانه کاهش دهد.
