جریان از این قرار است که مدتهاست بحثی جدی میان شهرداری تهران، وزارت بهداشت و سازمان حفاظت از محیط زیست درگرفته که بالاخره چند روز پیش این گفت‌وگوهای طولانی نتیجه داد.
ماجرا مفصل است، اما آنچنان این داستان به سلامت شهروندان گره خورده که به هیچ شکلی نمی‌توان از آن صرف‌نظر کرد.
فکرش را بکنید، اگر این خبر به گوش شما برسد که زباله‌های بیمارستانی می‌توانند شهروندان را به ایدز، هپاتیت و بیماریهای دیگر مبتلا کنند چه حسی به شما دست می‌دهد؟!
مدتهاست که زباله‌های شهر تهران، همراه با زباله‌های عادی، به دست نیروهای شهرداری سپرده می‌شوند تا در مرکز دفن زباله به شکلی عادی سوزانده شوند. قسمت خطرناک ماجرا اینجاست که شیرابه‌های تولید شده این زباله‌ها می‌توانند باعث ایجاد خطرهای جدی برای سلامتی شهروندان شوند.
طبق قانون مصوب اردیبهشت ماه 83 در باره «مدیریت پسماند»ها، وزارت بهداشت وظیفه جمع‌آوری و بی‌خطرسازی زباله‌های بیمارستانی را دارد، به شکلی که با تأمین امکانات و تجهیزات لازم در محیط، مراکز درمانی نسبت به این امر اقدام کنند.
اما جالب است بدانید که در بیمارستان‌ها بیش از 630نوع ماده شیمیایی استفاده می‌شود که از این تعداد حدود 300 نوع آن غیرسمی و 300 مورد نیز سمی و خطرناک است.
در هر شبانه روز هم هر تخت بیمارستانی 710/2کیلوگرم زباله تولید می‌کند که با لحاظ حدود 30هزار تخت بیمارستانی، مجموع زباله‌های تولیدی در هر شبانه روز به 810هزار و 300 کیلوگرم یا حدود 81تن خواهد رسید.
براساس استانداردهای جهانی، رسیدگی به موضوع زباله‌های بیمارستانی روند ویژه‌ای را می‌طلبد.
معیارهای جهانی می‌گویند که پسماندهای بیمارستانی باید در درجه حرارت بیش از هزار و در «زباله سوز»ها سوزانده شوند، سپس از صافی‌های قلیایی و اسیدی عبور داده شوند، و سرانجام دفن بشوند.
اما هم اکنون این زباله‌ها با روش گندزدایی و کاملا سنتی از بین می‌روند. شهرداری تهران به شکل رایگان این زباله‌ها را جمع‌آوری و دفن می‌کند، اما طبق قانون وزارت بهداشت باید متولی بی‌خطرسازی زباله‌های بیمارستانی باشد؛ البته از سویی ماه‌ها پیش مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران گفته بود که چون شهرداری تهران رایگان این خدمات را انجام می‌دهد، وزارت بهداشت هیچ انگیزه‌ای برای اقدام‌های جدی و خریداری «زباله سوز» ندارد.
از سوی دیگر معاون سلامت وزارت بهداشت عقیده داشت که بی‌خطرسازی زباله‌های بیمارستانی نیازمند 800 میلیاردتومان اعتبار است، در حالیکه امسال فقط یک میلیارد و 200 میلیون تومان به این امر اختصاص داده شده و برای تحت پوشش قرار دادن تمام بیمارستان‌های کشور به 790میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز است.
در این بین رئیس محیط زیست شهر تهران از پیگیری‌های سازمان محیط زیست در «تجهیز بیمارستان‌های تهران به سیستم تصفیه فاضلاب و اتاق خنک کننده برای نگهداری زباله‌های خطرناک بیمارستانی» گفت و اعلام کرد که تعداد زیادی از مراکزی که نسبت به سیستم‌های بهداشتی مقاومت کرده‌اند، به مراجع قضایی ارجاع شده‌اند.
رئیس محیط زیست شهر تهران استفاده زراعی از آب‌های منطقه کهریزک را خطرناک دانسته بود؛ چرا که زباله‌های بیمارستانی تهرانی‌ها که در کهریزک دفن می‌شوند، ممکن است شیرابه‌های خطرناکی تولید کنند که در صورت آمیختگی با منابع آب این منطقه، خطرات جبران‌ناپذیری را در پی خواهند داشت.
با جدی‌تر شدن بحث میان شهرداری تهران، وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی وارد میدان شد و اعلام کرد که اگرچه اعلام نیاز 800میلیاردتومانی وزارت بهداشت برای دفع زباله‌های بیمارستانی قابل قبول است، اما در دنیای واقعیت اختصاص چنین بودجه‌ای به این وزارتخانه اصلا ممکن نیست، زیرا هنگامی که بودجه بخش بهداشت و درمان در تمام حوزه‌های آموزش، بهداشت و درمان 5هزار میلیارد تومان است، اختصاص یک‌پنجم این بودجه به زباله‌های بیمارستانی، دور از ذهن به نظر می‌رسد.
البته نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اعلام کرده بود که با تصویب بودجه 3میلیارد تومانی در سال جاری، می‌توان بخشی از نیاز وزارت بهداشت برای نابودی زباله‌های بیمارستانی را تامین کرد که در طول برنامه چهارم، این رقم به 15میلیارد تومان خواهد رسید.
سرانجام محمدباقر قالیباف- شهردار تهران- با اعلام این‌که «زباله‌های بیمارستانی حامل آلودگی‌های عفونی و بیماریهای مسری مثل هپاتیت و ایدز و ده‌ها مشکل بهداشتی هستند»، گفت: زمان آن رسیده که دادستان کل کشور به میدان بیاید و اجرانشدن قانون را پیگیری کند.
قرار شد که به شهرداری تهران و وزارت بهداشت برای حل اختلاف در مسأله نابودی زباله‌های عفونی، فرصتی یک‌ماهه داده شود تا بتوان برای این مشکل بزرگ شهری چاره‌ای اندیشید.
آذرماه85 حجت‌الاسلام دری‌نجف‌آبادی -دادستان کل کشور- اعلام کرد که شهرداری تهران هیچ وظیفه‌ای در قبال زباله‌های بیمارستانی ندارد و این موضوع فقط به وزارت بهداشت مربوط می‌شود.
در جلسه‌ای در روز پایانی آذر ماه در حضور نمایندگان شهرداری، وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست معین شد که از این پس تبدیل پسماندهای ویژه به زباله‌های عادی در فضای بیمارستان‌ها انجام شود و در نهایت شهرداری وظیفه حمل زباله‌های عادی را داشته باشد.
همچنین سازمان حفاظت محیط زیست هم مسئول نظارت بر عملکرد بیمارستان‌ها در تبدیل پسماندهای ویژه به عادی معرفی شد. در صورتی هم که بیمارستانی در این زمینه سهل‌انگاری کند، به مراجع قضایی معرفی خواهد شد.
البته هنوز آیین‌نامه ویژه‌ای درباره چگونگی تبدیل پسماندهای ویژه به زباله‌های عادی تدوین نشده است و مشخص نیست که این روند تبدیل به چه شکل خواهد بود اما بنا شده است سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت با همکاری یکدیگر در زمان کوتاهی این آیین‌نامه را تهیه و تنظیم کنند.
آیا بالاخره تهرانی‌ها می‌توانند ترسی از مبتلاشدن به بیماریهای خطرناک از طریق زباله‌های بیمارستانی نداشته باشند؟!
