همشهری آنلاین - زهرا بلندی: فروشندگان دورهگرد یخ را از یخچالهای طبیعی تهیه میکردند. یخچالها چیزی شبیه به آبانبار در عمق ۱۵ متری زمین بودند. در همسایگی این آنها انباری تعبیه میشد که محوطه بزرگی داشت و کارگران تکههای یخ را در آنجا میریختند. یک دیوار گلی ۶ متری هم دور این محوطه میچیدند که روی سقف آن طاق ضربی و کاهگلی سایه میانداخت تا آفتاب داغ تابستان یخها را آب نکند. آخر زمستان که انبار یخچال پر از یخ میشد، با کاهگل روی یخها را برای استفاده در تابستان میپوشاندند. فصل گرما که از راه میرسید، فروشندگان دورهگرد راهی این یخچالها میشدند و پس از خرید، یخ را بار چهارپایان میکردند.
آنروزها دو نوع یخ وجود داشت، یخ معمولی برای مردم عادی و یخ بلوری و تمیز و گرانقیمتتر برای ثروتمندان بود. جالب است که در تهران قدیم افرادی مثل معیرالممالک، حاجیرجب تختی (پدرجهانپهلوان غلامرضا تختی)، حاجیباقر، حاجیآقامحمد، وزیرحاجی علیاکبر، حاجیشیخرضا، حاجآقارضا فرزانه و حاج حسن شمشیری از معروفترین یخچالداران بودند.
تا اینکه در دهه ۴۰ نخستین کارخانه یخهای قالبی در حوالی سهراه جمهوری امروزی راهاندازی شد.
از آن پس کسب و کار دکههای یخفروشی تقریباً تا دهه ۷۰ در تهران رونق داشت و از آن پس به مرور جمع شدند.
پیش از آنکه یخچالهای خانگی و صنعتی به خانهها راه پیدا کنند، «یخ» یک کالای کمیاب و ارزشمند بود؛ آنقدر مهم که شغلی به نام «یخفروشی دورهگرد» شکل گرفت.
کد خبر 974967
نظر شما