موضوعی که امسال با تأکید بیشتر مسئولان بر تولید نان صنعتی، آزاد‌سازی قیمت‌ها و واقعی‌کردن با حذف یارانه آرد برخی نانوایی‌ها دنبال شده است. اماتداوم مشکلات بازار نان موجب شده تا متولیان تنظیم بازار راهکارهای تازه‌ای برای ساماندهی بازار نان و جلوگیری از ضایعات و پرداخت یارانه‌های سنگین به این بخش جست‌وجو کنند. تازه‌ترین خبرها از تلاش مسئولان برای بازگشت به دوران گذشته و ترویج پخت نان در منازل حکایت دارد؛ جایی که استاندار تهران از تولید و عرضه دستگاهی به بازار خبر داده که امکان پخت نان در منازل را فراهم می‌سازد. شاید بتوان اجرایی‌شدن این ایده را گامی در جهت رفع مشکلات بازار نان، صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌های حمل‌ونقل قلمداد کرد چرا که این اقدام نانوایی‌ها را به منازل می‌آورد.
در سال‌های اخیر نابسامانی قیمت و عرضه نان توجه بسیاری از دست‌اندرکاران و مصرف‌کنندگان را به‌خود معطوف کرده است چرا که تثبیت و افزایش نیافتن رسمی نرخ نان موجب شد تا بسیاری از نانوایان با استناد به افزایش هزینه‌های تمام‌شده تولید، کاهش کمی و کیفی نان را به‌عنوان راهکاری برای جبران هزینه تمام‌شده نان دنبال کنند. به اعتقاد این صنف حمایت‌های دولت برای تأمین قیمت تمام‌شده نان تنها در عرضه آرد به برخی نانوایی‌های سنتی خلاصه شده است. این در حالی است که سهم آرد در قیمت تمام شده نان کمتر از 10درصد بوده و هزینه حامل‌های انرژی، تأمین نیروی انسانی ماهر، حمل‌ونقل و اجاره‌بها و... موجب شده تا تفاوت قیمت تمام‌شده و نرخ عرضه نان در نانوایی‌هایی که حتی از آرد یارانه‌ای استفاده می‌کنند نیز بسیار زیاد باشد.
هنوز هم نان را به نرخ روز می‌خوریم
در سال‌های اخیر همزمان با کاهش کیفیت و حجم نان و افزایش غیررسمی قیمت‌ها مسئولان تنظیم بازار نان با تشکیل کمیته‌ها و کارگروه‌های متعدد، تولید نان صنعتی را به‌عنوان راهکار ساماندهی بازار نان دنبال کرده و با ارائه تسهیلات سعی در ترغیب تولید‌کنندگان به تولید و عرضه نان صنعتی کردند اما پس از چند سال تلاش هنوز هم نان صنعتی سهم چندانی در سبد مصرفی خانوار نداشته و قادر نبوده است ذائقه مصرف‌کنندگان ایرانی را به فاصله‌گرفتن از مصرف نان سنتی ترغیب کند.
از سوی دیگر قیمت تمام‌شده بالای نان صنعتی در مقایسه با نرخ نان سنتی خود مانعی برای گرایش مصرف‌کنندگان به استفاده از نان صنعتی بوده است.از ماه‌های نخست سال‌جاری به‌ویژه پس از مباحث مطرح‌شده در زمینه هدفمند کردن پرداخت یارانه‌ها مسئولان تلاش کردند تا با حذف پلکانی یارانه آرد، نسبت به آزاد‌سازی و واقعی کردن نرخ نان اقدام کنند.
افزایش رسمی نرخ برخی انواع نان سنتی بنا بر اعلام اتحادیه نانوایان با استناد به مصوبه ماه‌های نخست امسال و حذف یارانه آرد نانوایی‌های صنعتی اقدامی در جهت آزاد‌سازی نرخ نان و واقعی شدن قیمت‌ها بوده است. اما این تدابیر قادر نبوده تا از عرضه چند نرخی نان در نانوایی‌های سنتی و فانتزی جلوگیری کند به‌نحوی که اکنون انواع نان سنتی با آرد یارانه‌ای با قیمت‌های متفاوتی عرضه شده و این موضوع در نانوایی‌های آزادپز و تولید‌کنندگان نان فانتزی با شدت بیشتری دیده می‌شود.
با وجود اعلام نرخ‌های رسمی نان سنتی توسط اتحادیه و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط اکنون برخی انواع نان مانند نان لواش با نرخ 30 تا 35 تومان، بربری 200 تا 400 تومان، سنگک 200 تا 800 تومان به مردم عرضه شده و در برخی مناطق شهر خبرهایی از عرضه نان سنگک به‌اصطلاح سفارشی به نرخ بیش از هزار تومان نیز به گوش می‌رسد. از سوی دیگر سایر انواع نان نیز به‌صورت چندنرخی به مردم عرضه می‌شود.
نانوایی در منزل
با این شرایط اخیرا استاندار تهران با اعلام راه‌اندازی آزمایشی دستگاه «شاطر» تا 2هفته دیگر از امکان پخت نان مورد نیاز خانوارها در منزل خبر داده و این اقدام را انقلابی در بخش نان قلمداد کرده است.
مرتضی تمدن در همایش تجلیل از پژوهشگران برتر استان تهران با اعلام این خبر به نکته جالبی یعنی همان ایده نو پخت نان در تهران اشاره کرد.وی با اشاره به ایده‌های مطرح‌شده در مورد جمع‌آوری نانوایی‌ها و پخت نان صنعتی و توزیع آن به‌عنوان یکی از سیاست‌های دولت، تصریح کرد: فردی ایده‌ای داشت و آن ساخت دستگاهی به اندازه ماشین لباسشویی یا ظرفشویی بود تا با استقرار آن در منازل، نان مورد نیاز مردم در خانه‌های آنها و توسط خودشان تولید شود.
وی افزود: اگر این دستگاه راه‌اندازی شود، انقلابی در بخش نان ایران ایجاد می‌شود چرا که اکنون دولت 4هزار میلیارد تومان یارانه آرد می‌پردازد که یک‌سوم آن دورریز می‌شود و این در حالی است که بودجه عمرانی استان‌های کشور در برابر تمامی اقداماتی که انجام می‌دهند 4هزار میلیارد تومان است.
استاندار تهران قیمت تمام شده هر کیلو آرد برای دولت را 450 تومان اعلام کرد که هر کیلو آرد با قیمت 5/7 تومان در اختیار نانوایان قرار می‌گیرد. وی نام دستگاهی که در حال ساخت است را «شاطر» عنوان کرد و گفت: 10 روز پیش آلبومی آوردند که مدل‌سازی همان دستگاه بود، اما فرد سازنده 2نگرانی داشت؛ یکی اینکه مبادا ایده‌اش جواب ندهد که به او گفتم اگر همه پول دود شود و به هوا رود هم اشکالی ندارد. همچنین ذکر کرد که نگرانم ایده من لو برود و در کارخانه‌های اطراف تهران همان ساخته شود که گفتم حصار امنیتی ایجاد می‌کنم تا کسی نتواند ایده شما را بدزدد.
تمدن اضافه کرد: پیش‌بینی می‌شود تا 2هفته آینده نخستین دستگاه «شاطر» به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی شود که اگر ساخت دستگاه با موفقیت انجام شود، این ایده می‌تواند در گوشه منازل جای گیرد.
