اما آیا واقعاً دریافت جایزه اسکار به معنی موفقیت دوجانبه است، یا اینکه تأثیر چندانی در وضعیت هنری و کارنامه سینمایی دریافتکنندگان خود نخواهد داشت؟ این پرسشی است که مدتی است در محافل هنری آمریکا و کانادا (و حتی انگلیس) مطرح شده است. همه برای آن یک جواب مشخص میخواهند و هر کسی هم بنابر تفکر و نگرش خود به آن پاسخ میدهد.
واکنش و گرایش بازیگران، فیلمسازان و حتی مدیران تولید سینما در این رابطه متفاوت است و طیف وسیعی از دیدگاهها را دربرمیگیرد؛ از خوشبینی محتاطانه گرفته تا عدمموافقت سفتوسخت، نمیتوان بهراحتی یک پاسخ دقیق و مشخص در این رابطه پیدا کرد. این عدم توافق و تنوع گسترده در شرایطی خودش را آشکار میکند که مراسم سال آینده اسکار در ماه مارس، با یک تغییر بزرگ و عمده روبهروست. منظور، انتخابشدن 10 فیلم در رشته بهترین فیلم سال بهجای 5 فیلم است. در دور جدید اسکار، برخلاف سنت 50ساله این مراسم که 5 فیلم بهعنوان نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم سال انتخاب میشدند، تعداد فیلمهای این رشته به دو برابر افزایش یافته است.
آکادمی علوم و هنرهای اسکار با گسترش محدوده و فضای رشته اسکار بهترین فیلم سال، نوع جدیدی از فعالیت را تجربه میکند. اعضای آکادمی امیدوارند این اقدام باعث جلبتوجه بیشتر تماشاگران به مراسم شود. از سوی دیگر نامزدشدن انواع و اقسام فیلمها- و نه یک نوع خاص و به اصطلاح اسکارپسند- در این رشته، پرستیژ مراسم را بالا برده و هویت تازهای به آن میدهد. پرستیژ مورد نظر، کمک زیادی به بهبود وضع آکادمی و مراسم آن میکند.
البته این اولینبار نیست که آکادمی اسکار تعداد 10 فیلم سینمایی را نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم سال میکند. از سال 1931 تا 1943، آکادمی اسکار 10 فیلم را نامزد اسکار بهترین فیلم سال کرد. در طول 12 سالی که آکادمی در بدو تأسیس خود این کار را انجام میداد، مراسم اسکار رنگ و بوی خاص و ویژهای داشت.اما به دلایلی که هیچوقت کاملاً مشخص نشد، آکادمی از سال 1944 تعداد فیلمهای این رشته را کاهش داد و آن را به 5 فیلم رساند.
آیا آکادمی اسکار با دو برابر کردن نامزدهای رشته اصلی خود، دوباره دارد به دوران باشکوه گذشته خویش برمیگردد؟ این درحالی است که برخی از تحلیلگران سینمایی در هالیوود شک دارند دو برابر شدن تعداد فیلمهای رشته اسکار بهترین فیلم، تغییر چندانی در وضعیت مراسم اسکار و آکادمی علوم و هنرهای زیبا بهوجود بیاورد. آیا دوبرابرکردن فضا، میتواند اعتبار بیشتری برای فیلمی که جایزه اسکار بهترین فیلم سال را میبرد فراهم کند؟ آیا این کار یک جور تقلب نیست؟ و آیا با این کار تماشاگران مراسم اسکار گولزده نمیشوند؟
مت دیمون بازیگر مجموعه فیلم اکشن و پرفروش «هویت بورن» که برای درام «ویل هانتینگ خوب» اسکار بهترین فیلمنامه را بهصورت مشترک با بن افلک گرفت، در اینرابطه میگوید: «فکر میکنم این اقدام آکادمی اسکار یک مصیبت است. وقتی شنیدم آنها چکار کردهاند، زانوهایم لرزید. ایده خیلی بدی است. شما فکر نمیکنید تعداد 10 فیلم برای رشته بهترین فیلم سال کمی زیاد است؟»
این جملات را بازیگری میگوید که فیلمهای حادثهای و مردمپسند او هیچوقت نامزد اسکار رشته بهترین فیلم سال نشدهاند. اما اقدام جدید آکادمی میتواند نام فیلمهای تجاری این بازیگر را نیز وارد نامزدهای این رشته کند. این دقیقاً نکتهای است که آکادمی اسکار روی آن انگشت گذاشته و گفته میخواهد فیلمهایی را که بار مردمپسند و تجاری دارند نیز وارد رقابتهای اسکاری کند.بحث رقابتهای اسکاری شد و توجهات به فیلمهای جدیدی جلبشده که اینروزها، راه خود را روی پرده سینماها باز میکنند. این ماه دنیای سینما با جشنوارههای تورنتو، ونیز و تلوراید روبهروست. برپایی این جشنوارهها بهصورت سنتی خبر از شروع فصل اسکاری سینما و مراسم مختلف اهدای جوایز میدهد.
همزمان با برپایی این جشنوارهها، مسئولان کمپانیهای بزرگ فیلمسازی و شرکتهای کوچک و مستقل سینمایی، خودشان را آماده میکنند تا آن دسته از محصولات خود را اکران عمومی کنند که شانس زیادی برای نامزدی در رشتههای مختلف اسکار دارند و به اصطلاح از آنها بهعنوان فیلمهای اسکاری یاد میشود. در طول سالهای قبل، فیلمهایی مثل «تصادف»، «میلیونر زاغهنشین» و «سرزمینی برای پیرمردها نیست» در چنین ایامی، هم در جشنوارههای معتبر بینالمللی بهنمایش درآمدند و هم در سطح وسیعی روی پرده سینماها رفتند. تمام این فیلمها، موفقیتهای خیلیخوبی در مراسم اسکار کسب کردند و توانستند جایزه اسکار بهترین فیلم سال را از آن خود کنند.
مت دیمون که امسال «خبرچین!» فیلم جدید استیون سودربرگ را بهعنوان فیلم افتتاحیه جشنواره بینالمللی تورنتو داشت، به موفقیت اسکاری این کمدی درام مستقل سینما امید زیادی دارد. به گفته او: «وقتی شما 5فیلم را در رشته بهترین فیلم سال نامزد دریافت جایزه میکنید، عموم تماشاگران وقت کافی برای تماشای آن دارند. ولی وقتی این تعداد افزایش پیدا میکند، ناخودآگاه برای خود شما هم این سؤال مطرح میشود که آیا واقعاً این تعداد فیلم، ارزش نامزدشدن در این رشته را داشتهاند یا خیر؟ در این حالت، آیا این نامزدشدنها ارزش معنوی دارد؟»
پیتر جکسن، فانتزیسازی که «ارباب حلقهها: بازگشت پادشاه» او اسکارهای سال2003 را درو کرد (و از جمله جوایز اسکار بهترین فیلم و کارگردان را گرفت)، از زاویه دیگری به موضوع نگاه میکند و میگوید: «من امیدوارم اقدام جدید آکادمی باعث کاهش وزن و اعتبار نامزدهای این رشته نشود. بهصورت طبیعی، وقتی فیلمی نامزد اسکار بهترین فیلم سال میشود، این نامزدی برای آن فیلم افتخاری بزرگ محسوب میشود. نباید کاری کرد که نامزدشدن فیلمها، تبدیل به امری سهل و ممتنع شود. آیا وقتی تعداد نامزدهای این رشته دو برابر میشود، باز هم میتوان از آن افتخار و اعتبار صحبت کرد؟ من شک دارم!»
آکادمی اسکار زمانی که تعداد فیلمهای نامزدشده در رشته بهترین فیلم سال را از 5 به 10 فیلم افزایش داد، رسماً اعلام کرد که فیلمهای مستند یا خارجی زبان در این رشته قرار نمیگیرند و فیلمی از این دو بخش، در رشته بهترین فیلم سال نامزد دریافت جایزه نخواهد شد. آنها در توضیح اقدام جدید خود میگویند قصد دارند مراسم سالانه اسکار را مردمیتر کنند و شهرت و محبوبیت بیشتری برایش بههمراه بیاورند. در عینحال، بحث پخش تلویزیونی و میزان بینندگان آن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
طی سالهای اخیر، مراسم تلویزیونی اسکار آن میزان تماشاچی را که مورد نظر اعضای آکادمی است، نداشته است. آکادمی میخواهد در این زمینه رکوردشکنی کند و بر این باور است که نامزدشدن فیلمهای محبوب و عامهپسند (همچون «وال-ای» یا «شوالیه تاریکی») میتواند نقش مهم و مؤثری در جذب تماشاگران تلویزیونی به مراسم 4ساعته تلویزیونی اسکار داشته باشد. این درحالی است که طی سالهای قبل (و به جز موارد معدودی) فیلمهای درام و مستقل کمبیننده، وجه غالب نامزدهای اسکار بهترین فیلم سال بودهاند.شاید بتوان گفت توجه به فیلمهای عظیم استودیویی مهمترین دلیل افزایش نامزدهای اسکار است.
ورایتی