به گزارش همشهری آنلاین به نقل از هلث‌دی یک بررسی بوسیله پژوهشگران بیمارستان عمومی ماساچوست ظاهرا علت این حافظه برتر در «ابرسالمندان» را شناسایی کرده است.
پژوهشگران در این بررسی که نتایج آن در ژورنال Cerebral Cortex منتشر شده است، برای نخستین بار تصاویری از کارکرد مغزهای ابرسالمندان گرفته‌اند که کارکرد مغزی آنها را در حالیکه به طور فعال اطلاعات جدید را به یاد می‌آورند، ثبت کرده است.
این پژوهشگران قبلا در سال ۲۰۱۶ گروهی از افراد بالای ۶۵ سال را یافته بودند که کارکردی قوی در آزمون‌های حافظه داشتند و با استفاده از تصویربرداری مغز آنها با ام‌آرآی دریافتند که ساختار مغزهای ابرسالمندها و اتصالات شبکه‌های عصبی آنها بسیار شبیه مغزهای بزرگسالان جوان است.
تصویربرداری با ام‌ارآی کارکردی از مغز ابرسالمندان حین آزمون حافظه
پژوهشگران بیمارستان عمومی ماساچوست در این بررسی به ۴۰ نفر از این بزرگسالان با میانه سنی ۶۷ سال خواستند در حالیکه مغزهایشان با استفاده از ام‌آٰ‌رآی کارکردی (fMRI) تصویربرداری می‌شد، یک آزمون حافظه بسیار چالش‌برانگیز انجام دهند. ام‌آرآی کارکردی بر خلاف ام‌آرآی معمولی فعالیت مناطق متفاوت مغز را در حین انجام وظایفشان نشان می‌دهد. چهل و یک بزرگسال جوان (میانگین سنی ۲۵) هم همین آزمون حافظه را در حین تصویربرداری از مغزهایشان انجام دادند.
شرکت‌کنندگان در ابتدا ۸۰ تصویر از چهره‌ها یا صحنه‌هایی که هر کدامشان با یک صفت مربوط شده بود، مثلا یک صحنه شهری که با کلمه «صنعتی» یا یک چهر مرد که با کلمه «میانگین» همراه شده بودند. نخستین وظیفه افراد شرکت‌کننده این بود که تعیین کنند آیا این کلمه با تصویر مطابقت دارد یا نه، یعنی فرآیندی که «رمزبندی» (encoding) نامیده می‌شود.
پس از ۱۰ دقیقه به شرکت‌کنندگان ۸۰ زوج تصویر-کلمه که به تازگی آنها را دیده بوند، ۴۰ جفت کلمه و تصویر جدید و ۴۰ جفت کلمه و تصویر که قبلا دیده شده بودند با ترتیبی جدید نشان داده شد. وظیفه دوم افراد این بود که به یاد بیاورند آیا جفت کلمه-تصویرهای معین را قبلا دیده‌اند یا نه و یا اینکه آیا این جفت‌ها جدید هستید یا همان جفت‌های قبلا دیده شده در ترتیبی جدید.
تمایز عصبی در قشر بینایی باعث توانایی بیشتر در به یاد آوردن می‌شود
هنگامی که افراد مورد آزمایش درون دستگاه اسکن‌کننده برای تصویربرداری از مغز قرار داده می‌شدند، پژوهشگران توجه دقیقی به قشر بینایی آنها داشتند که منطقه‌ای از مغز است که چیزهای را می‌بینید پردازش می‌کند و با تغییرات ناشی از بالا رفتن سن حساس است.
در قشر بینایی، مجموعه‌هایی از سلول‌های عصبی وجود دارند که به طور گزینشی در پردازش رده‌های متفاوت تصاویر مانند صورت‌ها، خانه‌ها یا صحنه‌ها دخیل هستند. این کارکرد گزینشی هر گروه سلول‌های عصبی باعث می‌شود که هر کدام از آنها در پردازش آنچه می‌بینید کارآمدتر باشند و خاطره مشخصی از این تصاویر ایجاد شود که به آسانی قابل بازیابی باشد.
این گزینشی بودن که اصطلاحا «تمایز عصبی» نامیده می‌شود، در طول سالمندی کاهش می‌یابد و گروه سلول‌های عصبی که اصولا به دیدن صورت‌ها پاسخ می‌داند، اکنون با تصاویر دیگر هم فعال می‌شوند، در نتیجه مغز تصاویر ذهنی کمتر متمایزی را از آنچه شخص می‌بیند، ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که افراد سالمندتر در به یادآوردن دقیق اینکه در چه زمانی یک سریال تلویزیونی را دیده‌اند، مقاله‌ای را خوانده‌اند یا غذای خاصی را خورده‌اند، مشکل دارند.
مغزهای سالمندی که مانند مغز جوانان عمل می‌کند
اما این بررسی با fMRI نشان داد که کارکرد حافظه ابرسالمندان از کارکرد حافظه افراد ۲۵ ساله غیرقابل‌تشخیص است و قشر بینایی آنها الگوهای فعالیت جوانی را حفظ کرده است.
به گفته این پژوهشگران، ابرسالمندان همان میزان بالا از تمایز عصبی یا گزینشی بون را که در یک بزرگسال جوان دیده می‌شود، داشتند. این وضعیت به مغزهای آنها امکان می‌داد تصاویر متمایزی از رده‌های متفاوت اطلاعات بینایی ایجاد کنند، بنابراین می‌توانستند به دقیت زوج‌های تصویر-کلمه‌ای را که به آنها نشان داده می‌شد، به یاد آورند.
یک پرسش مهم باقیمانده که پژوهشگران هنوز باید پاسخ دهند، این است که آیا مغزهای «ابرسالمندان» همیشه نسبت همتایانشان کارآمدتر بوده است یا اینکه آنها در طول زمان سازوکارهایی را ایجاد کرده‌اند که زوال مربوط به پیری مغز را جبران کرده‌اند.
بررسی‌های قبلی نشان داده‌اند که آموزش می‌تواند گزینشی بودن مناطق مغز را افزایش دهد و بر این اساس ممکن است با مداخلاتی بالقوه از زوال در تمایز عصبی در سالمندی طبیعی جلوگیری کرد یا آن را به تاخیر انداخت و مغزهای افراد معمولی را هم شبیه به مغز افراد «ابرسالمند» کرد.
در حال حاضر پژوهشگران در حال انجام یک کارآزمایی بالینی برای ارزیابی این موضوع هستند که آیا تحریک غیر تهاجمی الکترومغناطیسی که جریان الکتریکی را به نقاظ معین‌شده‌ای از مغز می‌فرستد، می‌تواند حافظه را در افراد سالمند بهبود بخشد یا نه.
پژوهشگران همچنین در حال طراحی برای بررسی مناطق متفاوت مغز برای شناخت بیشتر چگونگی روند یادگیری و به یادآوردن در ابرسالمندها هستند و همچنین سبک زندیگ و سایر عواملی را ممکن است بدر حافظه شگفت‌آور ابرسالمندها نقش داشته باشند، بررسی می‌کنند.
نظر شما