به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از خبرگزاری رویترز، در این کشف، درک فعلی از شکل‌گیری سیاره‌ها را به چالش کشیده می‌شود.
محققان از تلسکوپ سوبارو واقع در نزدیکی قله یک آتشفشان غیرفعال هاوایی و تلسکوپ فضایی هابل در حال چرخش برای شناسایی و مطالعه این سیاره، یک غول گازی که به‌طور غیرمعمولی دور از ستاره جوان میزبان خود می‌چرخد، استفاده کردند. غول‌های گازی سیاراتی هستند، مانند بزرگترین سیاره‌های منظومه شمسی یعنی مشتری و زحل که عمدتا از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده‌اند و گازهای چرخشی آنها هسته جامد کوچک‌تری را احاطه کرده‌اند.
تین کوری، اخترفیزیکدان از تلسکوپ سوبارو و مرکز تحقیقاتی ناسا-ایمز، نویسنده ارشد این مطالعه که روز دوشنبه در مجله Nature Astronomy منتشر شد، گفت: «ما فکر می‌کنیم هنوز در مراحل تولد خود است. شواهد نشان می‌دهد که این اولین مرحله از شکل‌گیری است که تا به حال برای یک غول گازی مشاهده شده است.»
این سیاره در یک دیسک گسترده از گاز و غبار، حاوی مواد تشکیل دهنده سیارات که ستاره‌ای به نام AB Aurigae را احاطه کرده است، در ۵۰۸ سال نوری از زمین قرار دارد.
این ستاره که تصویرش در صحنه‌ای از فیلم «به بالا نگاه نکن» ظاهر شد، در لحظه‌ای زودگذر به شهرت رسید.
حدود ۵۰۰۰ سیاره فراتر از منظومه شمسی یا به اصطلاح سیارات فراخورشیدی، شناسایی شده‌اند. این یکی که AB Aur b نام دارد، یکی از بزرگترین آنهاست. این سیاره در حال نزدیک شدن به حداکثر اندازه خود است تا به عنوان یک سیاره طبقه‌بندی شود نه یک کوتوله قهوه‌ای؛ یک جسم حد واسط بین سیاره و ستاره.
سیارات در حال شکل‌گیری (به نام پیش سیاره‌ها) تنها در اطراف یک ستاره دیگر مشاهده شده‌اند.
تقریبا تمام سیارات فراخورشیدی شناخته‌شده دارای مدارهایی به دور ستارگان خود در فاصله‌ای هستند که خورشید ما را از دورترین سیاره آن نپتون جدا می‌کند. اما این سیاره سه برابر نپتون از خورشید و ۹۳ برابر فاصله زمین از خورشید به دور ستاره خود می‌چرخد.
به نظر می‌رسد تولد این سیاره فرآیندی متفاوت از مدل تشکیل سیاره‌های استاندارد را دنبال می‌کند.
اولیویه گویون اخترشناس و نویسنده مطالعه از تلسکوپ سوبارو و دانشگاه آریزونا گفت: «تفکر مرسوم این است که بیشتر (اگر نه همه) سیارات با تجمع آهسته مواد جامد در یک هسته سنگی شکل می‌گیرند و غول‌های گازی قبل از اینکه هسته جامد به اندازه کافی عظیم باشد که شروع به تجمع گاز کند، این مرحله را طی می‌کنند.»
در این سناریو، پیش‌سیاره‌های تعبیه‌شده در دیسک اطراف یک ستاره جوان به تدریج از گرد و غبار رشد می‌کنند تا اجرام جامد تخته سنگی به‌وجود بیایند و اگر این هسته به چندین برابر جرم زمین برسد، سپس شروع به انباشت گاز از دیسک می‌کنند.
گویون می‌گوید: «این فرآیند نمی‌تواند سیارات غول‌پیکر را در فاصله مداری زیاد تشکیل دهد، بنابراین این کشف درک ما از شکل‌گیری سیاره را به چالش می‌کشد.»
در عوض، محققان بر این باورند که AB Aur b در سناریویی شکل می‌گیرد که در آن قرص اطراف ستاره سرد می‌شود و گرانش باعث می‌شود که آن را به یک یا چند توده عظیم که به سیاره تبدیل می‌شوند، تقسیم کند.
مادام کوری گفته بود: «بیش از یک راه برای پختن تخم‌مرغ وجود دارد.» و ظاهرا ممکن است بیش از یک راه برای تشکیل یک سیاره مشتری‌مانند وجود داشته باشد!
جرم ستاره AB Aurigae حدود ۲.۴ برابر بیشتر از خورشید ما و تقریبا ۶۰ برابر درخشان‌تر از آن است.
گویون گفت: «مشاهدات نجومی جدید به طور مداوم نظریه‌های فعلی ما را به چالش می‌کشد و در نهایت درک ما از جهان را بهبود می‌بخشد. شکل‌گیری سیاره بسیار پیچیده و نامرتب بوده و شگفتی‌های زیادی هنوز در راه است.»
نظر شما