همشهری آنلاین - پریسا امیرقاسم‌خانی: این در حالی است که در شهرهای توسعه‌یافته جهان مانند وین، لندن، پاریس، آمستردام و... به اصناف مختلف مانند رستوران‌ها، کافه‌ها و... اجازه می‌دهند، بخشی از پیاده‌راه را استفاده کنند، ولی این نکته باید مدنظر قرار گیرد که در این کشورها اولویت اول قبل از اصناف یا بهره‌برداری‌های اقتصادی و تجاری، حضور مردم است؛ چراکه پیاده‌راه‌ها رابط فضاهای پویای شهری هستند. فصل مشترک تمامی تجارب بین‌المللی در اجرای طرح‌های موفق پیاده‌راه‌ها اولویت دادن به حضور پررنگ انسان‌ها و عابران پیاده با هدف احیای فضاهای شهری و حداکثر کردن فضای پیاده‌راه‌ها و حداقل‌سازی فضای مورد نیاز وسایل نقلیه است؛ مسئله‌ای که باعث افزایش تعاملات اجتماعی و تقویت جنبه‌های انسانی محیط‌های پیرامونی و افزایش کیفیت فضاهای مطلوب پایدار شهری می‌شود.
بر این اساس با هدف ساماندهی پیاده‌راهای تهران نیز چندی است که طرحی با عنوان «لایحه بهره‌برداری از پیاده‌راه‌ها» از طرف شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهری ارائه شده؛ طرحی که موافقان و مخالفان زیادی را داشته است. با توجه به اینکه یکی از اهداف اصلی مدیریت شهری و شورای شهر پنجم، ایجاد فضاهای عمومی، اولویت‌بخشی به نقش پیاده، توسعه نشاط اجتماعی و زیست شبانه است، بسیاری معتقد هستند با تصویب «لایحه بهره‌برداری از پیاده‌راه‌ها» نه‌تنها این موارد زیر سؤال خواهد رفت، بلکه نخستین اصل شهر انسان‌محور که مدیریت شهری آن را دنبال می‌کند با در نظر نگرفتن حقوق عمومی پیاده‌ها منتفی خواهد شد و نهایت کار به پیاده‌راه فروشی خواهد رسید. به همین منظور موضوع اصلاح لایحه مطرح شده و گفته می‌شود بخش‌های زیادی از آن را تاکنون اصلاح کرده‌اند. به همین منظور با 2 مدیر شهری مرتبط گفت‌وگو کرده‌ایم تا از جزئیات موضوع باخبر شویم.
ما نباید از طرح، تعبیر شخصی داشته باشیم
سیدعلی مفاخریان، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر: لایحه بهره‌برداری از پیاده‌راه‌ها در همه کشورها توسعه‌یافته اجرا شده است. اصلاح لایحه پیاده‌راه‌ها متضمن این نکته است که حقوق شهر را مقدم بر منافع اقتصادی و اجتماعی بدانیم. اکنون در تهران مجموعه‌ای از تصرفات پیاده‌راه‌ها را داریم که توسط اصناف اشغال شده است و کسی به آنها توجه نمی‌کند و در برخی موارد حتی دیده شده که پیاده‌راهی وجود ندارد.
آنچه ما در لایحه دنبال آن هستیم، ساماندهی این پیاده‌راه‌هاست؛ طوری که حقوق عمومی شهروندان حفظ شود. اولویت لایحه، ساماندهی وضع موجود پیاده‌راه‌هاست. ما ابتدا باید عبور ایمن پیاده‌ها و معلولان و... را در نظر بگیریم. در این طرح باید عرض پیاده‌راه در نظر گرفته شود و بعد از در نظر گرفتن خط پیاده، اجازه داده شود از ظرفیت باقیمانده پیاده‌راه، اصناف مختلف که عمدتا کافه‌داران، اغذیه‌فروشان، ناشران، گلفروشان، نوازنده‌ها، هنرمندان و... هستند، استفاده کنند؛ بنابراین در تمام نقاط تهران نیز قابل اجرا نخواهد بود.
مردم بر اثر تماس با صنوف مختلف به حیات و سرزندگی شهری می‌رسند. لایحه بهره‌برداری از پیاده‌راه‌ها طرح پیاده‌راه فروشی نیست؛ این طرح به زیباسازی شهر کمک می‌کند و تعامل بین شهروندان را به وجود می‌آورد. ما نباید از لایحه تعبیر شخصی داشته باشیم. در کمیسیون‌های مختلف شورا جلسات متعددی در این‌باره برگزار شده است. لایحه در کل پذیرفته شده، ولی شیوه اجرای آن در حال بررسی است و هنوز به صحن شورا برای رأی‌گیری نرسیده است. از طرفی مطالعات تطبیقی آن نیز تا 3 ماه آینده تکمیل می‌شود.
تهیه طرح جامع ساماندهی پیاده راه های تهران
محمد سالاری - رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران: شهرداری تهران لایحه‌ای را تحت عنوان بهره‌برداری از پیاده‌راها جهت تصویب به شورای شهر سپرده است. اما از همان آغاز مطرح شدن این لایحه و انتشار مفاد آن، جامعه مدنی و تخصصی، واکنش منفی شدیدی را به آن نشان داد. اعضای شورای شهر نیز روی خوشی به این لایحه نشان ندادند و عده‌ای خواستار رد کلی آن و عده‌ای خواستار اصلاح شده‌اند. انتقادهای وارد شده به این لایحه را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
۱-انتقاد بر اصل ایده لایحه یعنی واگذاری پیاده رو به صاحبان مغازه‌ها
۲- انتقاد بر کیفیت و چگونگی لایحه در عین قبول ایده اصلی آن
منتفدان در مجموع معتقد هستند لایحه بیش از هر چیز از جنس یک بی‌تدبیری است که برخلاف جریان غالب مقابله با شهرفروشی در دوره پنچم مدیریت شهری و همچنین رویکرد گسترش کمی و کیفی فضاهای عمومی و پیاده و مشارکت دادن ذی‌نفعان در برنامه‌ریزی‌ها بوده است و شاید نتیجه یک شتابزدگی مدیریتی است.البته باید اصل دغدغه شهرداری که توجه به پیاده‌راه‌های تهران و ایجاد نشاط اجتماعی و کسب درآمد پایدار همزمان از طریق آن است را قدر دانست. با توجه به این موضوع و باتوجه به اشکالات متعدد وارد بر لایحه شهرداری لازم است شهرداری و شورا در تعامل باهم طرح جامع ساماندهی پیاده‌راه‌ها و فضاهای عمومی تهران را تهیه کنند.
در این طرح جامع که حکم یک سند بالادستی را ایفا خواهد کرد در مورد چندین موضوع مرتبط باهم که اکنون به صورت جداگانه و جزیره‌ای به آن ها پرداخته می شود به شکلی یکپارچه تصمیم گرفته خواهد شد. موضوعاتی همچون مسأله دستفروشان، مشاغل سیار و بی‌کانون، سیما و منظر شهری، نشاط اجتماعی و فضاهای عمومی، رابطه اصناف و پیاده‌روها، مناسب‌سازی پیاده‌راه‌ها برای افراد دچار معلولیت و سالمندان و کودکان، پارکلت‌ها، خیابان کامل، مسیرهای دوچرخه، زیست شبانه، روزبازارها و شب‌بازارها، بازارهای تخصصی و زیست پیاده که همگی با رویکرد TOD و در چارچوب مفهومی آن به یکدیگر متصل شده باشند، می‌بایست در طرح جدید گنجانده شوند.
یکی از تکالیف مهم این مصوبه این بود که شهرداری بر اساس یک مطالعه کارشناسی دقیق، پیاده‌راه‌ها و فضاهای عمومی دارای ظرفیت را در کل تهران شناسایی کند تا بر اساس نتایج آن بتوان برای انواع فضاهای موجود و هویت محله‌ای سناریوهای متنوعی را تهیه کرد. همچنین در طرح جایگزین می‌بایست به روشی دموکراتیک و نهادینه شده همه ذی‌نفعان اعم از دستفروشان، اصناف، افراد دچار معلولیت، نمایندگان جامعه مدنی و تخصصی حضور و مشارکت فعال و مؤثر داشته باشند. البته پیش‌نیاز این مشارکت نهادی نیز به رسمیت شناختن جمعیت‌هایی مانند دستفروشان و اجازه تشکل‌یابی دادن به آنها است. تحقق شعار زیبای «تهران شهری برای همه» بدون مشارکت واقعی «همه» شدنی نیست.
نظر شما