شنبه ۴ خرداد ۱۳۸۷ - ۱۲:۲۷
۰ نفر

ناهید پیشور: گذشت آن روزگاری که کن صرفا محلی برای نمایش و جلوه آثار روشنفکرانه بود.

در گذر زمان و همسو با تحولات گسترده‌ای که در این سال‌ها و در تمام عرصه‌ها رخ داده، مدیران کن نیز کوشیده‌اند تا به روز باشند. این به روز بودن یعنی اینکه دیگر صرفا سینمای هنری اروپا، مرکز توجه برگزارکنندگان جشنواره نیست. در واقع سال‌هاست که اینگونه نیست.

از دهه 70، مدیران کن کوشیدند تا به کشف و شهود در سینمای کشورهایی بپردازند که سینمایشان ناشناخته است؛ حرکتی که در آن می‌شد همچنان حضور پررنگ دغدغه‌های روشنفکرانه را حس کرد.

اینگونه بود که کن جلوه‌گاه درخشش سینماگران آفریقایی و آمریکای لاتینی و از دهه 90، آسیایی شد. اینها همه در دورانی اتفاق افتاد که سینمای اروپا با کنار رفتن بزرگانش از نفس افتاده بود. به تدریج اما اتفاق دیگری رخ داد و آن رویکرد گسترده به هالیوود بود؛ جایی که سال‌ها به نظر می‌رسید جشنواره‌ای چون کن در برابرش ایستاده است.

به این ترتیب پای ستاره‌های هالیوود  روی فرش قرمز کن باز شد البته هنوز هم این فستیوال، محلی است برای دیدن پیشروترین فیلم‌های هنری. کن ترکیب متناقضی است از عامه پسندی و روشنفکری. این سؤال کلیدی همچنان پابرجاست که جذابیت مهم‌تر است یا پرستیژ؟ مدیران کن در این سال‌ها، کوشیده‌اند راه میانه را در پیش بگیرند.

وقی در دهه 80، لوکاس و اسپیــلبــرگ ماجــراهای «ایندیاناجونز» را می‌ساختند،‌ تصور اینکه چنین فیلم‌هایی در کن به نمایش در آیند درست به اندازه خود این آثار، فانتزی به نظر می‌رسید، امروز اما نمایش قسمت چهارم «ایندیاناجونز» یکی از اتفاق‌های مهم کن است...

کن قدیمی‌ترین و تاثیرگذارترین رویداد در تقویم سینمای جهان به شمار می‌رود و بسیاری آن را در ردیف جشنواره‌های بزرگی چون ونیز و برلین می‌دانند. این مراسم برای نخستین‌بار در اواخر دهه 1930 به همت ژان زی‌، دبیر شورای آموزش ملی فرانسه برگزار شد.

او که از مداخلات دولت‌های فاشیست آلمان و ایتالیا در انتخاب فیلم‌های شرکت کننده در ونیز شوکه شده بود به پیشنهاد فیلیپ ارلانگر تصمیم گرفت تحت حمایت آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها یک جشنواره بین‌المللی سینمایی را در فرانسه برپا کند.

شهرهای ویشی، بیاریتس و الزیره گزینه‌های پیشنهادی برای میزبانی این مراسم بودند تا آنکه شهر کن در جنوب فرانسه برای این منظور انتخاب شد. به هرترتیب قرار شد اولین دوره از این فستیوال هنری از اول تا سی‌ام سپتامبر برگزار شود اما حمله آلمان به لهستان در روز افتتاحیه این مراسم همه برنامه‌ها را برهم زد و به دنبال اعلان جنگ فرانسه و انگلیس به آلمان، جشنواره در روز سوم لغو شد.

برگزاری مجدد آن تا پس از جنگ جهانی دوم متوقف شد، تا آنکه در سال 1946فعالیت‌اش را از سر گرفت. مراسم آن سال با حمایت مالی شهرداری کن و وزارت امور خارجه فرانسه در کازینوی قدیمی‌ این شهر برگزار شد.

باوجود آنکه یکی از انگیزه‌های قوی برپایی این مراسم رقابت با همتای ایتالیایی‌اش بود میان 2کشور تفاهمنامه‌ای امضا شد که به موجب آن هر 2کشور تصمیم گرفتند جشنواره‌هایشان را در سال‌های متناوب جشن بگیرند.

اولین دوره این مراسم موفقیت قابل توجهی را در پی داشت اما با علنی شدن تفاهمنامه فرانسوی- انگلیسی انگشت اتهام به سوی مسئولان دست‌اندرکار این کشور دراز شد؛ چنانکه می‌بایست پاسخگوی افکار عمومی خصوصا برای امضای سند به اصطلاح «کاپیتولاسیون فرانسه» باشند.

سال بعد جشنواره از سر گرفته شد، اما با این تفاوت که اسما ماهیت بین‌المللی‌اش را از دست داد، ولی عملا آثاری از 16کشور مختلف جهان در آن حضور داشتند. اصل تساوی برای نخستین‌بار در این فستیوال مطرح و اعمال شد و طبق آن هیاتی از داوران تشکیل شد که در آن از هر کشور یک نماینده حضور داشت.

از این سال بود که جشنواره در محل کاخ کن که برای برگزاری همین مراسم ساخته شده بود، برگزار شد.بحران مالی دلیل عمده توقف فعالیت‌های کن در سال‌های 50-1948بود.

از سال 1951 با بهبود روابط فرانسه و ایتالیا زمان جشنواره به فصل بهار موکول شد. در سال 1955 نخل طلا به عنوان معتبرترین جایزه کن معرفی شد و از آن پس جایزه بزرگ این مراسم به فیلم برتر تعلق گرفت.

4سال بعد تاسیس بازار فیلم به جشنواره نوعی وجهه اقتصادی و تجاری بخشید و از آن پس به دلیل سهولت در خرید و فروش فیلم‌های روز آثار سینمایی در سطح جهان مخاطب بیشتری پیدا کردند...

از آن پس تغییرات زیادی در روند انتخاب فیلم‌ها صورت گرفت، جایزه دوربین طلایی و بخش نوعی نگاه به این فستیوال اضافه شدند و مدت زمان مراسم به 13روز تقلیل یافت، تعداد فیلم‌های برگزیده محدودتر شد و کاخ بزرگ‌تر و مجلل‌تری برای میزبانی این مراسم ساخته شد...

موقعیت کن در دهه 60 و 70 تثبیت شد و از آن زمان به عنوان معتبرترین جشنواره فرهنگی-هنری شناخته می‌شود. جیل‌فورنر و سارا استریت در کتاب معرفی سینمای اروپا خاطرنشان می‌سازند که کن به لحاظ انتقادی و تجاری از اهمیت زیادی برخوردار است.

این جشنواره هر سال صحنه رقابت فیلم‌های اروپایی در فروش کارهایشان است. با این وجود هم کارگردان‌ها و هم کمپانی‌های سازنده فیلم تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا در کیفیت هنری آثارشان از هم پیشی بگیرند نه با جلوه‌های ویژه مدرن و استفاده از موضوعات صرفا عامه پسند!

کن، با تمام انتقادهایی که بر آن وارد است، هنوز اعتبار خود را به عنوان معتبرترین فستیوال سینمایی جهان حفظ کرده است. ونیز و برلین به عنوان 2رقیب اصلی کن، همچنان فاصله قابل توجهی با کن دارند، حتی اگر خیلی‌ها دوره‌های اخیرش را چندان نپسندند و این ساحل فرانسه را بیشتر محلی برای اجرای شو از سوی هالیوودی‌ها بدانند؛ جایی که مرکز نمایش جدی‌ترین آثار سینمایی بود؛ انتقادی که در این سال‌ها همواره به این جشنواره وارد بوده، اما حتی بزرگ ترین منتقدان کن نیز هنوز به اعتبار آن باور دارند. کن هنوز هم پایتخت سینماست، چه دوستش داشته باشیم و چه نه!

کد خبر 52861

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز