همچنین شهروندان بتوانند بر فعالیت دستگاه اجرایی شهرداری نظارت داشته باشند. به عبارت دیگر، مشارکت اجتماعی همراه با نظارت همگانی که از طریق شورایاران محقق می‌شود. این مشارکت اجتماعی مانند مثلثی است که سه ضلع دارد. در رأس این مثلث مدیریت شهری و در دو ضلع دیگر شهروندان و اعضای شورایاری قرار گرفته‌اند. در آستانه انتخابات شورایاری‌ها به سراغ «علی نوذرپور» شهردار منطقه ۲۲ رفتیم تا با دیدگاه‌های او درباره جایگاه و نقش شورایاران محله‌ها بیشتر آشنا شویم. «علی نوذرپور» شهردار منطقه ۲۲ اعتقاد دارد، شورایاری نهادی محله‌ای است و نمایندگان انتخاب شده می‌توانند برای آبادانی منطقه و رفع مشکلات آن موفق‌تر عمل کنند.
اولویت‌های اجرایی شهرداری در دوره شما تا چه میزان با اولویت‌ها و مطالبات شورایاری همسو بوده است؟
منطقه ۲۲ از ۱۲ محله تشکیل شده است و هر محله هم برای خودش شورایاری مستقلی دارد که مشکلات و مطالبات اهالی و ساکنان محله را پیگیری می‌کنند. نزدیک به ۲ سال است که به‌عنوان شهردار در این منطقه فعالیت می‌کنم و در این مدت با همه اعضای شورایاری‌های محله‌ها از نزدیک دیدار کرده‌ام. در این دیدارها مشکلات و مطالبات اهالی مطرح و به اغلب آنها رسیدگی شده است. همچنین دوشنبه هر هفته با دبیران شورایاری نشستی برگزار می‌شود و آنها هم معضلات و نیازهای محله‌شان را بیان می‌کنند. از سوی دیگر، در این جلسات مواردی که به تصمیم‌گیری نیاز دارد، تعیین تکلیف شده و در حد توان مشکلات محله‌ها برطرف و خواسته‌های شورایاران محقق می‌شود. به این‌ترتیب، رابطه مستقیمی برای پیگیری خواسته‌های مردمی توسط شورایاران فراهم شده است. همچنین جلسات دیگری با حضور معاونت‌های شهرداری منطقه و اعضای هیئت امنای محله‌ها که متشکل از شورایاری، معتمدان محله و دستگاه اجرایی است، برگزار و در حوزه‌های حمل‌ونقل، خدمات شهری و شهرسازی بحث و تبادل‌نظر شده است. این ارتباط به اینجا ختم نمی‌شود و در بازدیدهای محله‌ای پیگیری می‌کنیم که مسائل و مشکلات به چه میزان رفع شده و به چه اقدامات دیگری نیاز است.
بنابراین در این مدت شورایاری‌های محله‌ها توانسته‌اند با انعکاس مشکلات و خواسته‌های اهالی کمک خوبی برای مدیریت شهری باشند، هرچند ضعف‌ها و نواقصی هم در این میان دیده می‌شود.
چه ضعف‌ها و نواقصی؟
بخشی از ضعف‌ها و نواقص تشکل شورایاری‌ها در محله‌ها به نظام قانونی کشور برمی‌گردد که هنوز برای جایگاه قانونی شورایاری فکری نشده است. چراکه در سلسله مراتب نظام شورایاری شهرها به جز تهران و ۲ شهر دیگر چیزی به نام شورای محله و شورایاری وجود ندارد و حیطه وظایف و اختیارات آنها به درستی بیان نشده و متناسب با بخشنامه‌ها و دستورات هر دوره شهرداری متفاوت بوده است. از این‌رو همین در معرض تغییر بودن می‌تواند این نهاد را با تهدیداتی مواجه کند. به همین خاطر در این میان تا حدودی سردرگمی دیده می‌شود. از قبل باید مجموعه منابع و اختیارات این تشکل مشخص می‌شد. به واسطه همین موضوع است که شورایاران نمی‌دانند که ناظر بر چه و که هستند چون بر فعالیت مدیریت اجرایی منطقه که نمی‌توانند نظارت داشته باشند. برخی از آنها اعتقاد دارند همان نقشی که شورای‌شهر دارد، آنها هم دارند و باید در انتخاب کادر مدیریتی نقش داشته باشند. بنابراین چنین ابهاماتی باید رفع شود و شورایاران بیایند در همان جایگاهی که فعلاً مطابق بخشنامه‌های داخلی شهرداری است عمل کنند.
آیا در شهرداری منطقه ۲۲ جایگاهی برای فعالیت شورایاران تبیین و حدود فعالیتشان در محله‌ها به آنها تفهیم شده است؟
براساس صحبت‌های بین شهرداری و اعضای شورایاری منطقه، آنها باید در محدوده محله فعالیت کنند. چراکه آنها شورای محله هستند و نباید در مسائل فراتر از محله وارد شوند. آنها در محله دو وظیفه اصلی به عهده دارند. فراهم کردن بستر مناسب برای مشارکت مردم محله در اداره امور محلی و احصاء مسائل و مشکلات محله و رفع آن از طریق مشارکت مردمی.
در مدت فعالیت شورایاری، اعضای شورایاری‌ها چقدر توانسته‌اند به‌عنوان بازوی کمکی و پل ارتباطی میان مردم و مسئولان مؤثر باشند و مطالبات مردمی را به ثمر برسانند؟
در حدود وظایفی که برایشان تعریف کرده‌اند توانسته‌اند پلی بین خواسته‌ها و نیازهای مردم و مدیریت شهری و همچنین واسطه‌ای برای گزارش عملکرد مدیریت شهری به مردم باشند، اما به دلیل ضعف‌های قانونی و ضعف‌های ساختاری، قاعدتاً جایگاه اساسی و واقعی آنها تأمین نشده است تا بتواند انتظاراتمان را در آن چهارچوب و جایگاه تعریف کنیم. به نظر من، می‌شود ارزیابی نسبتاً خوبی از فعالیت شورایاری‌ها در منطقه ۲۲ ارائه داد، اما از خوب تا عالی فاصله زیادی وجود دارد.
برخی از اهالی منطقه، اعضای شورایاری‌ها را نمی‌شناسند. فکر می‌کنید علت این عدم شناخت چیست و آیا شهرداری در مراکز فرهنگی خود از جمله‌سراهای محله برای معرفی این چهره‌های محلی اقدامی انجام داده است؟
آموزش شورایاران در حد کافی نبوده است. چراکه شورایاری باید بتواند با مردم کار کند، الگوهای مشارکتی تعریف شده داشته باشد و براساس این الگوهای مشارکتی بتواند مردم را در حیطه‌های مختلف وظیفه‌ای مدیریت شهری سازماندهی کند. همچنین باید گروه‌های مشارکتی شکل بدهند و در ارتباط با نگهداری و حفظ فضای سبز، تفکیک پسماند و ایمنی مشارکت مردم را افزایش دهند. در دوره پیش‌رو شورایاری‌ها باید به سمت کار با محله بروند. شورایاری‌ها پیش از اینکه به سمت مدیریت شهری تمایل داشته باشند باید در درون محله کار اجتماعی کنند.
آیا شورایاران در توسعه منطقه نقشی داشته‌اند و فعالیت‌های آنها باعث آبادانی و زیست‌پذیرتر شدن محله‌ها شده است؟
در بحث احداث معبر، بهسازی آسفالت، نگهداشت کوچه‌ها، حفظ فضای سبز و توسعه پارک‌های محله‌ای، بیشترین تأثیرگذاری را داشته‌اند. همچنین توانستیم در حوزه نگهداشت فضای سبز و تفکیک پسماند فعالیت‌های چشمگیری انجام بدهیم که بدون همراهی شورایاری‌ها امکان‌پذیر نبود. چراکه هرچقدر در کارهای مشارکتی بیشتر جلو برویم و شورایاری‌ها بتوانند در شکل‌دهی الگوهای مشارکتی با شهرداری تعامل داشته باشند، گام‌های مؤثرتری برای آبادانی منطقه می‌توان برداشت. هرچقدر شورایاری شاخص‌تری داشته باشیم که در جذب اهالی و فعالیت‌های مشارکتی فعال‌تر عمل کنند، احساس تعلق به محله در بین ساکنان بیشتر می‌شود.
شما به‌عنوان شهردار منطقه و یکی از مدیران شهری چه دیدگاهی درباره تشکل شورایاری و فعالیت کار گروه‌های تخصصی‌اش دارید؟
شهرداری از جمله نهادها و سازمان‌هایی است که بدون مردم نمی‌تواند موفق باشد. همه وظایف و مأموریت‌های شهرداری با مردم گره خورده است. اگر مدیریت شهری در تدوین برنامه‌هایش بتواند متناسب با خواست و نیاز مردم عمل کند، می‌تواند رضایتمندی و اعتماد مردم را به دست آورد. اساساً شهرداری و مدیریت شهری را بدون مردم نمی‌توانیم تعریف کنیم. هرگونه تعریفی از مدیریت شهری بدون لحاظ کردن جایگاه مردم تعریف ناقص و ناموفقی است. مهم‌ترین رمز موفقیت این مجموعه حضور همه‌جانبه اقشار و گروه‌های مختلف است. هرچه انتخاب افراد به‌عنوان شورایار دقیق‌تر و درست باشد، می‌تواند به معنای واقعی کلیت مردم و محله را نمایندگی کند و در پیگیری خواسته‌ها و نقطه‌نظرات همه آحاد جامعه محلی موفق‌تر عمل خواهد کرد. اگر در این دوره مشارکت مردم کم باشد، قاعدتاً افرادی که انتخاب می‌شوند، گروه‌های خاصی را نمایندگی خواهند کرد و برای مدیریت شهری مفید نخواهند بود و بعضاً هم شاید اختلال عملکردی در نظام مدیریت شهری ایجاد کنند. از سوی دیگر در دوره قبل کمتر از ۱۱ ـ ۱۲درصد بانوان در شورایاری‌ها حضور داشتند، اما اکنون حضور آنها پررنگ‌تر و بیش از ۲۰درصد شده است. شورایاری محله، فضایی است که بیش از ۵۰درصد بانوان باید در آن حضور داشته باشند و این حضور نه تنها نامتعارف نیست، بلکه برای پیشرفت محله‌ها ضروری است. چراکه آنها می‌توانند مسائل محله‌شان را به خوبی تبیین و پیگیری کنند. چون یکی از وظایف اساسی شورایاری ارتباط با مردم است و طبعاً ارتباط شورایاری‌ها با خانم‌های خانه‌دار یا خانواده‌ها می‌تواند از طریق بانوان بهتر برقرار شود. به همین خاطر بانوان می‌توانند در شورایاری نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشند و خانواده‌ها هم بهتر می‌توانند ارتباط با شورایاری برقرار کنند، به شرط آنکه تعداد قابل توجهی از بانوان در این تشکل حضور داشته باشند.
بخشی از ضعف‌ها و نواقص تشکل شورایاری‌ها در محله‌ها به نظام قانونی کشور برمی‌گردد که هنوز برای جایگاه قانونی شورایاری فکری نشده است
نظر شما