کاهش و به حداقل رساندن مصرف آب شیرین برای سیراب کردن فضای سبز، چمن و درختان شهر گرچه نیاز به برنامه‌ریزی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب دارد، اما غیرممکن نیست. برای نخستین بار پروژه‌ای در قطعه هجدهم پایتخت اجرایی شده که می‌تواند الگویی مناسب برای سایر مناطق شهر تهران باشد. ساخت «بوستان بدون چمن» طرحی است تفرجگاهی و بوستانی که برخلاف گذشته در آن از چمن‌کاری و کاشت و نگهداری گیاهان آبی پرمصرف خبری نیست.
- آبیاری سنتی منسوخ شده
«سعید بختیاری» رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۱۸ با بیان اینکه ساخت و بهره‌برداری از بوستان بدون چمن برای نخستین بار در قطعه هجدهم شهر رقم خورده است، می‌گوید: «این بوستان در زمینی به مساحت ۳۶ هزار مترمربع در محله صاحب‌الزمان(عج) و درضلع غربی بوستان نرگس در محدوده ناحیه۳ شهرداری منطقه ۱۸به مرحله بهره‌برداری نهایی رسیده و در آن از چمن‌کاری و گیاهان آبی پر مصرف خبری نیست.»
او عنوان می‌کند که با توجه به اهمیت عبور از بحران خشکسالی و کم‌آبی باید شیوه‌های مدرن را جایگزین روش‌های سنتی کرد. مثلاً استفاده ازگونه‌های گیاهی مقاوم در برابر خشکسالی و گیاهانی که آب کمتری برای زندگی و حیات نیاز دارند، به جای‌گونه‌های گیاهی پرمصرف به‌ویژه چمن. البته این کار مدتی است در پهنه فضای سبز و تفرجگاه‌های منطقه ۱۸ آغاز شده و اکنون بوستان بدون چمن به شکل اختصاصی به مرحله بهره‌برداری رسیده و دارای شاخصه‌های ویژه‌ای برای مصرف بهینه آب و انرژی است.
به عقیده رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۱۸ بوستان بدون چمن می‌تواند الگویی برای سایر مناطق تهران این تجربه را می‌توان به‌راحتی در اختیار علاقه‌مندان قرار داد. وقتی از بختیاری می‌پرسیم که آیا هنوز درختان و فضاهای سبز خیابان‌ها و لچکی‌ها با آب چاه آبیاری می‌شوند، می‌گوید: «خیر! آبیاری سنتی درهمه بوستان‌ها و فضاهای سبز برچیده شده و سیستم آبیاری مدرن جایگزین شده است. در گذشته، آبیاری این قسمت‌ها با روش سنتی و از طریق انتقال آب با شیلنگ بود یا اینکه از آب جاری نهرها استفاده می‌شد. در روش سنتی، آب زیادی هدر می‌رفت و فضای سبز هم به خوبی آبیاری نمی‌شد، اما در آبیاری مدرن مخزن‌هایی برای جمع‌آوری آب‌های سطحی ساخته شده که آب‌های جمع‌آوری شده را از طریق لوله و به‌صورت پرفشار به فضای سبز هدایت می‌کند.»
- مقاوم‌ها جایگزین پرمصرف‌ها
به گفته رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه، انواع درختچه‌های مقاوم که در بوستان بدون چمن مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از زبان‌گنجشک، بربریس، یوکا، یاس هندی، شیرخشت، پیراکانتا و پامپاس‌گراس. این درختان هر ۲ روز یک‌بار نیاز به آبیاری دارند، در صورتی که پوشش‌های گیاهی مانند چمن و درختانی مانند چنار، تبریزی و صنوبر که قبلاً کاشته می‌شد، نیاز بیشتری به آب داشتند. در نتیجه پوشش گیاهی پرمصرف که نیاز به آب فراوان دارد، در این بوستان جای خود را به کم‌مصرف‌ها داده‌اند.
بنابراین در زمان کاشت نهال به این نکته توجه می‌شود که گونه‌های مقاوم‌تر کاشته شوند. بختیاری ادامه می‌دهد: «گونه‌هایی مثل سنجد، توت، اقاقیا، لیلکی، داغداغان، زرشک و زیتون تلخ ازگونه‌های کم‌مصرف آب هستند. البته درخت داغداغان به دلیل پوشش تیغ‌دار سطح آن، بیشتر برای جنگلکاری‌های خارج از شهر استفاده می‌شود. نکته قابل توجه این است که درختان مقاوم هم از نظر پاکسازی هوا و ارزشمندی سطح سبز تفاوتی با بقیه‌گونه‌ها ندارند.»
- بازارچه عرضه گل و گیاه و پارکینگ خودرو در بوستان
سعید بختیاری-رئیس اداره فضای سبز:
بوستان بدون چمن منطقه ۱۸ با بهره‌مندی از طراحی و مهندسی، برای رفت‌وآمد و حضور افراد معلول و توان‌یاب مناسب‌سازی شده و خانواده‌ها می‌توانند اوقات شاد و مفرحی را در آن سپری کنند. رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه ۱۸ درباره امکانات جانبی بوستان بدون چمن می‌گوید:
«ساخت ۱۲ چشمه سرویس بهداشتی استاندارد به پایان رسیده و بوستان به مبلمان و نیمکت، آبخوری، سطل زباله مکانیزه و پسماندهای خشک، شبکه روشنایی کم‌مصرف، وسایل ورزشی و بدنسازی، آلاچیق، زمین بازی کودکان و نمازخانه مجهز شده است. ساخت و راه‌اندازی بازارچه گل و گیاهان فصلی و آپارتمانی و پارکینگ اختصاصی خودرو نیز پیش‌بینی شده تا شهروندان به راحتی بتوانند از امکانات متنوع این بوستان استفاده کنند.»
نظر شما