همه داستان‌ها یک ساختار واحد دارند با جزئیات گوناگون.
کتاب «ساختار اسطوره‌ای در فیلمنامه» می‌کوشد با بیرون کشیدن الگوی ثابت سفر قهرمان و همچنین شرح و بسط جزئیات و اشکال مختلف این الگو، شیوه‌های داستان‌گویی و یا تجربه و تحلیل هر داستانی (به ویژه آنهایی که در سینما به کار گرفته شده) را پیش روی علاقه مندان قرار دهد.
سینمای ایران در سال‌های دور و نزدیک همواره از ناحیه ضعف فیلمنامه، بیش از دیگر جنبه‌ها لطمه خورده است. از این‌رو لزوم انتشار آثاری در زمینه آموزش اصول فیلمنامه‌نویسی و یا تجزیه و تحلیل مبانی فیلمنامه و ساختار آن، همواره احساس می‌شود. اما با وجود این که در سال‌های اخیر آثار ارزنده‌ای در این زمینه منتشر شده‌اند و همچنین فیلمنامه‌های گوناگونی از آثار ماندگار سینمای کلاسیک و یا سینمای امروز دنیا ترجمه و در دسترس علاقه مندان قرار گرفته، ولی همچنان چنین معضلاتی در سیمای ایران پابرجا می‌نماید.
اینکه تا چه حد وجود چنین معضلاتی حامل گرایش‌های جهت‌دهنده در بدنه سینمای ایران است و تا چه حد حاصل ضعف نظری و عملی نویسندگان فیلمنامه، بحثی است که در این مختصر، مجال طرح آن نیست. اما هر چه هست حاصل آن را می‌توان در افت کیفی سینمای ایران ردیابی کرد.
درست است بسیاری بر این عقیده‌اند که دیگر داستان تازه‌ای برای گفتن وجود ندارد، اما این مسئله در طرح کلی دستمایه فیلم‌ها مصداق پیدا می‌کند و نه جزئیات آن. چه بسا می‌توان عقیده داشت ساختار کلی همه داستان‌ها از دیرباز از الگویی کم و بیش واحد و تکرارشونده برخوردار بوده و تنها این جزئیات بوده که میان آنها تفاوت ایجاد کرده است. سینمای ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما اگر بحث تکرار و عدم تازگی در این میان مطرح است، نه فقط در کلیات بلکه در جزئیات آنها نیز به چشم می‌خورد. کتاب ساختارهای اسطوره‌ای در فیلمنامه اثری است برای بازشناسی الگوی تکرارشونده و به قولی جهانشمول در داستان‌گویی که به عنوان کلیات دستمایه فیلم‌ها یا داستان‌ها از شکل مشخصی برخوردار است و همچنین چگونگی به کارگیری این الگو برای داستان‌گویی و در نهایت شناخت عناصر سازنده آن در جزئیات که از اشکال متفاوت برخوردارند و می‌توانند متون گوناگون را از یکدیگر متفاوت و متمایز سازند.
این کتاب از این جهت سودمند می‌نماید که خواننده می‌آموزد چگونه از الگوی تکرارشونده جهت خلق داستانی جذاب برای مخاطب و همچنین متفاوت با دیگر آثار استفاده کند.پیش از پرداختن به خود کتاب، اشاره به یک نکته ضروری به نظر می‌رسد، با اینکه تجربه ثابت کرده است رویکرد تخصصی به یک حوزه مشخص به عمق و غنای کار و کیفیت آن می افزاید، اما در این‌جا به ندرت افرادی یافت می‌شوند که تنها در یک حوزه و با رویکردی تخصصی به فعالیت بپردازند. این مسئله تنها خاص سینما نیست بلکه در زمینه‌های مختلف، قابل مشاهده است.
عباس اکبری مترجم کتاب «ساختار اسطوره‌ای در فیلمنامه» یکی از معدود چهره‌هایی است که به شکل تخصصی کار می‌کند. او مترجمی حرفه‌ای است که حوزه فعالیت خود را در فیلمنامه‌نویسی منحصر یا خلاصه ساخته است، به گونه‌ای که نام او پس از قریب دو دهه فعالیت متداوم در زمینه ترجمه آثار مربوط به فیلمنامه‌نویسی، با این حوزه گره خورده است، به گونه‌ای که می‌توان قرار گرفتن این نام را به عنوان مترجم یک اثر، نشانه‌ای برای خواندنی و ارزنده بودن آن ارزیابی کرد.
اکبری در طول این سال‌ها تنها در زمینه فیلمنامه‌نویسی کار کرده و مقالات و کتب گوناگونی را با سطح مختلف ترجمه کرده است؛ آثاری که از ابتدایی‌ترین اصول فیلمنامه‌نویسی تا جزئی‌نگرانه‌ترین مباحث فنی و تئوریک آن را دربرمی‌گیرد. این تمرکز و رویکرد تخصصی نیز به تدریج به اصالت و سلامت هر چه بیشتر ترجمه‌های او انجامیده است.
در سال‌های اخیر شاهد رشد روزافزون انتشار کتاب‌های سینمایی در زمینه‌های مختلف بوده‌ایم و در این میان فیلمنامه‌نویسی با توجه به علاقه‌مندان خاص خود که کم‌شمار هم نیستند، جایگاه ویژه‌ای داشته است. علاوه بر کتاب‌های تئوریک درباره فیلمنامه‌نویسی، انواع و اقسام فیلمنامه‌های آثار کلاسیک و یا مدرن نیز منتشر شده‌اند که همگی می‌توانند برای علاقه‌مندان این حیطه بسیار سودمند باشند. این در حالی است که نزدیک به 2 دهه پیش از این تنها اثر خواندنی و ارزنده این حیطه فن سناریونویسی نوشته یوجین ویل با ترجمه شیوای پرویز دوایی بود که آن هم تا مدت‌ها به دلیل عدم تجدید چاپ نایاب بود.
اما در سال‌های اخیر منابع گوناگون و درخور توجهی برای مطالعه فیلمنامه‌نویسان و علاقه‌مندان این حیطه ارائه شده است، ساختار اسطوره‌ای در فیلمنامه نیز یکی از تازه‌ترین آثار منتشر شده در حیطه فیلمنامه‌نویسی است که در نوع خود جالب توجه و منحصر به فرد است. نویسنده کتاب کریستوفر ولگر به فیلم و داستان علاقه‌مند بوده و آثار سینمایی را از منظر مضمونی و شیوه داستان گویی مورد توجه قرار داده است.
- ساختار اسطوره‌ای در فیلمنامه
- نویسنده: کریستوفر ولگر
- ترجمه: عباس اکبری
- انتشارات نیلوفر
-تابستان 1386
