کشورهایی که بیش از تأمین منافع ملت‌های منطقه، در طرح هر پیشنهاد منافعی را برای خود در نظر گرفته‌اند. همان‌گونه که پس از تجربه آسیب ده‌ها طرح آمریکایی و فرامنطقه‌ای در عراق، پیشنهاد ایران درباره بحران آن کشور اشغال‌شده، نقش روشن برای عربستان، ترکیه و همه کشورهای منطقه تعریف کرد.
وزیر امور خارجه عربستان اخیرا طرحی داده که در آن سخن از تشکیل کنسرسیومی برای غنی‌سازی سوخت هستهای است؛ کنسرسیومی متشکل از کشورهای منطقه که در آن غنی‌سازی در کشور ثالثی مانند سوییس انجام شود. این که کشورهای منطقه حل موضوع هستهای ایران را جدی می‌دانند و طرح‌هایی ارائه می‌دهند، موجب خرسندی است.
اما امیدواریم این طرح‌ها در راستای پیشرفت کشورهای اسلامی و ایران باشد، نه در جهت منع پیشرفت. به عبارت دیگر باید پیشنهادها طوری باشد که قابلیت اجرا داشته باشد و مسیر دیپلماسی را دنبال کند و نه این که روند موجود دیپلماسی هم از بین برود.
نکته دیگر این که هرچند جمهوری اسلامی ایران طرح وزیر امور خارجه عربستان را نپذیرفت، اما رد کردن یک پیشنهاد به معنای مخالفت و ایجاد تنش در روابط نیست زیرا دریافت‌کننده، آن پیشنهاد را با منافع ملی خود می‌سنجد و سپس آن را تأیید یا رد می‌کند.
برای ایران هم در مورد مسئله هستهای پیشنهادی قابل پذیرفتن است که در غالب ان‌پی‌تی و اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد، و ضمنا حقوق ایران را تأمین کند.
موضوع تشکیل کنسرسیوم برای غنی‌سازی در خاک کشور ثالث در معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی و در اساسنامه آژانس ذکر نشده تنها بر اصل اعتمادسازی تأکید شده است.
لذا این طرح‌ها که حق ایران در غنی‌سازی در خاک خود را نادیده می‌گیرد، نشان از عدم اعتماد دارد.
از سوی دیگر غنی‌سازی سوخت هستهای اگر بنا باشد در کشور ثالثی باشد، گذشته از این که این مخالف حقوق قانونی ایران است، به ضرر کشورهای منطقه نیز خواهد بود.
امروز خود اعراب نیز می‌دانند که ایران برای آنها از تعهد بیشتری نسبت به کشورهای غربی برخوردار است.
تمایل درونی خود کشورهای عربی نیز به سمت دستیابی به فناوری هستهای از طریق ایران است، اما غرب با سیاسی کردن پرونده صلح‌آمیز هستهای ایران، آنها را به سوی خود متمایل کرده است.
با توجه به اشتیاقی که کشورهای عربی به‌خصوص کشورهای منطقه برای دستیابی به فناوری هستهای دارند و اعلام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای عرضه دانش هستهای خود به کشورهای اسلامی، بهتر است طرح عربستان اصلاح شود و مکان غنی‌سازی پیشنهادی، ایران تعیین شود، یعنی کشوری در منطقه که دارای گسترده‌ترین زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری هستهای است.
*عضو کمیسیون
امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس
