به گزارش ایرنا، این دو نهاد گزارش مشترکی حاوی راه‌حل‌هایی برای نجات تالاب‌های در حال خشک شدن ایران را رونمایی کردند. در حالی که این راه‌حل‌ها متمرکز بر دریاچه ارومیه و تالاب هامون است اما توصیه‌هایی نیز در مورد چگونگی مدیریت تالاب‌های ایران به همراه منابع آبی حوضه‌های آبریز مرتبط که براساس پیش‌بینی‌های اقلیمی به همراه اغلب مناطق خاورمیانه در دهه‌های آتی گرم‌تر و خشک‌تر خواهد شد ارایه می‌نماید.
یافته‌های این گزارش حاصل بحث‌های تخصصی میزگرد فنی بین‌المللی تالاب‌ها است که به وسیله سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه توسعه ملل متحد در اسفند ماه سال 1392 در تهران برگزار شد. این گزارش دلایل خشک شدن این دو تالاب ویژه و اقدام‌های مورد نیاز برای حل مشکل آنها را تجزیه و تحلیل می‌نماید. گزارش مزبور همچنین تجارب موفق بین‌المللی در احیای تالاب‌های در حال خشک شدن را نیز در بر می‌گیرد. این گزارش با در نظر گرفتن سیاست‌های جاری و ملاحظات سازمانی، پشتیبانی و بودجه‌ای، مجموعه‌ای از گام‌های اجرایی را که برای اجرای سریع قابل ساماندهی هستند را به دولت پیشنهاد می‌دهد.
توصیه‌های کلان
- این گزارش در سطحی کلان نیاز بسیج ملی آگاهی‌رسانی عمومی و برنامه حفاظت آب را تشریح می‌کند.
- توصیه‌هایی برای اصلاح مدیریت کشاورزی در ایران (که 90 درصد منابع آب را مصرف می‌کند) جهت حفظ آب ارایه شد.
- به علاوه گزارش توانمندسازی برای پیاده‌سازی مدیریت زیست بومی و بهره‌برداری معقول از تالاب‌های را توصیه می‌نماید.
- در دوره طولانی‌تر (یعنی فراتر از دوره دو ساله که اقدامات فوری نیاز است) گزارش خواهان اجرای قیمت‌گذاری آب و بازنگری در برنامه استفاده منابع آب و خاک، مدیریت منابع آب همچنین برنامه ملی سدسازی می‌شود.
- همچنین این گزارش از ایران و همسایگان آن می‌خواهد که از رویکردهای تجارب موفق بین‌المللی در مدیریت حوضه‌های آبریز فرامرزی و تالاب‌های مشترک پیروی نمایند.
توصیه‌های دریاچه ارومیه
- این گزارش به طور اختصاصی در مورد دریاچه ارومیه خواهان به روزرسانی طرح مدیریت جامع دریاچه، تاسیس صندوق پایداری دریاچه ارومیه و همچنین کاهش برداشت آب حوضه برای مصارف کشاورزی است.
- گزارش خواستار بسیج مردمی برای حفظ آب و بازسازی زیست بومی (بخشی) دریاچه یعنی فرایندی معروف به «حوضه‌بندی» با حداقل ساخت و ساز و منوط به نتایج ارزیابی‌های زیست محیطی است.
- با اظهار نگرانی از تاثیر طوفان‌های نمک و گرد و غبار حاصل از بستر خشک شده دریاچه گزارش خواستار پیاده‌سازی اقدامات حفاظت از سلامت مردم است.
- همچنین گزارش خواستار توسعه نظام پایش شرایط حوضه و دریاچه است که در نتیجه آن بتوان روند پیشرفت اقدامات و احیای دریاچه را کنترل نمود.
تالاب‌های هامون
- در مورد اقداماتی که برای دو سال آتی برای تالاب‌های هامون باید انجام گیرد گزارش مقدمتا خواستار جمع‌آوری و اشتراک بهتر اطلاعات مرتبط با ابعاد مساله است.
- گزارش معتقد است شفاف‌سازی، ساده‌سازی و منطقی کردن ساختارهای نهادی مدیریت هامون ضروری است.
- گزارش تاکید دارد که باید تصمیمی اتخاذ شود که آب به نحوی به اشتراک گذاشته شود تا خدمات حیاتی این زیست بوم تداوم یابد و از مردم و اسکان جمعیت و جوامع در منطقه حمایت شود.
- در این گزارش قید شده است که نیاز به تمرکز بیشتری بر بهره‌وری آب‌های داخل کشور (در ایران) و مدیریت این منابع آبی با در نظر گرفتن نیازهای زیست محیطی و کارکردهای زیست بوم تالابی هامون است.
- همانند دریاچه ارومیه این گزارش برای تالاب هامون نیز خواستار ارتقای آگاهی عمومی و آموزش در مورد مشکل پیش رو و همچنین بهبود همکاری فرامرزی با افغانستان که منبع همه آب ورودی به هامون است شده است.
اطلاعات تکمیلی
در اسفندماه 1392 و بنا به درخواست ایران و دفتر کشوری برنامه توسعه ملل متحد تعدادی از متخصصان سرشناس بین‌المللی و ملی دعوت شدند تا تجربیات و راه‌حل‌های خود را برای کمک به تنظیم مجموعه‌ای از توصیه‌های عملی ویژه برای این دو تالاب در حال خشک شدن در ایران به اشتراک بگذارند. این راه‌حل‌ها امروز ارایه شدند.
در سراسر نواحی خشک و نیمه خشک ایران، همچنین آسیای غربی و مرکزی درخواست غیر متعارفی برای آب به ویژه جهت کشاورزی وجود دارد. نحوه مدیریت این تقاضا توام با اثرات تغییرات اقلیمی از همین الان موجب تنش زیست محیطی در ایران شده است.
سرنوشت دریاچه آرال به خوبی ثبت شده است و در حال حاضر بحران‌های مشابهی تالاب‌های سراسر منطقه من جمله ایران را تحت تاثیر قرار داده است. در حال حاضر بیشترین نگرانی در مورد دو نظام تالابی وجود دارد: دریاچه ارومیه در غرب کشور واقع در آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی و تالاب‌های هامون در سیستان و بلوچستان. این منطقه‌های ارزشمند در حال حاضر کارکردهای زیست بومی خود را با اثرات مخربی بر تنوع زیستی، اقتصاد و رفاه اجتماعی از دست داده‌اند و احیا آنها بسیار چالش برانگیز شده است.
