بر اساس قانون تصمیمات شورای عالی سلامت کشور که با تأیید دولت لازم‌الاجراست مقرر گردید از سال 1386 خرید قند و شکر جهت سازمان‌های دولتی ممنوع و به‌جای آن در سیستم دولت از فرآورده‌های جایگزین نظیر خرما و کشمش استفاده شود.
بر اساس مصوبه شورای عالی سلامت ادارات دولتی حق خرید و توزیع قند و شکر را از ابتدای سال 86 ندارند.
به گفته رسول دیناروند معاون غذا و داروی وزارت بهداشت این مصوبه برای حفظ سلامت مردم است و دولت به‌جای قند و شکر که مواد قندی غیرطبیعی و مضر سلامت هستند، خرما، کشمش و توت خشک را جایگزین می‌کند و با وجود گران‌تر بودن آن دولت برای حفظ سلامت پرسنل خود این هزینه را متقبل می‌شود.
البته به گفته وی خرید قند و شکر و مصرف آن از سوی کارکنان با هزینه خودشان آزاد است و فقط دولت از هزینه کردن برای خرید قند و شکر منع شده است.
دکتر مرتضی صفوی، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان در گفت‌وگو با همشهری ضمن بیان این‌که مصوبه شورای عالی سلامت در خصوص جایگزینی توت و خرما به‌جای قند و شکر در ادارات، هنوز ابلاغ نشده و در حال حاضر ریاست جمهوری با معاونت حقوقی وزارت بهداشت و درمان در خصوص آیین‌نامه در تعامل هستند که این کار به چه نحوی انجام شود تا در آن وظایف سازمان مدیریت وزارت بازرگانی هم تعریف شود، در پاسخ به این سؤال که آیا بودجه مورد نظر جهت عملیاتی شدن این مصوبه در نظر گرفته شده گفت: شاید یکی از دلایل این‌که هنوز دستورالعمل اجرایی این مصوبه ابلاغ نشده همین مسئله تامین بودجه آن باشد، چون جایگزینی توت و خرما به‌جای قند هزینه بیشتری می‌طلبد.
وی با اشاره به این‌که در حال حاضر میزان مصرف سرانه شکر و قند در کشور ما 2 برابر استاندارد جهانی است، به‌طوری که 33 گرم مصرف استاندارد روزانه در کشور ما 58 گرم است، گفت: ما تلاش می‌کنیم تا موادی را جایگزین کنیم که حاوی چربی هیدرات‌های پیچیده، فیبر، ویتامین و املاح باشد؛ ضمن این‌که از شیوع بیماری‌های غیر واگیر ناشی از مصرف قند و شکر نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و چاقی که هم‌اکنون در کشور ما روند افزایشی دارند جلوگیری شود.
وی افزود: مطلب مهم دیگر، ضرورت فرهنگ‌سازی در القای الگوی صحیح به مردم است چون بر اساس آخرین آمار اخیراً مصرف نوشابه‌های قندی 20 درصد کاهش پیدا کرده و مردم با توصیه‌های بهداشتی که به آنها منتقل می‌شود به مرور سعی در کم و یا حذف نوشابه از عادات غذایی خود دارند.
صفوی افزود: از قرار معلوم گروه‌های کارشناسی در ریاست جمهوری مشغول تدوین دستورالعمل اجرایی این مصوبه هستند و از وزارت بهداشت نیز خواسته شده است تا نظر کارشناسی خود را اعلام کند. صفوی گفت: با وجود تأخیر در ابلاغ این مصوبه که قرار بود از اول امسال اجرایی شود، امیدواریم به‌زودی شاهد اجرایی شدن این مصوبه شورای عالی سلامت و امنیت غذا در کشور باشیم.
اجبار سودی ندارد
در همین حال عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، معتقد است باید با فرهنگ سنتی تغذیه خود آشتی کنیم، چراکه ترکیب مواد غذایی روزانه در حدود 40 سال گذشته کاملتر از ترکیب مواد غذایی فعلی است.
رفعت بیات در خصوص جلسه شورای عالی سلامت که بحث جایگزینی خرما و کشمش به‌جای قند و شکر و همچنین استفاده نکردن از نوشابه‌های گازدار در آن مطرح شده، می‌گوید: من فکر می‌کنم بیان این مطلب‌ها در شورای عالی سلامت مثبت بوده، اما این کار جزئی است؛ به‌طوری که طرح بحث نوشابه و مواد گازدار شاید برای 50 درصد از جامعه مطرح باشد و باید مواد اصلی تغذیه به نسبت هر سن، اقلیم و جنسیتی مشخص شود.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در خصوص امکان جایگزینی قند و شکر در اداره‌ها، گفت: این‌که خرما و کشمش جایگزین شود، به صورت اجبار نمی‌شود، چرا که برخی افراد از خرما در صبحانه استفاده می‌کنند، اما دوست دارند چایشان را با قند بخورند و اگر هم خرما و کشمش جایگزین قند و شکر شود با خود از منزل قند می‌آورند، لذا این امر سلیقه‌ای و با توجه به ذائقه افراد بوده و انتخابی است، نه اجباری.
وی راهکار بهبود تغذیه مردم را قرار دادن مواد غذایی ارزان و باکیفیت به مردم دانسته و با بیان این‌که بودجه کشور باید به‌گونه‌ای رسیدگی و عملیاتی شود که یارانه‌ها هدفمند بوده و به دست افراد نیازمند برسد، می‌گوید: این امر باید با هدف کمک به افراد زیر خط فقر صورت گیرد.
بیات خاطرنشان می‌کند: بودجه زیادی به دلیل یارانه‌های بنزین، آرد و نان و یارانه‌های روزمره از دست می‌رود به‌طوری که سالانه به دلیل محقق نشدن مدیریت هدفمند کردن یارانه‌ها در کشور حدود 15 هزار میلیارد تومان از دست می‌رود.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تاکید می‌کند: تغذیه خوب با کیفیت مواد غذایی مناسب بودجه خوبی نیز می‌خواهد و باید در عین حال کار فرهنگی نیز انجام شود به‌طوری که در رستوران‌ها و مراکز بزرگ باید مواد غذایی مناسبی استفاده شده و در منازل نیز زنان خانه غذاهای پروتئین‌دار پخت کرده و مصرف روزانه مواد غذایی را معطوف به مواد نشاسته‌ای نکنند.
قانونی برای اجرا نشدن
به گفته وزارت بهداشت مصوبه شورای عالی سلامت و امنیت غذا مبنی بر ممنوعیت توزیع نوشابه‌های گازدار و جایگزینی آن با دوغ و نوشیدنی‌های سالم دیگر در سال گذشته و ممنوعیت توزیع قند و شکر در ادارات و جایگزینی آن با قندهای طبیعی مانند خرما از امسال اجرا می‌شود.
حذف نوشابه از دستگاه‌های دولتی که هیچ هزینه‌ای نداشت، هنوز هم در همه‌جا اجرا نمی‌شود. شاید به همین خاطر است که کارشناسان به اجرای قانون حذف قند و شکر چندان امیدی ندارند.
