سی‌و‌یکمین جشنواره فیلم فجر امروز آغاز می‌شود

در این مراسم وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی حاضر خواهند بود و در آن از هنرمندانی چون جمشید مشایخی، جهانگیر الماسی، مهری شیرازی و نادر طالب‌زاده تقدیر به‌عمل خواهد آمد. سی‌و‌یکمین جشنواره فیلم فجر در حالی برگزار می‌شود که دچار تغییرات قابل‌توجهی نسبت به دوره قبلی‌اش شده‌است. اگر در جشنواره سی‌ام بنا بر افزایش فیلم‌ها بود و بیش از 70فیلم ایرانی در بخش‌های مختلف به نمایش در آمدند، امسال قرار است شاهد جشنواره‌‌ای جمع‌و‌جور باشیم و ظاهرا قرار است مسابقه «کمیت» جای خود را به جلوه‌گری «کیفیت» بدهد. محمدرضا عباسیان دبیر سی‌و‌یکمین جشنواره فیلم فجر کارش را با انتقاد از شیوه برگزاری جشنواره سی‌ام آغاز کرد؛ جشنواره‌ای که دبیرش محمد خزاعی به سیاق دیگر جشنواره‌هایی که برگزار کرده، دنبال شکوه و عظمت و به‌دست آوردن دل‌ همه بود، به همین دلیل تعداد فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه فراتر از استانداردهای معمول فستیوال‌های سینمایی شد و خیلی از فیلم‌ها با سهل‌گیری در ممیزی به جشنواره آمدند؛ اتفاقی که باعث شد با حساس شدن برخی نهادها و گروه‌ها حاشیه‌ای رخ دهد که سینمای ایران تقریباً کل سال را با آن درگیر بود. در چنین فضایی طبیعی به‌نظر می‌رسید که مدیران سینمایی برای جشنواره سی‌و‌یکم طرحی نو بریزند و در گام اول، سختگیری را چاشنی کار کنند تا نشود آنچه در جشنواره سی‌ام شد.

این چهارمین جشنواره‌ای است که در دوران حضور جواد شمقدری در ساختمان میدان بهارستان برگزار می‌شود و جالب اینکه این چهار دوره، سه دبیر را به‌خود دیده که رکوردی دست‌نیافتنی محسوب می‌شود. مدیرعامل مؤسسه رسانه‌های تصویری و دبیر جشنواره امسال که از مدیران نزدیک به شمقدری محسوب می‌شود در همان گام اول از تعداد کنترل شده و محدود فیلم‌های حاضر در فجر سی‌و‌یکم خبر داد. بعد نوبت به هیأت انتخاب رسید که از بین 95فیلم متقاضی حضور در جشنواره، 22فیلم را برای بخش مسابقه سینمای ایران و 16فیلم را برای بخش فیلم‌های اول برگزیند تا با احتساب چهار فیلم مشترک در این دو بخش، 36فیلم ایرانی به جشنواره سی‌و‌یکم راه یابند. در این میان انتخاب نشدن «آسمان زرد کم عمق» (بهرام توکلی)، «ترنج» (مجتبی راعی)، «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» (روح‌الله حجازی)، «همه‌‌چیز برای فروش» (امیرحسین ثقفی)، «به خاطر پونه» (هاتف علیمردانی) و دو تولید فاخر و پرهزینه فارابی، «فرزند چهارم» (وحید موسائیان) و «عقاب صحرا» (مهرداد خوشبخت) قدری عجیب بود. هر چند از فردای اعلام فهرست آثار حاضر در جشنواره، رئیس سازمان سینمایی و وزیر ارشاد به تماشای تعدادی از فیلم‌های رد شده از سوی هیأت انتخاب نشستند و زمزمه‌هایی مبنی‌بر افزایش فیلم‌های بخش مسابقه راه افتاد؛ اتفاقی که با برنامه‌های عباسیان منافات داشت.

دبیر جشنواره از حاصل کار هیأت انتخاب دفاع و اعلام کرد زیر بار افزایش فیلم‌ها نمی‌رود ولی طولی نکشید که چهار فیلم آسمان زرد کم‌عمق، ترنج، فرزند چهارم و عقاب صحرا به بخش مسابقه سینمای ایران و «تاج محل» به بخش مسابقه فیلم اولی‌ها اضافه شدند؛ اتفاقی که دفتر جشنواره علتش را نرسیدن احتمالی برخی از فیلم‌های پذیرفته شده دانست و چند روز بعد مشخص شد «دلتنگی‌های عاشقانه» (رضا اعظمیان) به جشنواره نمی‌رسد. در رأس فیلم‌هایی که به جشنواره سی‌ویکم نرسیدند، «چ» قرار دارد که با پایان مهلت ارسال فیلم‌ها به دفتر جشنواره، تازه تدوینش شروع شد تا حاتمی‌کیا غایب بزرگ جشنواره امسال لقب بگیرد. دیگر غایب بزرگ «رستاخیز» احمدرضا درویش است؛ تنها فیلمی که دبیر جشنواره با حضور در دفتر درویش، شخصاً از آن برای حضور در جشنواره دعوت به عمل آورد. با این همه با انتشار فهرست آثار متقاضی شرکت در فجر سی‌ویک معلوم شد سازندگان رستاخیز فرم حضور در جشنواره را پرنکرده‌اند.

فیلم‌های حاضر در جشنواره امسال، از حضور توأمان چند نسل از کارگردانان سینمای ایران حکایت دارد. از کارگردانان نسل اولی، داریوش مهرجویی با «چه خوبه که برگشتی» در جشنواره حضور دارد. علیرضا داود‌نژاد با «کلاس هنرپیشگی»، پوران درخشنده با «هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند» مجتبی راعی با «ترنج» و فرامرز قریبیان با «گناهکاران» هم نمایندگان نسل میانی در جشنواره امسال هستند. پرویز شهبازی هم که با ساخت «نسل عمیق» در فهرست کارگردانان صاحب سبک سینمای ایران قرار گرفته با «دربند»به جشنواره آمده است. در جشنواره امسال فیلمسازان جوان حضور پررنگی دارند؛ از بهنام بهزادی و بهرام توکلی و ابراهیم شیبانی گرفته تا فیلم‌اولی‌هایی چون بهروز شعیبی، حسین شهابی و محسن قرایی. در جشنواره‌ای که تعداد فیلم‌های دولتی‌اش نسبت به دوره‌های قبلی رشد داشته مسعود ده‌نمکی با «رسوایی» مهم‌ترین نماینده بخش خصوصی است؛ فیلمی که از همین الان برایش فروش چند میلیاردی پیش‌بینی می‌شود و این در حالی است که امسال تعداد آثاری که توانایی جذب مخاطب گسترده را داشته باشند، چندان پرتعداد به نظر نمی‌رسد. داستان سینمای فاخر هم یکی از فرازهای مهم جشنواره سی‌ویکم است.

«استرداد» (علی غفاری)، «برلین منفی هفت» (رامتین لوافی‌پور) «عقاب صحرا» (مهرداد خوشبخت) و «فرزند چهارم» (وحید موسائیان) پروژه‌های پرهزینه و چند میلیاردی امسال هستند که باید دید به لحاظ کیفی در چه سطحی قرار دارند. حوزه هنری هم امسال با سه نماینده در جشنواره حضور دارد: «حوض نقاشی» (مازیار میری)، «خسته نباشید» (محسن قرایی) و «تاج‌محل» (دانش اقبا‌شاوی). با توجه به حاشیه‌های اکران امسال و نقطه‌نظرات حوزه هنری در خصوص فیلم‌ها، خیلی‌ها امسال با نگاهی ویژه تولیدات حوزه هنری را دنبال خواهند کرد. جشنواره سی‌ویکم فجر، آخرین ایستگاه مدیریت فعلی سینما و اولین سال خوشه‌چینی از سیاست‌های سازمان سینمایی کشور است؛ سازمانی که سال گذشته در میانه‌های برگزاری جشنواره رسماً متولد شد و تا چند روز دیگر یکساله خواهد شد. جشنواره فیلم فجر در همه دوره‌های برگزاری‌اش، کنار نمایش توانایی‌ها و ضعف‌‌های سینماگران، کارنامه عملکرد مدیران سینمایی را نمایان کرده و امسال نیز چنین خواهد شد. در 10 روزی که نبض سینما در جامعه تندتر از همیشه می‌زند همه نگاه‌ها معطوف به جشنواره فجر است. امیدواریم سینمای ایران آبروداری کند و با تمام ضعف‌ها و دلنگرانی‌ها، جشنواره امسال را هم با امید آغاز کند؛ جشنواره‌‌ای که عصر امروز مراسم افتتاحیه‌اش برگزار و از فردا نمایش فیلم‌هایش شروع خواهد شد.