جام‌جهانی باشگاه‌ها؛ راهی طولانی به سوی تعادل

روز فینال جام‌جهانی باشگاه‌ها یک روز عالی بود؛ احتمالا بهترین روز تاریخ کوتاه این تورنمنت.

شاید بازی کورینتیانس در برابر چلسی در رتبه بازی‌های بزرگ رده‌بندی نشود اما بازی خوبی بود؛ می‌توان گفت متعادل‌ترین فینالی که از سال2005 داشته‌ایم؛ یعنی از زمانی که بازی‌ها با فرم سالانه جدید برگزار می‌شوند.

کورینتیانس بعد از سائوپائولو که در سال2005 لیورپول را برد و اینترناسیونال که یک سال بعد بارسلونا را شکست داد، سومین تیم برزیلی برنده این رقابت‌هاست. در هر دو بازی، نمایندگان آمریکای‌جنوبی مشخصا تیم‌های(از نظر کیفی) پایین‌تری بودند و تنها روی ضدحمله‌ها به نتیجه رسیدند. برای هواداران چلسی، مثل تمام انگلیسی‌ها و در نگاهی کلان‌تر اروپایی‌ها، این بازی چیزی پایین‌تر از لیگ برتر، جام حذفی و حتی جام اتحادیه بود اما کورینتیانس این بازی را جدی گرفته بود. آنها اقدامات دفاعی خاصی داشتند و دوگلاس، هافبک بازیساز خود را بیرون گذاشتند تا ژورژه هنریکه بازی کند. دروازه‌بان این تیم هم عملکردی خارق‌العاده داشت. آنها اما اصلا تحت‌تأثیر جو بازی قرار نگرفتند. بلوک دفاعی این تیم همیشه نگاهی هجومی داشت، تلاش می‌کرد توپ را بدزد و تا آنجا که می‌شود خود را به دروازه حریف نزدیک کند و از فاصله‌هایی که بین خطوط چلسی ایجاد می‌شود استفاده کند.
نکته مهم این بازی اما این بود که تماشاگران به جای یک حمله در مقابل یک دفاع خوب، یک بازی نبوغ‌آمیز را شاهد بودند و این نشانه این است که در جام آینده بازی ها جذاب تر از این نیز خواهد شد.

در این بازی هواداران برزیلی زیادی در ورزشگاه بودند و اینکه برزیلی‌های زیادی می‌توانند به ژاپن سفر کنند تا بازی تیم خود را از نزدیک ببینند، پیشرفت اقتصادی این کشور را نشان می‌دهد؛ پیشرفتی که در زمین هم خود را نشان داده است. این نکته کاملا بارز است که بهترین بازیکن کورینتیانس- در واقع تنها گلزن آنها در ژاپن- یک پرویی است که از آلمان به برزیل آمده است. پائولو گوئررو حالا به بزرگانی مانند ریولینو و سوکراتس که اسطوره‌های این باشگاه هستند پیوسته است. حضور او همچنین این نکته را یادآوری می‌کند که باشگاه‌های برزیلی می‌توانند در آینده بازیکنان برزیلی بیشتری را (به جای فرستادن به اروپا) نگه دارند و واردات جالب بیشتری داشته باشند. هجوم استعدادهای خارجی به فوتبال برزیل- مانند حضور کلارنیس سیدورف در بوتافوگو- می‌تواند برای فوتبال برزیل تنها سود داشته باشد و نه چیز دیگر.

البته باید این نکته را هم درنظر گرفت که جام‌جهانی باشگاه‌ها خیلی خوب است اما لیگ قهرمانان نیست؛ جایی که بازیکنان به‌صورت مداوم این فرصت را دارند که جلوی بهترین‌های دنیا بازی کنند. از نظر سوددهی، سازماندهی و سطح بازی‌ها، لیبرتادورس جام باشگاهی قاره‌ای آمریکای‌لاتین قطعا پشت سر رقابت‌های باشگاهی اروپا قرار دارد. لیگ قهرمانان جایی است که ستاره ها می‌خواهند باشند و جایی که بهترین بازیکنان جهان احترام همتایان خود را جلب می‌کنند.

در آینده تقریبا بلندمدت، همچنان ستاره‌های آمریکای‌جنوبی تلاش خواهند کرد که از اقیانوس اطلس عبور کنند و بهترین حالت این است که این کار را در سنین کمی بالاتر انجام بدهند.
البته ما از تکامل صحبت می‌کنیم نه از دگرگونی. کیفیت و علاقه جهانی به چند تورنمنت بعدی جام‌جهانی باشگاه‌ها می‌تواند سرعت تغییر را نشان بدهد.

تقابل فیفا و یوفا

جام‌جهانی باشگاه‌ها در واقع ثمره تلاش فیفا برای درهم شکستن حکمرانی یوفا در جام بین قاره‌ای است. نخستین نمونه از چنین رقابت‌هایی را می‌توان جام بین قاره‌ای دانست که به‌صورت سنتی میان قهرمان آمریکای‌لاتین و قهرمان اروپا برگزار می‌شد. نفوذ یوفا در برگزاری این رقابت، مورد قبول فیفا نبود و این سازمان در تلاش بود تا رقابت جدیدی را جایگزین آن کند که جام‌جهانی باشگاه‌ها به‌خاطر آن متولد شد. نخستین دوره این بازی‌ها با نام قهرمانی باشگاه‌های جهان فیفا در سال2000 در برزیل برگزار شد. تیم‌های شرکت‌کننده در این بازی قرار بود شش قهرمان رقابت‌های قاره‌ای، قهرمان جام بین قاره‌ای 1998و قهرمان کشور میزبان باشند اما این تورنمنت در نهایت با چالش‌های زیادی روبه‌رو شد که بزرگ‌ترین آن، انصراف منچستریونایتد، قهرمان اروپا از آن بود.

منچستریونایتد به‌صورت تحقیرآمیزی اعلام کرد که ترجیح می‌دهد در جام حذفی انگلیس شرکت کند تا این رقابت ها. برگزاری این رقابت تحت هر شرایطی، نشان‌دهنده اختلاف نظر آشکار فیفا و یوفا بود که سعی داشتند رقابت‌های باشگاهی در سطح جهان را در کنترل خود داشته باشند. فینال این دوره بین واسکودوگاما و کورینتیانس برگزار شد و تیم دوم قهرمان شد. دور دوم قرار بود در سال2001 با حضور تیم‌های بیشتری در اسپانیا برگزار شود اما مشکلات عمده در فیفا که یکی از آنها از دست دادن یکی از بزرگ‌ترین اسپانسرهایش بود، برگزاری این رقابت‌ها را تا سال2005 در ژاپن به تأخیر انداخت. مدت زمان این رقابت‌ها کوتاه‌تر شد تا برنامه‌ریزی باشگاه‌های سراسر جهان برای حضور در آن آسان‌تر شود. تعداد تیم‌های شرکت‌کننده در این رقابت‌ها هم به شش تیم کاهش داده شد. برای جلب رضایت باشگاه‌های بزرگ، قرار بر این شد که نمایندگان اروپا و آمریکای لاتین از دور نیمه‌نهایی در این رقابت‌ها شرکت کنند. در سال2006 این رقابت‌ها با نام فعلی‌اش ( جام‌جهانی باشگاه‌های جهان) و برای دو سال بعد هم با همین نام در ژاپن برگزار شد. در سال2009 و 2010، این رقابت‌ها در امارات متحده عربی برگزار شد.

تاریخچه جام جهانی باشگاه ها