نگاه نامزدهای ریاست جمهوری مصر به روابط قاهره با تهران

به گزارش فارس،‌ در حالی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری مصر به پایان رسید که مردم مصر آماده می‌شوند تا 23 و 24 ماه می جاری برابر 3 و 4 خرداد برای انتخاب اولین رئیس جمهور خود پس از سه دهه حاکمیت "حسنی مبارک"، دیکتاتور مخلوع مصر پای صندوق‌های رای حضور یابند.

در این دور از انتخابات ریاست جهموری مصر12 نامزد انتخاباتی حضور دارند که تلاش می‌کنند، با ارائه برنامه‌های انتخاباتی خود، آرای مردم مصر را به صندوق‌های خود هدایت کنند.

در این راستا خبرگزاری فارس در چندین مطلب به بررسی دیدگاه و مواضع این نامزدها در موضوعات مهم اساسی پرداخته است که در این بخش به بررسی دیدگاه‌ها و مواضع نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مصر درباره آینده روابط مصر با ایران" پرداخته است.

در ابتدا و پیش از ورود به بحث لازم است به این نکته توجه داشت که با توجه به اختیارات قانونی و سیاسی رئیس جمهوری در مصر و البته بر اساس قانون اساسی سال 1971 این کشور روابط خارجی مصر با سایر کشورها تا حد زیادی تابع نگرش و رویکرد سیاسی این مقام است.

اگرچه با پیروزی اسلام‏گراها در دو انتخابات پارلمانی الشعب و شورا و کمیته روابط و سیاست خارجی پارلمان مصر در دست اخوانی‏ها افتاد، ولی ما عملا شاهد تحول خاصی پیرامون روابط ایران با قاهره نبودیم. ولی اکنون با توجه به رقابت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در مصر این فرضیه تقویت شده است که در آینده‏ای نزدیک شاهد گشایشی اساسی در روابط قاهره -تهران باشیم.

مطلب زیر به همین دلیل تهیه شده تا نگاه کلی به مخاطب درباره دیدگاه‌های هریک از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مصر درباره آینده روابط تهران - قاهره ارائه دهد و در این بین اگر نام نامزدی در این گزارش ذکر نشده، به معنای عدم اظهار نظر وی در این حوزه بوده است.

عبد المنعم أبو الفتوح

بسیاری از کارشناسان عبد المنعم أبو الفتوح را یکی از جدی‏ترین نامزدهای ریاست جمهوری مصر می‌دانند. وی یکی از سرسخت‏ترین مخالفان رژیم‏های مبارک و انور سادات، رئیس جمهور معدوم مصر است.

عبدالمنعم، متولد1951 در محله قدیمی "الملک صالح" مصر از توابع استان المنوفیة است. فعالیت سیاسی وی به عضویت در مکتب الارشاد وابسته با جماعت اخوان المسلمون در سال 1987م باز می‌گردد.

عبد المنعم ابو الفتوح برای نام نویسی در انتخابات ریاست جمهوری مصر موفق به امضای تایید 30 هزار رای‏دهنده مصری شد. افزون بر اینکه او با کسب تایید 30 درصد از نمایندگان پارلمان الشعب از سوی کمیته عالی انتخابات مصر به عنوان یکی از نامزدین واجد صلاحیت اعلام شد.

ابوالفتوح عضو دفتر ارشاد جماعت اخوان المسلمون از سال1987 م تا 2009 م به دلیل اعلام حضور در انتخابات ژانویه 2011 م از جماعت اخوان کناره‌گیری کرد.

ابو الفتوح خود را شخصیتی محافظه‏کار و طرفدار تجمیع آرا میان چپ‏ها، لیبرال‏ها و اسلام‏گراها معرفی می‏کند. او در مناظره تلویزیونی با عمر موسی در کانال مصری "دریم" اسرائیل را دشمن خطاب و معاهده کمپ‏ دیوید را باطل اعلام کرد.

پایگاه حمایت اجتماعی وی از "وائل غنیم"، فعال مصری از حرکت 6 آوریل گرفته تا "فهمی هویدی"، نویسنده و تحلیل‌گر برجسته مصر و جهان عرب است. این پزشک اسلام‏گرای مصری و دبیرکل اتحادیه پزشکان مصر، در برخی نظر سنجی‏های مصری - مانند مجله السیاسه الدولیه، بیش از 33 درصد از اراء را از آن خود کرده است.

همچنین جوانان اخوان المسلمون و بخشی عمده‏ای از سلفی‏ها همچون حزب النور و الدعوة السلفیة از عبدالفتوح حمایت کرده‌اند. در این میان "کمال حبیب"، کارشناس جنبش‏های اسلامی معتقد است که پس از رد صلاحیت "حازم ابو اسماعیل" از جریان سلفی به دلیل تابعیت آمریکایی مادرش، آرای این جریان بین "محمد مرسی" و ابوالفتوح تقسیم می‎‏شود.

ابوالفتح بر لزوم از سرگیری و تقویت روابط با جمهوری اسلامی ایران و مقابله با تلاش‌هایی که با هدف تضعیف ایران صورت می‌گیرد و نیز بر لزوم مقابله با تجاوزات اسرائیل تاکید می‌کند.

وی در مناظره تلویزیونی خود با عمرو موسی، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری مصر گفت که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری روابط اقتصادی قوی و گسترده‌ای با ایران برقرار خواهد کرد.

عبدالمنعم ابوالفتوح می‌گوید که من با ایران به عنوان یک کشور برادر برخورد خواهم کرد و رفتارم با ایران و آمریکا به یک‌گونه خواهد بود و اگر میان ما احترام متقابل باشد، من نیز با آنها با احترام برخورد خواهم کرد.

محمد مرسی

محمد مرسی متولد 1951 م در استان الشرقیه مصر است. وی فارغ‏ التحصیل دانشکده مهندسی 1972م، فوق لیسانس دانشگاه قاهره، دارای مدرک دکتری از دانشگاه کالیفرنیای امریکا در سال1982 م است.

محمد مرسی بین سال‌های1982- 1985 م در "نورث ریدج" ایالات متحده شهر کالیفورنیا استاد بود و از سال 1985م تا سال 2012م رئیس فراکسیون اخوان در پارلمان مصر بوده است.

در آوریل 2011 م محمد مرسی، به عنوان رئیس حزب آزادی وعدالت وابسته به اخوان المسلمون انتخاب شد. وی دارای چهار فرزند است.

مرسی می‌گوید که روابط ایران و مصر در دوران حاکمیت حسنی مبارک دچار بحران و مشکل شد اما به اعتقاد من این روابط و به ویژه روابط دیپلماتیک و استراتژیک با ایران و تمام کشورهای اسلامی در سراسر جهان باید دوباره از سرگرفته شود، همچنین باید در روابط خارجی و سیاست خارجی مصر پس از انقلاب به طورکلی تجدید نظر کرد.

عمرو موسی

عمرو موسی متولد اکتبر 1936م، دارای لیسانس حقوق از دانشگاه قاهره در سال 1957 م است. وی در سال 1974 به عنوان مشاور وزارت خارجه مصر و پیش از آن، در قالب هیئت نمایندگی مصر در سازمان ملل متحد مشغول به کار بود.

عمرو موسی در سال 1991م، به عنوان وزیر خارجه مبارک به مدت ده سال تا سال 2001 م در دولت حسنی مبارک منصوب بود. بالاخره وی در سال 2001 م به عنوان دبیرکل اتحادیه عرب انتخاب شد و پس از انقلاب 25 ژانویه 2011 م به عنوان یکی از مدافعان انقلاب با هدف بر تن کردن ردای ریاست جمهوری وارد کارزار انتخاباتی شد.

جریان طرفدار ارتش در مصر، لیبرال‏ها همچون حزب "الوفد الجدید"، جریان صوفی و بخش عمده‏ای از قبطی‏ها و حتی بخشی از کشاوزران و کارگران از عمر موسی حمایت می‏کنند.

موسی تاکید می‌کند که وی از اولین طرفداران از سرگیری کامل روابط بین مصر و ایران بود ودر سال 1996زمانی که وزیر خارجه بود -با وجود عدم رضایت حسنی مبارک رئیس جمهور مخلوع این کشور- با وزیر امور خارجه وقت ایران دیدار کرد.

وی با تاکید بر ضرورت برقراری ارتباط با جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: باید با ایران گفتگو کنیم تا مشکلات گذشته در راستای مصالح دو کشور بررسی و حل و فصل شود.

به اعتقاد عمرو موسی، روابط مصر و ایران در برهه آتی در مسیر بازگشت به حالت طبیعی خود قرار می‌گیرد و از سفر هئیتی از دانشجویان مصری رشته زبان فارسی به تهران و حضور علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران در اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو عدم تعهد در شرم الشیخ مصر ابراز خرسندی می‌کند.

این نامزد انتخابات ریاست جمهوری مصر ازسرگیری روابط مصر با ایران را ضروری می‌داند و خواستار ازسرگیری روابط تهران-قاهره و گفت‌وگوی واقعی همه کشورهای عربی با ایران است.

وی می‌گوید: ازسرگیری روابط ایران و مصر از آن جهت اهمیت دارد که ایران همچون مصر کشوری محوری در منطقه است و سابقه فرهنگی اسلامی بزرگی دو کشور را به هم پیوند می‌دهد و اگرچه دو کشور در مذهب با یکدیگر تفاوت دارند، اما این هرگز مانع روابط دیپلماتیک مصر و ایران نخواهد بود.

احمد شفیق

احمد شفیق نخست وزیر دیکتاتور مصر متولد 1946 م و فارغ التحصیل دانشکده هوایی در سال 1964 م است. وی در سال 1991 م تا 1996 م رئیس ستاد نیروهای هوایی مصر بوده است.

شفیق تا سال 2002 م وزیر راه و ترابری مصر بود و پیش از پیروزی انقلاب 25 ژانویه مصر و به عنوان راهبرد برون رفتی برای اوضاع پیش آمده در مصر از سوی حسنی مبارک به عنوان نخست وزیر مصر منصوب شد.

وی که از نامزدهای مورد حمایت شورای نظامی است درباره روابط مصر و ایران می‌گوید: با توجه به پیگیری‌های بنده در برهه اخیر این روابط در مسیر بازگشت به روند طبیعی و درست خود است اما این موضوع به رئیس جمهور آتی مصر مرتبط است من شخصا مایل به ازسرگیری روابط مصر با طرف ایرانی هستم، چون معتقدم که دلیلی برای شکاف بین دو کشور وجود ندارد.

وی در عین حال تلاش می کند که روابط این کشور با ایران به ضرر عربستان تمام نشود.

شفیق می گوید: در صورتی رابطه مصر با ایران به روابط قاهره با عربستان لطمه بزند،‌ مصر با ایران رابطه مجددی برقرار نخواهد کرد.

ابوالعز الحریرى

ابو العز حسن علی الحریری، معروف به ابوالعز الحریری نامزد چپگرای مصری کاندیدای حزب "سوسیالیست اتحاد خلق" است.

وی هم اکنون نماینده پارلمان الشعب مصر از منطقه غرب اسکندریه و از "ائتلاف انقلاب ادامه دارد" است و در رژیم سابق مصر نیز دوبار طی سال‌های 1976 و 2000 موفق به راهیابی به پارلمان مصر شد. وی از منتقدان سرسخت "حسنی مبارک"، رئیس جمهور سابق مصر و همچنین شورای عالی نظامی حاکم کنونی در مصر به شمار می‌آید.

وی معتقد است، رابطه با ایران همچون رابطه با هر کشور دیگر در منطقه است.

تاکید‌ می‌کند: اگر به ریاست جمهوری مصر انتخاب شود، دلایل و نتایج قطعی روابط با ایران را بررسی خواهد کرد، چون خواهان قطع رابطه مصر با هیچ کشوری نیست.

وی وجود شایعاتی مبنی بر علت قطعی رابطه تهران - قاهره بیم از نفوذ شیعیان است و برخی علت را در فیلم موهن به سادات می‌دانند، اما همه اینها مسائل سطحی است که نباید به قطعی روابط منجر شود و اگر اختلافات تنها در سطح این مسائل باشد، بی‌تردید روابط دو کشور را هر چه سریع‌تر از سر خواهم گرفت، چون عوامل و منافع مشترکی از سرگیری روابط با ایران را واجب می‌کند، به گونه‌ای که کیان مصر و هویت مصری محفوظ بماند، روابط با ایران نیز تنها در بعد دینی نخواهد بود، بلکه در همه زمینه‌های دیپلماتیک تجاری و راهبردی رابطه خواهیم داشت.

عبد الله الاشعل

عبد الله حسن علی الاشعل معروف به عبد الله الاشعل، نامزد اسلام‌گرای حزب "اصالت" استاد حقوق بین الملل دانشگاه آمریکایی قاهره و معاون اسبق وزیر خارجه مصر است و پیش از کناره‌گیری حسنی مبارک از قدرت از تصمیم خود برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری خبر داد.

عبد الله حسن علی الاشعل در ابتدا برای آنچه که آن را وحدت نیروهای ملی خوانده بود، اعلام کرد که به نفع خیرت الشاطر از کاندیداتوری ریاست جمهوری مصر کناره‌گیری می‌کند، اما با حذف خیرت الشاطر وی در نهایت کاندیدای این انتخابات شد.

عبد الله الاشعل ضمن تاکید بر اینکه در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری مصر فورا روابط تهران - قاهره را از سرگرفته و آن را گسترش خواهد داد، وارد آوردن هرگونه اتهام تروریسم به ایران را رد کرد.

وی درباره پرونده هسته‌ای ایران نیز می‌گوید که ایران در پی استفاده از انرژی صلح آمیز هسته‌ای و تلاش برای گسترش برنامه خود است اما رژیم صهیونیستی از افزایش قدرت منطقه‌ای این کشور هراس بسیاری دارد، به همین منظور تلاش می‌کند با حمایت آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را با اهداف نظامی جلوه دهد.

محمد سلیم العوا

محمد سلیم العوا معروف به محمد سلیم العوا کاندیدای مستقل اسلام‌گرای مصر از اندیشمندان اسلامی و دبیرکل سابق اتحادیه جهانی علمای مسلمان و رئیس جمعیت فرهنگ و گفتگوی تمدن‌های مصر است.

محمد سلیم العوا صرف نظر از اینکه یک مبلغ اسلامی به شمار می‌آید، یک نویسنده و کارشناس حقوق تجارت و بازرگانی نیز به شمار می‌آید و باید وی را یکی از بزرگ‌ترین پرچم‌داران گفتگوی ملی در مصر برشمرد و در اندیشه‌هایش همواره بر گفتگوی اسلام و مسیحیت و نه برخورد این دو آیین و تمدن با یکدیگر تاکید کرده است.

محمد سلیم العوا را همچنین باید از جمله مبلغانی دانست که طرفدار نزدیکی اهل سنت و به شیعیان و از بین بردن اختلافات موجود میان آنها دانست. وی در زمان حکومت حسنی مبارک توسط رژیم حاکم بازداشت و به زندان افکنده شد و از جمله کسانی است که به شدت با ایده موروثی کردن حکومت و قدرت در زمان مبارک مخالف بود.

وی می‌گوید: در صورتی که به ریاست جمهوری مصر انتخاب شوم، از سرگیری روابط ایران و مصر در اولویت برنامه‌های وی قرار دارد.

وی دلیل اصلی قطعی روابط تهران - قاهره را آمریکا می‌داند، چون معتقد است که برقراری روابط مصر و ایران و نزدیکی این دو کشور مهم منطقه‌ به اهداف آمریکا به طور خاص و غرب به طور عام و به خصوص اسرائیل در منطقه لطمه بزرگی می‌زند.

العوا شایعات موجود مبنی بر اینکه دلیل قطعی روابط ایران و مصر دلایل مذهبی و دینی است را رد و تاکید می‌‌کند که همه ما مسلمانیم و تنوع مذهب مانند اهل سنت، تشییع، سلفی و صوفی دلیل بر قطعی روابط پیروان آنها با یکدیگر نیست.

العوا در ادامه می‌افزاید: ما هراسی از نفوذ شیعه در مصر نداریم، همه ما عقیده واحدی داریم که با آن زندگی می‌کنیم، ما از حامیان نظام ایران و مخالف دخالت‌های آمریکا در این کشور هستیم بنابراین ازسرگیری روابط قاهره - تهران را تایید می‌کنم و معتقدم که این روابط اهمیت بزرگی در سطح عربی و بین‌المللی دارد.

هشام البسطویسی

هشام محمد عثمان البسطویسی معروف به هشام البسطویسی نامزد ملی‌گرای مصری کاندیدای حزب "اتحاد ملی پیشرو" در انتخابات ریاست جمهوری این کشور است

وی که حقوقدان و نائب رئیس دادگاه تجدید نظر مصر نیز می‌باشد،‌ از جمله مخالفان رژیم سابق مصر به شمار می‌آید که یک‌بار رژیم حسنی مبارک درصدد ترور وی نیز برآمد و همواره تحت نظر رژیم سابق بود و فشارهای بسیاری را در دوران زمامداری حسنی مبارک متحمل شد.

البسطیوسی از جمله اولویت‌های خود در صورت موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری مصر را از سرگیری کامل روابط دیپلماتیک با ایران می‌داند، چون اعتقاد دارد این روابط در راستای منافع امنیت ملی مصر و منافع مشترک بین دو کشور است و این نه تنها به سود مصر بلکه تاثیرات ایجابی آن در سطح کشورهای عربی و سراسر منطقه خاورمیانه هم قابل ملاحظه است.