درباره وضعیت کنونی لیبی و آینده این کشور با دکتر احمد بخشی، کارشناس مسائل شمال آفریقا گفت‌وگو کردیم.
- در زمان انقلاب لیبی خیلی‌ها پیش‌بینی درگیری‌های قبیله‌ای را پس از سقوط رژیم قذافی می‌کردند. اکنون وضعیت در این کشور چگونه است؟
وضعیت لیبی در مقابل پیش‌بینی‌هایی که در زمان انقلاب و با توجه به وضعیت قبیله‌ای این کشور صورت گرفته بود به‌صورت نسبی آرام است؛ هر چند در برخی شهرها درگیری مشاهده می‌شود. در لیبی اما هنوز مانند مصر و تونس تاریخی برای انتخابات مجلس یا ریاست‌جمهوری مشخص نشده است. این مسئله به خاطر این است که احساس می‌شود فضا هنوز در دوره‌گذار است.
این برداشت وجود دارد چون در زمان انتخابات گروه‌های مختلف حاضر شده و به رقابت می‌پردازند این فضا و ثبات لازم برای چنین مسئله‌ای هنوز آماده نیست. واقعیت این است که فضای لیبی پس از قذافی یک فضای مبهم است و به همین خاطر انتقال قدرت از شورای انتقالی به مردم نسبت به سایر کشورها مانند مصر و تونس تاخیر بیشتری خواهد داشت.
در لیبی برخلاف این کشورها چون دست به اسلحه برده شد هنوز هر از گاهی درگیری‌هایی بین گروه‌های انقلابی و طرفداران قذافی مشاهده می‌شود. من اعتقاد دارم که فضای آینده لیبی یک فضایی خواهد بود که چندان حالت دمکراتیک نخواهد داشت. این مسئله به خاطر این است که در کشورهای دیگر که شاهد انقلاب بودند مثل مصر و تونس یک سری زیرساخت‌هایی مانند یک شبه دمکراسی وجود داشته اما در لیبی شاهد چنین چیزی نبودیم. هر چند اکنون فضای سکوت حکمفرماست اما انتقال در این کشور چندان مسالمت‌آمیز نخواهد بود.
- وضعیت شورای انتقالی لیبی و گروه‌های حاضر در آن چطور است؟
افرادی که اکنون در شورای انتقالی هستند دو طیف را تشکیل می‌دهند. یک بخش از این شورا به غرب گرایش دارند و بخش دیگر(سلفی‌ها) حالت افراطی دارند. اگر در روند انتقال تأخیر ایجاد شود در بین این طیف‌ها اختلاف ایجاد می‌شود که می‌تواند به یارگیری در صحنه لیبی و جنگ قدرت منجر شود. تأخیر در این روند فضای لیبی را مبهم می‌کند و مشخص نیست بعدها چه وضعیتی مانند جنگ داخلی یا تقسیم کشور را (نه از نظر جغرافیایی) به‌وجود آورد. درصورت برگزاری انتخابات در لیبی مانند مصر و تونس اسلامگرایان پیروز انتخابات خواهند بود اما شرایط برگزاری انتخابات در لیبی بسیار مشکل‌تر از سایر کشورهایی است که شاهد انقلاب بوده‌اند.
- آینده لیبی بدون وجود داشتن ساختارهای سیاسی را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
دورنمای لیبی به‌دلیل وجود نداشتن ساختارهای دمکراتیک بسیار مبهم است. در لیبی اول باید ملت‌سازی شود. ملت‌سازی به این معناست که این کشور باید ازحالت قومی- قبیله‌ای خارج شود و بر سر یک سری مفهوم‌ها برای کشور و منافع ملی اجماع صورت بگیرد تا یک حس مشترک شکل بگیرد.
پس از این فرایند دولت‌سازی باید صورت بگیرد. هرچند این مسائل ممکن است یک سری هزینه‌هایی داشته باشد اما دورنمای مثبتی را برای این کشور به ارمغان می‌آورد. پس از دولت‌سازی می‌توان بحث سیستم حکومتی و نظام سیاسی را صورت داد. این فرایند طولانی و همراه با فراز و نشیب زیادی خواهد بود و مقام‌های شورای انتقالی باید خودشان به این مسئله کمک کنند تا ملتی یکپارچه با احساسی مشترک داشته باشند.
