مثل «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» که بر مبنای رمان علمی‌تخیلی و نوجوانانه‌ی «ژول ورن» نویسنده‌ی فرانسوی (نویسنده‌ی رمان معروف «دور دنیا در هشتاد روز») از کشور ایتالیا در جشنواره شرکت کرده و یا دو نمایشی که بیش‌تر درباره‌شان صحبت می‌کنیم: «هتل پارادیزو» از آلمان و «ترکیب دو زمان» از فرانسه.
***
هتل پارادیزو کاری از گروه «فامیلیه فلوز» (FAMILIE FLÖZ) و به‌کارگردانی «مایکل وُگل» (Michael Vogel) است. این نمایش محصول سال 2006 میلادی است و در شش سال گذشته در سراسر دنیا اجرا شده است، از جمله در تهران خودمان و در سالن اصلی تئاتر شهر (12 و 13 بهمن امسال).
در هتل پارادیزو بین، شخصیت‌ها هیچ گفت‌و‌گوی کلامی‌ای برقرار نمی‌شود. شاید صحبت از نمایشی که در آن هیچ کلمه‌ای بر زبان نمی‌آید، کمی سخت باشد، اما این نمایش نشان داد با یک تئاتر خوب، می‌توان نمایشی اجرا کرد که بدون کلام بتواند با مردم سرزمین‌های دیگر،که به زبان دیگری حرف می‌زنند، خیلی خوب ارتباط برقرار کند.
هتل پارادیزو قصه‌ی آدم‌هایی است که برای ارتباط با همدیگر نیازی به کلام ندارند؛ قصه‌ی صاحبان این هتل چهار ستاره‌ی قدیمی است که دلخوشی‌شان حفظ چیزی است که از قدیم مانده: هتل پارادیزو. زندگی آن‌ها بر مبنای ارتباط متقابل است و از همین راه تماشاگران با شخصیت‌های نمایش آشنا می شوند. در نمایش هتل پارادیزو، هر بازیگر یک ماسک بزرگ دارد که سر و گردنش را پوشانده است. بازیگرها مثل شخصیت‌های کارتونی و یا عروسکی هستند؛ عروسک هایی که آدم‌اند و یا آدم‌هایی که عروسک‌اند. با کمک این ماسک‌ها چهار بازیگر، نقش بیش از 10 نفر را بازی می‌کنند؛ بازیگرهایی یکسان در نقش‌های مختلف و حتی با جنسیت‌های متفاوت.
آدم‌های این نمایش چهره‌هایی ثابت دارند که هیچ تغییری نمی‌کند و ماسک آن‌ها هم فقط دو سوراخ ریز به‌عنوان چشم دارد. پس نمی‌توانند با تغییردادن حالت‌های چشم ها، ابروها، دهان و بقیه‌ی اجزای صورتشان هم با ما ارتباط برقرار کنند و فقط از زبان بدنشان استفاده می‌کنند. درواقع آن‌ها با استفاده از «پانتومیم» (تئاتر خاموش یا نمایش بی‌کلام) با تماشاگران ارتباط برقرار می‌کنند و داستان هتل پارادیزو را تعریف می‌کنند.
پانتومیم یعنی سخنگوترین دست‌ها، هماهنگ‌ترین انگشت‌ها و پرمعناترین سکوت‌ها. هنرمند پانتومیم بدون استفاده از کلمه‌ای، تنها با بدن خود، همه‌چیز را بیان می‌کند. در هتل پارادیزو هم بازیگران حس‌هایی مثل شادی، ناامیدی و سردرگمی را فقط با ژست‌های بدن و بدون به‌زبان آوردن حتی یک کلمه بیان می‌کنند. اما علاوه بر این‌ها، در هتل پارادیزو اتفاق‌های عجیبی می‌افتد؛ اتفاق‌هایی که هم خنده‌دارند و هم ترسناک!
هتل پارادیزو یک نمایش «گروتسک» (grotesque) است. گروتسک یعنی هر چیز غیرعادی، خیالی یا باورنکردنی که عجیب و غریب باشد. در گروتسک همه‌چیز کاریکاتوری است اما هدفش فقط خنداندن نیست و خنده‌ی گروتسک خنده‌ای است که ما را به فکر وا می‌دارد. نمایش هتل پارادیزو هم خنده‌آور است. بیش‌تر شخصیت‌های اصلی نمایش در پایان سرنوشت تلخی دارند، اما تماشاگر هنگام دیدن نمایش به همین‌ها هم می‌خندد! اتفاق‌های عجیب هتل پارادیزو مثل یک خواب است؛ خوابی که هرکدام از ما ممکن است ببینیم.
