جایزه‌ای که در سال‌های برگزاری خود در سه دهه گذشته نه تنها برترین و شایسته‌ترین آثار منتشرشده نویسندگان، مولفان و مترجمان کشور را به مخاطبان و جامعه ادبی- فرهنگی کشور معرفی کرده، بلکه در بخش آثار خارجی نیز برگزیدگانی را به دوستداران کتاب و کتابخوانی در داخل و خارج کشور معرفی کرده است و به این ترتیب جایگاه ویژه‌ای در محافل ادبی داخلی و خارجی برای خود به‌وجود آورده، به‌گونه‌ای که برای بسیاری از اهالی قلم حتی حضور یافتن در فهرست نامزدهای این جایزه، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
امسال نیز هیأت داوران بیست و نهمین دوره جایزه کتاب سال همچون دوره‌های گذشته خود در 65 گروه به داوری و قضاوت بیش از 23 هزار عنوان کتاب در حوزه‌های ادبی، غیرادبی، ترجمه و تصحیح پرداختند و پس از بررسی‌های نهایی فهرستی از نامزدهای شایسته دریافت این جایزه را دی ماه سال‌جاری به مخاطبان خود معرفی کرده‌اند .جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در کنار جوایز ادبی معتبری چون جایزه جلال آل‌احمد، جایزه پروین اعتصامی و جایزه کتاب فصل از جمله معتبرترین و بزرگ‌ترین رویدادها و جوایز ادبی- فرهنگی دولتی در کشور محسوب می‌شود که با هدف حمایت و تشویق خادمان دانش و فرهنگ ایران و به‌منظور ارتقای فرهنگ جامعه اسلامی، حفظ استقلال و هویت فرهنگی از سوی مسئولین فرهنگی کشور به‌طور سالانه برگزار می‌شود. این جایزه اگرچه یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور است اما به‌نظر می‌رسد برای نزدیک‌شدن به استانداردهای جوایز جهانی و بین‌المللی کمی فاصله دارد.
طرح همپوشانی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با جایزه جلال آل‌احمد یکی از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر کم و بیش در محافل ادبی، نشست‌های تخصصی و رسانه‌های مختلف به آن پرداخته شده و می‌شود. امسال نیز همچون سال‌های گذشته پس از اعلام خبر همپوشانی 2 جایزه جلال آل‌احمد و کتاب سال توسط مجید حمیدزاده، دبیر بیست و نهمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، مشخص شد که در سال 90 نیز همچون سال‌های گذشته منتخبان جایزه کتاب جلال آل‌احمد، به‌عنوان برگزیده در مراسم اختتامیه جایزه کتاب سال به مخاطبان معرفی می‌شوند و این گروه تنها لوح‌تقدیر جایزه کتاب سال را دریافت می‌کنند و از دریافت جایزه نقدی کتاب سال (50 سکه تمام بهار آزادی) محروم می‌شوند. به این ترتیب طبق روال سابق این جایزه، بخش‌های رمان، داستان کوتاه، تاریخ نگاری، مستند نگاری و نقد ادبی که در جایزه جلال آل‌احمد داوری شده‌اند در جایزه کتاب سال امسال برگزیده‌ای را به مخاطبان خود معرفی نخواهند کرد.
سؤالی که در این زمینه پیش می‌آید، این است که آیا صرف برگزاری 2جایزه توسط یک نهاد دولتی و عدم‌تخصیص بودجه کافی برای برگزاری آنها موجب طرح جریان همپوشانی جوایزی همچون جایزه کتاب سال و جایزه جلال آل‌احمد شده و یا احتمالا ترکیب مشابه هیأت داوران و شورای داوری این دو جایزه است که موجب انتخاب آثاری مشابه و یکسان در بخش‌های یادشده می‌شود و مسئله همپوشانی جوایز را پیش می‌کشد.شاید مرور جوایز کتاب در سراسر جهان و روند برگزاری مراسم و اهدای جوایز آنها در این زمینه خالی از لطف نباشد. بارها از طریق رسانه‌های مختلف چاپی و الکترونیکی شاهد برگزیده شدن اثر ادبی یا غیرادبی نویسنده‌ای توسط چندین جایزه معتبر جهانی به‌طور همزمان بوده‌ایم و دیده‌ایم که هیچ قاعده‌ای اعم از همپوشانی یا یکدستی آرای داوران شامل حال آن جایزه نشده و جوایز ادبی نقدی و معنوی به‌طور کامل به برگزیدگان اهدا شده است.
ای‌کاش مسئولان فرهنگی کشور پیش از بنیادگذاشتن جایزه جدیدالتاسیس جلال آل‌احمد که بی‌شک یکی از جوایز مهم و ارزنده در حوزه ادبیات کشور محسوب می‌شود، چاره‌ای برای پیشگیری از بروز این همپوشانی می‌اندیشیدند.با این تفاسیر امسال نیز همچون سال‌های گذشته برگزیدگان جایزه کتاب سال پیش از اعلام فهرست برندگان این جایزه برای مخاطبان شناخته شده‌اند. رمان 5 جلدی «جاده جنگ» به قلم « منصور انوری» در بخش داستان و «از اشارت‌های دریا» نوشته «حمیدرضا توکلی» در بخش نقد ادبی از جمله برگزیدگان جایزه بیست و نهمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران هستند که در مراسم پایانی این جایزه لوح تقدیر خود را از سوی برگزار‌کنندگان این جایزه دریافت خواهند کرد.
