اندکی پس از پایان جنگ جهانی اول و پس از وقفه‌ای که در انجام بازیهای المپیک سال 1916 به مدت 8 سال رخ داده بود، با برگزاری بازیهای المپیک 1920 در آنتورپ بلژیک، در بسیاری از کشورها از جمله ایران فکر تشکیل سازمان‌ها و فدراسیون‌های ورزشی بوجود آمد.
جدا از ورزش‌های سنتی مانند ورزش‌های باستانی و کشتی‌های پهلوانی، شمشیربازی، سوارکاری، تیراندازی و چوگان که از دیرباز در ایران رواج داشت، فوتبال اولین ورزش دسته جمعی بود که حرکت و فعالیت خود را در سال 1300 و پس از بازیهای آنتورپ و کنگره المپیک در لوزان سال 1921، آغاز کرد.
از آنجائیکه دامنه فعالیت‌های ورزشی ایران در سال‌های یاد شده رو به گسترش گذاشته بود و هماهنگی و برنامه ریزی برای ورزش‌های مورد علاقه جوانان تمرکز و سازمان رسمی را طلب می‌کرد بلافاصله بعد از پایان جنگ دوم جهانی و فراغت از مسائل جنگ و پیرامون آن و انتخاب محل برگزاری بازیهای المپیک 1948، فکر تشکیل فدراسیون‌های ورزشی بر اساس موازین بین‌المللی قوت بخشیده شد و چون اداره امور مربوط به این فدراسیون‌ها و تماس با کمیته بین‌المللی المپیک را الزامی می‌ساخت، لذا در سال 1324 اقدام به تشکیل 15فدراسیون ملی و هسته مرکزی کمیته ملی المپیک ایران گردید.
متعاقباً برای پذیرش این فدراسیون‌ها در فدراسیون‌های بین‌المللی و نیز عضویت ایران در کمیته بین‌المللی المپیک، در ماه مه 1947 برابر با اردیبهشت ماه 1325 کمیته ملی‌المپیک ایران تشکیل گردید و در سال 1326 به عضویت رسمی از سوی کمیته بین‌المللی المپیک پذیرفته شد.
مکاتبات مسئولین ایران با مقامات کمیته بین‌المللی المپیک در لوزان و رئیس سوئدی آن زیگفرید اودستروم به نتیجه رسید و اعضای دائمی این ارگان در تاریخ 20 ژوئن 1947 (30 خرداد 1325) به عضویت رسمی ایران در این جرگه جهانی رأی موافق دادند و متعاقباً ایران توانست اولین هیئت ورزشی خود را به بازیهای المپیک 1948 اعزام کند.
این کمیته که سازمانی است مستقل، غیرانتفاعی و دارای استقلال مالی بر اساس ماده واحدۀ مصوب 19 تیر ماه 1373 مجلس شورای اسلامی که در تاریخ 29/4/1373 به تائید شورای نگهبان رسیده در شمار موسسات عمومی غیر دولتی محسوب می‌شود.
کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصل مندرج در منشور المپیک به منظور توسعه ورزش، تربیت نیروهای جوان، حمایت از نهضت المپیک، رونق بخشیدن رشته‌های ورزشی و برنامه بازیهای المپیک و آسیایی و همچنین شرکت در اقداماتی که موجب ارتقای صلح و حمایت و ترغیب اخلاقیات ورزشی باشد تشکیل شده است.
شرح وظایف کمیته ملی المپیک:
- کمک به پیشبرد تعلیم و تربیت نیروهای جوان و فعال کشور و تشویق و ترغیب عموم مردم به حفظ سلامتی و تندرستی خود از طریق مشارکت مثبت و کارساز در فعالیت‌های ورزشی به منظور تحقق مفهوم «آیه مبارکه 59 سوره انفال قرآن کریم»
- تلاش در جهت توسعه ورزش قهرمانی از طریق انجام تحقیقات علمی و فنی با هدف رشد استعدادهای بالقوه و ارتقای توانایی های جسمی، روانی و عقلی ورزشکاران کشور
- شرکت در بازیهای المپیک زمستانی و تابستانی و اعزام ورزشکاران به مسابقاتی که در چارچوب این بازی ها برگزار می شود. کمیته ملی المپیک به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در بازیهای المپیک، مسابقات منطقه ای ، قاره ای و جهانی که توسط کمیته بین المللی المپیک برگزار می شود از اختیارات انحصاری برخوردار است
- نظارت بر حسن اجرای قوانین بین المللی ورزشی و رعایت مفاد منشور المپیک و مقررات کمیته بین المللی المپیک و اشاعه اصول « المپیزم» در سطح ملی
برقراری ارتباط مستمر با کمیته بین المللی المپیک، شوراها، انجمن‌ها و دیگر ارگان های وابسته به کمیته بین المللی المپیک، فدراسیون های بین المللی، کنفدراسیون های قاره ای، کمیته های ملی المپیک - بررسی و تأیید اساسنامه های فدراسیون ها و ارگان های ورزشی و حفظ حقوق آنان
- آماده سازی و اعزام ورزشکاران جمهوری اسلامی ایران به بازیهای المپیک، آسیایی، پارالمپیک، بازیهای همبستگی کشورهای اسلامی و مسابقاتی که توسط کمیته بین المللی المپیک برگزار می شود. کمیته ملی المپیک در قبال رفتار ورزشکاران و هیئت های اعزامی مسئولیت خواهد داشت
- آشنا ساختن عموم مردم به منشور و مرام بازی های المپیک و تشویق آنان برای پشتیبانی از نهضت بازیها
- تشکیل اداره امور آکادمی ملی المپیک، موزه المپیک و برگزاری نمایشگاه ها
تدوین و اجرای برنامه های آموزشی به منظور اشاعه اهداف نهضت المپیک - تهیه پرچم ، نماد و سرود کمیته ملی المپیک که باید قبلاً مورد تصویب هیئت اجرایی کمیته بین المللی المپیک قرار گرفته باشد برای استفاده در رویدادهای مرتبط با بازیهای المپیک
- بررسی و تصمیم گیری نسبت به گزارش هایی که در حوزه وظایف و اختیارات کمیته است و از فدراسیون ها و سایر ارگان های ورزشی ملی و بین المللی ، مربیان، داوران، و یا ورزشکاران و غیره به کمیته می رسد
- تشکیل دوره های آموزشی داخلی و بین المللی در ایران با همکاری دفتر همکاری های بین المللی المپیک (همبستگی المپیک)، فدراسیون های مربوطه و سازمان‌های ورزشی داخلی و خارجی
- اعزام افراد کاردان به دوره های آموزشی بین المللی در خارج از کشور
- همکاری در انجام امور فدراسیون های ورزشی منطقه ای، آسیایی و بین المللی که دفتر آنان در ایران مستقر است
- تحت پوشش قرار دادن فدراسیون بازیهای غرب آسیا، فدراسیون همبستگی ورزش کشورهای اسلامی و کمیته ملی پارالمپیک از نظر اعتبارات مالی، خدمات اداری و سایر امور فنی ورزش
- تشکیل جلسات مشورتی رؤسا و دبیران فدراسیون های ملی با حضور هیئت اجرایی کمیته
- تشکیل جلسه با حضور روسا و دبیران کنفدراسیون های مستقر در ایران هر سه ماه یکبار به منظور بررسی امور مربوط به آنها و ارائه کمک های مورد نیاز در حد توان کمیته
- کمک به پیشرفت نقش زنان در ورزش از طریق فراهم آوردن شرایط شرکت آنان در مجامع بین المللی و تشکیل کلاس های فنی، مدیریت و تربیت کادر مدیران ورزش زنان
- ایجاد رابطه مؤثر و هماهنگ با سازمان های دولتی و غیر دولتی به منظور توسعه و ارتقاء ورزش به نحوی که کمیته ملی المپیک هیچ گاه با فعالیت هایی که در تضاد با منشور المپیک می باشد، مرتبط و درگیر نشود
- حمایت از سازمان های عمومی و مردمی، اعم از باشگاههای ورزشی و حمایت از اعزام تیمهای دانشجویی، دانش آموزی، کارگری و نیروهای مسلح به مسابقات و مجامع بین المللی
- اتخاذ تدابیر لازم برای مقابله با هرگونه تبعیض، خشونت و فساد در ورزش
- مقابله با هرگونه اعمال نفوذ معارض با منشور المپیک از سوی اشخاص و سازمان‌ها و گروه‌ها
- تدوین کتب، نشریات و مقالات ورزشی، فرهنگی و هنری و خبری مربوط به جنبش المپیک و مقررات فنی فدراسیون‌های بین المللی
- اختصاص یک روز و با یک هفته در سال به نام «روز المپیک» با «هفته المپیک» با همکاری کمیته بین المللی المپیک و تشویق کودکان، نوجوانان، و جوانان و ترتیب مراسمی ساده و ورزشی
- انتخاب شهر میزبان داوطلب بازهای المپیک در کشور (این انتخاب از اختیارات ویژه کمیته ملی المپیک است)
- تهیه و نگهداری پرونده های پزشکی، مهارتی و انضباطی کلیه قهرمان و ورزشکاران در سطح ملی و نتایج بازیهای آسیایی و جهانی
- مبارزه با استفاده از داورهای نیروزای غیر مجاز که توسط کمیته بین المللی المپیک با فدراسیون های بین المللی ممنوع اعلام شده و نظارت همیشگی پزشکی بر ورزشکاران در شرایط مطلوب از طریق تأسیس و ایجاد آزمایشگاه مجهز تشخیص دوپینگ
- اقدام به تشکیل نهادهای اقتصادی جهت کمک به تأمین هزینه‌های کمیته ملی المپیک
- همکاری و هماهنگی با سازمان های ذیربط در حفظ محیط زیست به منظور دسترسی به محیط سالم زیست و حفظ مراکز زیست محیطی
- عقد قرارداد با حمایت کنندگان مالی داخلی برابر قوانین جاری داخلی، بین المللی و بر پایه مقررات کمیته بین المللی المپیک
