از همین رو است که پیامبر اعظم اسلام(ص) می‌فرمایند. «هیچ قومی مشورت نکردند جز به بهترین امور هدایت یافتند.»
یکی از برکات پیروزی انقلاب اسلامی پس از دستور الهی امام‌خمینی (ره) به شورای انقلاب در مورد تشکیل شوراها و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران این بوده که پدیده شوراها از عرصه نظری به عرصه اجرایی و عمل وارد شده و نهاد شورا در زمره ارکان نظام قرار گرفت.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چندین اصل به موضوع شوراها اختصاص یافته است و بر همین اساس مکانیزم قانونی و عملی ورود به عرصههای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی هموار شده است. شورا، نهادی است که در به صحنه درآوردن مردم در عرصههای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی، قانونگذاری، نظارت و پاسخگوکردن کارگزاران نظام جایگاهی رفیع داشته و از این طریق است که نظام جمهوری اسلامی ایران ماهیتی مردم‌سالار یافته و می‌یابد.
شوراهای اسلامی دارای خاستگاه و خصلت مردمی هستند و برهمین اساس در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کارکرد و کارایی شوراهای اسلامی چنین مطرح می‌شود: «برای پیشبرد سریع برنامه اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی اداره امور هر روستا یا بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان صورت می‌گیرد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می‌کنند».
خصلت مردم‌گرایانه شورای اسلامی سبب شده تا این شوراها در اندیشه سیاسی رهبر انقلاب اسلامی از جایگاه خاصی برخوردار باشد. به طوری که ایشان می‌فرمایند: «تشکیل این شوراها یکی از موفقیت‌های بزرگ جمهوری اسلامی است. در نظام جمهوری اسلامی تصمیم‌گیری، اداره و اقدام و عمل به عهده مردم است و این در بهترین وضع، آن وقتی انجام می‌گیرد که روستاهای دور و نزدیک کشورمان با یک چنین رابطه مستحکمی با یکدیگر و با مراکز ارتباط داشته باشند».
شوراهای اسلامی به عنوان نمادی از جمهوریت و مردم‌محوری نظام اسلامی هستند و جریان این شوراها در مقطع کنونی به عنوان یکی از مکانیزم‌های مناسب توزیع قدرت در سطوح مختلف جامعه و ابزار مناسب در راستای تحقق مشارکت سیاسی و اجتماعی مردم آشکار می‌شود. یکی از عمده‌ترین دستاوردها و آثار شوراهای اسلامی استحکام پایه‌های مردمی نظام است. تأکید بر مردمی بودن نظام و حضور فعال توده‌های مردم در عرصههای مختلف یکی از اهداف اصلی جمهوری اسلامی است که اجرای اصل شوراها زمینه را برای اعمال حقوق مردم فراهم می‌کند و بخشی از اختیارات دولت در برنامه سوم و چهارم توسعه در حدود23 وظیفه، قرار بود که در اختیار مدیریت شهری قرار گیرد که متأسفانه بسترهای آن هنوز از طریق دولت فراهم نشده است.
با استقرار شوراها نگرش منفی و سنتی مردم نسبت به مدیریت شهری و شهرداری‌ها عوض شده و آنان را به عنوان یک نهاد خدمتگزار و پاسخگو می‌پندارند چرا که شوراها و شهرداری‌ها با ارائه خدمات صادقانه، توجه به برنامه‌ای بودن فعالیت‌ها و با نگرش علمی و تحقیقاتی و کارشناسی به پروژه‌ها و شفاف‌سازی مالی و کاهش چشمگیر مفاسد و کارشکنی‌ها و توسعه تسهیلات و تکریم ارباب‌رجوع توانسته‌اند رضایت عمومی مردم را جلب کنند.
* نایب‌رئیس شورای شهر تهران
