تهران قدیم
-
نخستین باشگاه پایتخت چگونه از قرق درباریها درآمد؟ | چه کسی نوه ناصرالدین شاه را زمین زد؟
ورزش پایتخت حدفاصل سالهای۱۲۸۰ تا حوالی ۱۳۳۰ شکل گرفت و تهران که تا اواخر دوره قاجار عملاً تیم ورزشی نداشت صاحب چند باشگاه و بازیکنان نخبهای شد که از آنها بهعنوان نخستینهای ورزش پایتخت نام میبرند.
-
آشنایی با کسب وکار ساکنان تهران قدیم
دباغی تا جُلدوزی در پایتخت
اگرچه تهران در مقایسه با شهرهای تاریخی کشورمان مثل اصفهان، شیراز و تبریز که از دیرباز به هنرهای متعدد و صنایعدستی رنگاررنگ ازجمله قالیبافی، پارچهبافی، سوزندوزی و دهها صنعت و هنر دیگر شهرهاند، قدمت چندانی ندارد پس بدیهی است که دستش از صنایع و هنرهای دستی اصیل و سنتی چندان پر نباشد.
-
فوتبال چگونه در پایتخت جان گرفت؟ | شکست تیم مغرور انگلیس در میدان مشق
برای پاسخ به این پرسش که فوتبال ایران کجا متولد شد، پاسخ روشنی وجود ندارد. عدهای معتقدند که نخستین فوتبالیستها از مسجدسلیمان برخاستند و برخی بر این باورند که فوتبال ابتدا در شهرهای شمالی شروع شده و بعدها به شهرهای دیگر تسری پیدا کرده است. شروع فوتبال در تهران اما یک داستان بیشتر ندارد.
-
تصاویر کمتر دیده شده از ۲ پاساژ معروف تهران
تهران، ساختمانها و پاساژهای بسیاری را از سالها پیش در دل خود جای داده است و در این میان ۲ پاساژ قدیمی پلاسکو و شانزلیزه بسیار شناخته شده هستند.
-
محل تولد مفاخر سینمای ایران اینجا بود | روزگار بر بادرفته آبشار معروف تهران
حوالی خیابان ری و میدان قیام مملو از کوچه قدیمی و پرخاطرهای است که هنوز هم داستانهای بسیاری درباره تاریخچه و هویت آنها روایت میشود. کوچه آبشار را باید در زمره همین کوچهها قرار داد که روایتهای محتلفی درباره نامگذاری آن وجود دارد.
-
حکایت استراحتگاه شترها در تهران قدیم | این کوچه پاتوق هندوانهفروشها بود
نام کوچه قدیمی حوالی میدان قیام به شکل عجیبی با هویت و سبک زندگی مردم تهران قدیم گره خورده است. شاید جالب باشد بدانید که این کوچه تا اواخر دوره قاجار استراحتگاهی برای شترهایی بوده که از جادههای حاشیه تهران عبور میکردند.
-
کشتی گرفتن در زمینهای خاکی، عین سریال یاغی! | جادوی تپههای شنی در دولاب
تهرانشناسها حکایتهای بسیاری درباره نامگذاری کوچههای تهران قدیم روایت میکنند که با سبک زندگی و هویت محلههای پایتخت در سالهای دور ارتباط تنگاتنگی دارد.
-
حکایت معبر معروف حوالی میدان راهآهن | کوچهای که «دلبخواه» ساخته شد
تهراننشینهای قدیم معمولا نامهای بامسما و معناداری برای کوچهها و خیابانهای پایتخت انتخاب میکردند و داستانهای جالبی پشت نامگذاری برخی از این کوچهها و خیابانها نهفته است. مثل کوچه دلبخواه در حوالی میدان راهآهن که در دوره قاجار شکل گرفت و آرامآرام به شهرت رسید.
-
ماجرای رفتوآمد غریبهها در تهران | ندارها در چال میدان؛ پولدارها در کوچه غریبون
نامگذاری کوچه غریبان در دل بازار بزرگ تهران و انتهای بازار آهنگران حکایتی خواندنی دارد. ماجرا به زمانی مربوط میشود که این کوچه مملو از خانههای مسکونی بود و مسافران در همین خانهها اسکان موقت پیدا میکردند.
-
حسین کریمان در کتاب «آثار بازمانده از ری قدیمِ» ادعای دفن زکریای رازی در ری را مطرح کرده است
کاشف الکل در گورستان معروف ری مدفون است؟ | بیمارستان تحت مدیریت رازی کجاست؟
حسین کریمان، محقق، پژوهشگر و تهرانشناس معاصر در کتاب «آثار بازمانده از ری قدیمِ» ادعای دفن زکریای رازی در ری باستان را مطرح کرده که این ادعا هنوز به طور کامل ثابت یا رد نشده است. اما ماجرا چیست؟
-
چه کسی قدیمیترین دیوار تهران را نقاشی کرد؟ | آثار منحصربهفرد این نقاش را اینجا ببینید
وقتی هنوز خبری از دوربین عکاسی نبود، نقاشان سهم بسزایی در ثبت تصاویر تهران قدیم داشتند. آنها روی بوم نقاشی معماری، نحوه پوشش مردم، کسب و کارهای رایج و حتی آداب و رسوم ساکنان تهران قدیم را ثبت کردند. این میان، آثار اوژن فلاندن، یکی از معروفترین نقاشان خارجی دوره قاجار، دیدنی است.
-
روایت تهرانشناس قدیمی از آداب و رسوم اهالی تهران قدیم
راز و نیاز در جوار درختان سالخورده |روزی، روزگاری زیارتگاه قریه بریانک
داستانها مختلف و جذاب بسیاری درباره چنارهای چند صد ساله تهران نقل شده و پژوهشگران درباره این موضوع ادعاهای زیاید را مطرح کردهاند. سید محمدتقی مصطفوی، تهرانشناسی که از سال ۱۲۸۴ تا ۱۳۵۹ در تهران میزیست از چنارهای قدیمی پایتخت به عنوان جایی برای راز و نیاز اهالی تهران قدیم نام برده است.
-
اهالی هنر معتقدند که شهریار عدل تاریخ سینمای ایران و تماشاخانههای تهران را احیا کرد
کشف نخستین فیلمهای ایران در کاخ گلستان | فیلمهای دوره مظفرالدین شاه در فرانسه دیجیتال شد
احیای نخستین فیلمهایی که در ایران تهیه شده و به دوره مظفرالدینشاه تعلق داشته از کارهای ماندگاری است که نام شهریار عدل را به عنوان بانی این کار مهم در تاریخ سینمای ایران ماندگار کرد.
-
اهمیت هویت محلهها به روایت زندهیاد «عبدالله انوار»
زبان و گویش بخشی از هویت محلههاست
استاد «عبدالله انوار»، کتابشناس، مترجم، فرهنگنویس و نسخهپرداز بود که بیشترین اوقات عمر خود را به مطالعه و تحقیق و پژوهش گذراند و آثار ارزندهای از خود به یادگار گذاشت.
-
مغولان ری را ویران کردند | وقتی شکوه و عظمت پایتخت بهاره اشکانیان خاکستر شد
تهرانشناسهای قدیمی روایتهای جالبی در باره ری در دوره باستان نقل کردهاند اما روایت های سعید نفیسی و مسعود نوربخش از همه جذابتر است.
-
محلهای که ناصرالدینشاه به معشوقهاش پیشکش کرد
کمتر محققی را میتوان سراغ داشت که مثل محسن معتمدی، تاریخ تهران را محله به محله مورد واکاوی قرار داده باشد. او در کتاب «جغرافیای تاریخی تهران» دلیل نامگذاری محله نازیآباد را زیر ذرهبین برده و حکایت جالبی را نقل کرده است.
-
کارخانه باروتسازی در اقامتگاه موبدان
شهرری که امروز بخشی از کهنهپایتخت ما محسوب میشود، زمانی یکی از کهنترین شهرهای جهان محسوب میشد.یکی از این بناهای تاریخی قلعه گبری یا اقامتگاه موبدان زرتشتی بود که بعدها به کارخانه باروتسازی تغییر کارکرد داد.
-
روایتهای محلی درباره قدیمیترین مسجد پایتخت | آیا امام رضا(ع) در تهران نماز خواندهاند؟
دولاب یکی از محلههای تاریخی پایتخت به شمار میرود و داستانهای مختلفی درباره بناهای قدیمی و سبک زندگی اهالی این محله نقل شده است. مسجد پیر دولاب که در دورههای تاریخی مختلف تغییر نام داده ارزشی فرامحلی دارد و به عنوان قدیمیترین مسجد تهران شناخته میشود.
-
تهران قنات دارد | روایت ناجیان قناتهای تهران | کاریز ۲۴ کیلومتری و دو طبقه شهر کجاست؟
وقتی حرف از قنات میشود، نخستین چیزی که به ذهن میرسد، شهرها و روستاهای کویری ایران مانند یزد و اصفهان هستند؛ غافل از اینکه تهران هم از دیرباز با قناتهای زیبا و فراوانش شناخته میشد؛ قناتهایی که به وقت خشکسالی و بیآبی ناجی تهران و باغهای آن میشدند.
-
فیلم | عبادتگاه بهرام گور کجاست
آتشکده ری یکی از بناهای زیبای روستای چالطرخان ری است.بنایی که قدمت آن را به دوره ساسانیان و حتی پیش از آن هم نسبت میدهند. در این گزارش فیلم و ماجرای آتشده ری را ببنید.
-
یادگارهای ۲۰۰ ساله در بقعه ۹۰۰ ساله | ابتکار جالب و متفاوت برای حفظ تاریخ
بقعه بیبیزبیده خاتون(س) حوالی شهرری قرار دارد و بهگفته اهالی از نوادگان ائمه(ع) است. استناد هم به لوحی در رواق حرم می شود که در سال ۱۲۶۸ هجری قمری، به دستور مهد علیا، مادر ناصرالدین شاه در این مکان نصب شدهاست.
-
نخستین نخبگان پایتخت کجا زندگی میکردند؟ | عالمان طهرانی؛ از طرشت تا دولاب
درباره پیداش منطقهای به نام طهران و نخستین ساکنان آن نظریههای مختلفی از سوی مورخان و تاریخشناسها مطرح شده و دانستن اطلاعاتی از این دست در روزگاری که تهران به یک کلانشهر جهانی بدل شده خالی از لطف نخواهد بود.
-
از شورای شهر چه خبر؟/۳
رئیس سازمان زیباسازی: خانه اتحادیه را تعیین تکلیف کردیم | سامانه جامع مانیتورینگ تبلیغات شهر تهران راه اندازی شده است
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران از حل مشکل حقوقی خانه اتحادیه تا یک ماه آینده خبر داد.
-
ملاقات باباشیخ و مهمان اسپانیایی در ارگ سلطنتی | پذیرایی با اسب بریانشده در طهران
مورخان و جهانگردان زیادی از عصر صفوی به بعد پا به ایران گذاشتند و هر کدام درباره سفرهای پرماجرا به طهران کتابهایی را منتشر کردهاند که به سفرنامه معروف شده است.
-
از دروازههای تاریخی پایتخت بیشتر بدانیم
اینجا طهرونه؟ بعله...
هرجای دنیا هروقت شهری شکل گرفته، برای تأمین امنیت آنجا نیز کارهایی انجام شده و در این میان حصار و دروازه هم نشانی از تلاش انسان برای امنتر کردن محیط زندگیاش بهشمار میآید.
-
نخستین بانویی که بعد از انقلاب کتابفروشی باز کرد | خاطرات خانم اتحادیه از لندن تا خیابان وصال
«شیرین اتحادیه» نقاش و هنرمندی است که سالهای سال در نگارخانه آزاد در خیابان وصال شیرازی مشغول فروش کتاب و فعالیت هنری است. بانویی که هنوز هم با عشق و علاقه دست به قلم میبرد و میگوید که هنوز بعد از ۳۵ سال کار نقاشی، مقابل هر بوم تازهای که میایستد احساسش شبیه روز اول است.
-
فیلم | نذر مردم در مکتبخانههای طهران
قدیمها که تهران پایتخت کوچک قجرها بود، مردم از بسیاری از حقوق اجتماعی محروم بودند و خیلیها سواد خواندن و نوشتن نداشتند. در سیزدهمین نشست تهرانشناسی همشهری جایگاه مکتبخانهها در میان مردم و نذر مردم برای مکتبخانهها مطرح شد.
-
خواهران دوقلو، تنها دختران مدرسه پسرانه تجریش
«نازتاب سالور» برای بسیاری از قدیمیهای شمیران نامی آشناست. او از معلمان قدیمی تجریش بود و شاگردان بسیاری از اهالی تجریش داشت. نازتاب و خواهر دوقلویش فرانک نخستین دخترانی بودند که بهدلیل شرایط آن روزهای تجریش توانستند در مدرسه پسرانه درس بخوانند.
-
تاریخچه شکلگیری مدارس نخبهپرور در تهران | از کمالیه و فرخی تا علوی و رفاه
تا چند دهه بعد از شروع فعالیت دارالفنون، مدارس تهران به تعداد انگشتان دست هم نبود. تعداد محدودی مدرسه دولتی بود و بسیاری از نخبهها از همان مدارسی که عنوان دولتی را یدک می کشیدند به جامعه معرفی شدند.
-
در هجدهمین تور تهرانگردی مرکز تهرانشناسی همشهری از نسل اول مدارس پایتخت سراغ گرفتیم
چگونه پسر رفتگر دانشمند ناسا شد؟ | ساخت نخستین دستگاه رادیولوژی و فرستنده رادیویی در خانه فوتوفنها!
مکتبخانهها تا چند نسل پیش تنها کانون آموزشیای بودند که شاگردان در آنها پای درس میرزاها مینشستند؛ در گوشه مسجدی قدیمی یا یک حجره کوچک، روی چند حصیر یا چمباتمهزده بر نمد کف مکتبخانه. آموزش بچهها بر این منوال پیش میرفت.