همشهری آنلاین - محمد سرابی: هشتم تا چهاردهم مهرماه امسال مراسم هفته ملی سالمندی با شعار «سالمندان پیشگام در اقدام محلی و جهانی؛ آرزوها، رفاه و حقوق ما» برگزار میشود که مطابق با روز جهانی سالمند در ۹ مهر است. «شورای ملی سالمندان» روزهای این هفته را نامگذاری کرده است و مراسم آن را اجرا میکند به همین دلیل فرصت مناسبی فراهم شده است تا بپرسیم،
«شورای ملی سالمندان» به عنوان یکی از بزرگترین نهادهای کشوری در حوزه سالمندی چه اقداماتی انجام داده و چه چشماندازی از آینده دارد؟
۲۰ سال فعالیت
صرفنظر از تلاش برای جوانسازی جمعیت و بیشتر کردن تولدها، برای سالمندانی که زندگی آینده خود را در این کشور خواهند گذراند چه برنامه بزرگی در دست اجرا داریم؟
معمولا از پراکندگی یا موازیکاری نهادهای مرتبط با حوزه سالمندان انتقاد میشود اما ایران دارای تشکیلاتی برای هماهنگی و برنامهریزی گروهی این نهادها است. «شورای ملی سالمندان» یکی از گستردهترین ارگانهای کشوری با اختیارات وسیع است که اطلاعاتی از نتیجه عملی فعالیتهای آن وجود ندارد.
آیین نامه اجرایی تشکیل شورای ملی سالمندی در اردیبهشت ۱۳۸۳ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. بر اساس این آییننامه رییس شورا وزیر بهداشت و دبیر شورا رییس سازمان بهزیستی کشور است. ۷ وزارتخانه از مسکن تا جهاد کشاورزی و ۶ سازمان از تامین اجتماعی تا صدای و سیما عضو شورا هستند.
بر اساس قانون، این شورا اختیارات گسترده مالی دارند. شورا قادر است از طریق سازمان بهزیستی ۴۰ تا ۷۵ درصد هزینه مراقبت از سالمندان را به صورت یارانه به مراکز نگهداری از سالمندان پرداخت کند، برای تاسیس این مراکز به بخش خصوصی وام بدهد؛ با همکاری کمیته امداد سالمندان زیر خط فقر را شناسایی کند؛ از طریق وزارت مسکن برای تامین سرپناه و از طریق وزارت کشاورزی برای تامین امنیت غذایی سالمندان اقدام کند. برای بقیه وزارتخانهها و سازمانهای عضو این شورا نیز وظایفی تعیین شده است. جلسات شورا باید هر ۶ ماه یکبار تشکیل شود و اعتبارات مورد نیاز هم با عنوان «برنامههای ساماندهی سالمندان» در بودجه مشخص میشود. اولین جلسات این شورا در سال ۱۳۸۳ شروع شد و تا اواخر سال۱۴۰۰ هم با تشکیل یازدهمین جلسه ادامه داشت. این روند برای مدتی متوقف و از سال ۱۴۰۲ چند جلسه به صورت پراکنده برگزار شد.
ارگانهای دور از هم
وزارت بهداشت رییس شورای عالی سالمندان است اما بعد از تشکیل این شورا انجام امور مرتبط با آن عملا به بهزیستی واگذار شد و نقش وزارت بهداشت در آن به حداقل رسیده است.
کارکرد شورای ملی سالمندی باید «سیاستگذاری در جهت تأمین سلامت و رفاه سالمندان کشور» باشد اما مشخص نیست که در طول بیست سال عمر شورا، این سیاستگذاری به چه شکلی انجام گرفته و چه نتیجهای داشته است. برخی اقدامات مانند «تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی» که از سوی وزارت بهداشت صورت گرفت در هیات وزیران مصوب شده است و ارتباطی با شورای عالی سالمندان ندارد.
شورای ملی سالمندان ظرفیت قانونی زیادی دارد اما عملکرد آن محدود به برگزاری جلساتی تهران و مراکز استانها شده است. هر از گاهی همایش یا مراسمی با نام سالمند برگزار میشود و مهمترین خبری که از این شورا تا کنون به گوش رسیده، برگزار کردن مراسم هفته جهانی سالمند در مهرماه هر سال بوده است.
توجه به فرزندآوری، غفلت از سالمندی
نسبت سالمندان کشور بنا به آمارهای متفاوت از ۷.۲ تا ۱۲ درصد اعلام شده است. تا ۲۶ سال آینده جمعیت سالمندان یک سوم کل جمعیت کشور خواهد شد. وقتی جامعه در سراشیبی کاهش نرخ تولدها میافتد، دو مسیر در پیشرو قرار میگیرد. یکی تلاش برای تشویق زوجهای جوان به فرزندآوری و دیگری رسیدگی به کسانی که سالمند هستند یا در مسیر سالمندی قرار دارند. همانطور که در بخش اول نیاز به زیرساخت و حمایت وجود دارد، در رسیدگی به سالمندان نیز باید نهادهایی با امکانات و اختیارات کافی به کار گرفته شوند. گویا اولویت فرزندآوری باعث کاهش توجه به سونامی سالمندی شده است که در هر صورت برای کشورما رخ خواهد داد.
نظر شما