دادگستری کل استان تهران توقیف موقت روزنامه همشهری را که عصر روز دوشنبه معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرده بود، عصر 3آذر لغو کرد. این در حالی بود که عصر 3آذر محمدعلی رامین معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد از ادامه توقیف روزنامه همشهری تا برگزاری دادگاه خبر داده بود.
توقیف‌های شتابزده دستاویز تبلیغات بدخواهان نظام
مدیر مسئول روزنامه همشهری با اعلام خبر رفع توقیف همشهری، گفت: توقیف روزنامه همشهری باورکردنی نبود، این توقیف‌های شتابزده می‌تواند دستاویزی برای تبلیغات بدخواهان نظام در رسانه‌های خارجی باشد.
علی اصغر محکی اظهار کرد: درواقع انتشار یک آگهی آژانس‌های مسافرتی دلیل هیات نظارت بر مطبوعات برای توقیف روزنامه همشهری اعلام شده است. ظاهرا تصویر معبدی در هندوستان چاپ شده که منتسب به یکی از فرق ضاله است.
مدیر مسئول همشهری تصریح کرد: تا پیش از صدور این حکم شاید بیش از 99درصد مردم از اینکه این تصویر یک معبد فرقه ضاله است اطلاعی نداشتند اما صدور این حکم بزرگ‌ترین تبلیغ برای این معبد بود. محکی تاکید کرد: آنچه باعث تبلیغ شد انتشار این عکس نبود بلکه نوع برخورد نسنجیده و تند با روزنامه همشهری بوده است.
انتشار کتاب ضد‌بهائیت با شمارگان400 هزار نسخه
وی افزود: بیشترین حجم تبلیغات علیه فرق ضاله در روزنامه همشهری بوده که نمونه بارز آن انتشار کتاب «جایگاه بهائیت در پایگاه نژادپرستان» مؤسسه همشهری با همکاری دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در شمارگان بیش از 400 هزار نسخه است که به‌صورت رایگان همراه روزنامه همشهری در کشور توزیع شد. بدون شک این موضوع باعث عصبانیت تشکل این فرقه ضاله و رسانه‌های آنها شد.
مدیر مسئول همشهری اعلام کرد: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این فرقه ضاله به‌دنبال انتقام‌گیری از همشهری بود و توقیف شتابزده و نسنجیده روزنامه همشهری عملا خواسته آنان را محقق کرد.
برای توقیف تحت فشار بودیم
محمدعلی رامین معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد3آذر یک مصاحبه مطبوعاتی تشکیل داد تا در مورد توقیف روزنامه همشهری توضیح دهد.وی بدون اینکه به این سؤال پاسخ دهد که چند نفر از اعضای هیات نظارت به توقیف همشهری رای داده‌اند، این توقیف را در پی فشارهای وارده دانست و گفت: پس از چاپ آگهی در روزنامه همشهری، جریانات مختلف به ما تذکر دادند که اگر وزارت ارشاد در جایگاه مسئول برخورد نکند، هستند مردانی که آماده دفاع از ارزش‌های دینی باشند.
وی افزود: مجموعه‌ای از هشدارها و تهدیدها و اخطارها به وزارت ارشاد رسید که با همشهری برخورد شود. رامین عنوان کرد: پس از این، هیات نظارت بر مطبوعات تشکیل جلسه داد و برخی معتقد به سلب امتیاز همشهری بودند، برخی معتقد به توقیف موقت، گروهی معتقد به تذکر و اخطار و برخی معتقد به ارجاع پرونده همشهری به دادگاه بودند.
وی افزود: در این میان یک پیشنهاد بیش از دیگر پیشنهادها مطرح بود و آن اینکه روزنامه همشهری خودش برای عذرخواهی چند روزی از انتشار روزنامه صرف نظر کند و در صورتی که مسئولان همشهری این کار را نکردند، اقدام به توقیف روزنامه بکنیم. رامین در پاسخ به این پرسش که از 7عضو هیات نظارت، چند نفر موافق با این نظر بودند، گفت: تعداد رای را نمی‌توانیم عنوان کنیم و این جزء اسرار است و دبیر هیات حق ندارد جزئیات تصمیمات هیات نظارت را مطرح کند مگر اینکه هیات نظارت اجازه دهد.
معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در مورد اینکه چرا روز دوشنبه در مقاطع مختلف اخبار متفاوتی را به رسانه‌ها در مورد همشهری داده است و ابتدا گفته تذکر کتبی و بعد از چند ساعت خبر از توقیف روزنامه داده است، افزود: ما به روزنامه این اختیار را دادیم که خودشان از انتشار دست بردارند اما چون همشهری این مسئله را قبول نکرد، ما مجبور به توقیف شدیم.
رامین در پاسخ به این پرسش که آیا این امر جزء قانون است که یک رسانه خودش را تعطیل کند، گفت: این مساله‌ای بود که ما پیشنهاد دادیم تا مجبور به توقیف نشویم.
معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در مورد زمان رفع توقیف همشهری اظهار داشت: پرونده به دادگاه ارسال شده و تا زمانی که دادگاه در این باره تصمیم بگیرد، امکان ادامه انتشار را ندارد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا اقدام به اعلام توقیف همشهری به دلیل چاپ عکس معبدی که کسی آن‌را نمی‌شناخت، تبلیغ بهائیت نیست، گفت: قبل از ورود ارشاد بسیاری از سایت‌ها و پایگاه‌های اینترنتی این امر را مطرح کرده بودند و در سطح جامعه گسترش یافته بود.
توقیف نسنجیده
توقیف همشهری با انتقاد استادان دانشگاه‌ها، کارشناسان، اصحاب قلم و شهروندان روبه‌رو شد.ناصر سراج، عضو هیات نظارت بر مطبوعات در این باره تاکید کرد: دلیل توقیف روزنامه همشهری منطقی نیست.
وی تصریح کرد: توقیف روزنامه پرتیراژ همشهری کار درستی نبوده و اتهام واردشده از درجه اعتبار ساقط است.سراج با بیان اینکه از جمله اعضای هیات نظارت بر مطبوعات بود که از تایید توقیف همشهری خودداری کرده، گفت: به‌نظر من باید اندکی شکیبا بود و این مشکل با صبر و سکوت برطرف خواهد شد.
وی در پایان گفت: روزنامه همشهری مدتی قبل در ویژه‌نامه‌ای با 400 هزار تیراژ مخالفت خود را با فرقه بهائیت اعلام کرده است و زدن این اتهام به این روزنامه اصولگرا دور از ذهن است.
توقیف تأسف برانگیز
همچنین عباس سلیمی‌‌نمین درباره توقیف همشهری به فارس گفت: کسانی که به حرفه روزنامه‌نگاری آگاهی و آشنایی دارند می‌دانند که بروز اشتباهات در این رشته، امری غیرقابل اجتناب است. آنچه وزارت ارشاد به نمایندگی از هیات نظارت بر مطبوعات درباره توقیف روزنامه همشهری اعلام کرد، قابل تأسف است.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر ایران گفت: تحریریه روزنامه‌ها عمدتاً نظارت چندانی بر آگهی‌ها ندارند و از این خطاها به کرات در روزنامه‌ها رخ‌داده است اما اینکه بلافاصله دولت اقدام به توقیف یک روزنامه پرتیراژ کند به هیچ وجه قابل توجیه نیست.
وی اظهار کرد: کار همشهری خطا بود اما این خطا می‌توانست با شیوه منطقی حل شود تا این مسئله در کانون توجه قرار نگیرد ولی با برخوردی که صورت گرفت نه تنها خطا به‌صورت محدود حل‌و فصل نشد بلکه ابعاد بسیار گسترده‌تری پیدا کرد و بسیاری از کسانی‌که این مطلب را نمی‌دانستند از آن مطلع شدند و تبلیغ صدچندانی برای آن شد.
سلیمی نمین افزود: این امر ناشی از خطایی است که دست‌اندرکاران امر بعد از خطای اولیه همشهری صورت دادند و خطای آنها به‌مراتب بالاتر از خطای اولیه بود؛ خطای اولیه با یک عذرخواهی قابل حل و فصل بود و هیات نظارت بر مطبوعات می‌توانست این امر را به مدیر مسئول روزنامه یادآور شود که با یک عذرخواهی خطای خود را جبران کند و این امر جبران می‌شد بدون اینکه ماهیت مسئله مشخص شود.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر ایران گفت: هم‌اکنون حول این موضوع تبلیغات زیادی صورت گرفته است و بسیاری از افرادی که اطلاعی از موضوع و محل آن نداشتند از آن مطلع شدند.
تبلیغاتی برای فرقه‌ای صورت گرفت و هم به اعتبار کشور لطمه زد و این موضوع را ترسیم کرد که هیچ‌کدام از رسانه‌ها امنیت شغلی ندارند. وی افزود: امیدواریم برای اینکه دولت بیش از این مورد سؤال واقع نشود که به‌دلیل اختلافات سیاسی با مدیریت شهرداری تهران مبادرت به توقیف این روزنامه کرده، هر چه سریع‌تر تصمیم خود را اصلاح کند.
فقط برخورد با فرد خاطی
رئیس مرکز پژوهش‌های علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه یک کارخانه را برای تولید یک محصول معیوب تعطیل نمی‌کنند، گفت: درصورت بروز تخلف در حرفه روزنامه‌نگاری باید با فرد خاطی برخورد کرد نه اینکه رسانه را تعطیل کرد؛
چرا که در حقوق امروز، هزینه خطای یک فرد را به مجموعه‌ای از افراد یا مخاطبان و افکار عمومی تسری نمی‌دهند. دکتر حسین افخمی تاکید کرد که در مورد جرایم حرفه‌ای روزنامه‌نگاری نباید یک مؤسسه و مجموعه خبری هزینه اشتباه در یک مطلب را بدهد.
افخمی درباره تبعات برخورد قهری با رسانه‌ها توضیح داد: اینگونه برخوردها باعث بی‌ثباتی در حرفه روزنامه نگاری، بی‌علاقگی در دانشگاه و شکسته‌شدن رکورد ایران در عرصه بین‌المللی در زمینه برخورد علیه مطبوعات می‌شود.
ضرر و زیان ناشی از تعطیلی همشهری جبران‌ناپذیر است
محمدجواد میرعباسی، حقوقدان و مدرس دانشگاه نیزبا اشاره به اینکه یکی از اعضای هیأت نظارت، رای خود را پس گرفته، اما مورد قبول واقع نشده، گفت: با توجه و استناد به اینکه در مورد احکام قضایی، تا زمانی که یک رای به امضای نهایی نرسیده، تایپ نشده و شماره نخورده، قاضی می‌تواند از نظر خود برگردد، می‌توان گفت در مورد هیأت نظارت بر مطبوعات نیز همینگونه است و اعضا می‌توانند تا آخرین لحظه با توجه به تشخیص علمی خود، رای خود را پس بگیرند.
این حقوقدان برجسته کشور در ادامه به قطعی نبودن نظر اعضا اشاره کرد و افزود: ممکن است هر یک از اعضا بعد از مطالعه و قناعت وجدان متوجه اشتباه خود شوند و بخواهند نظرشان را پس بگیرند.
این مدرس دانشگاه افزود: چاپ یک تصویر در آگهی که بدون سوء نیت انجام شده و فاقد ارکان تشکیل‌دهنده جرم است، نمی‌تواند فعل مجرمانه تلقی شود و عامل چنین دستوری علیه این روزنامه شود.
دکتر میرعباسی یادآور شد: توقیف همشهری به‌عنوان پرتیراژترین روزنامه کشور، صرف‌نظر از اختلالی که در زمینه اطلاع رسانی ایجاد می‌کند و موجب بیکاری تعدادی از اهالی رسانه می‌شود، در بازار کار و کاریابی نیز اختلال ایجاد می‌کند.
رسانه خاطی را باید جریمه کردنه توقیف
همچنین یک استاد دوره دکترای علوم ارتباطات معتقد است هرگونه برخورد قهری با رسانه‌ها مردود است و باید برخوردهای حرفه‌ای جایگزین برخورد قهری شود.دکتر علی محمدی در گفت‌وگو با مهر درباره برخورد با جامعه رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی کشور درصورت بروز تخلف گفت: رسانه‌ها به‌ویژه روزنامه‌ها آینه‌ای هستند که رویدادهای جامعه را منعکس می‌کنند و گاهی اوقات دچار اشتباه می‌شوند که بیشتر این اشتباهات هم سهوی است و بر اثر عجله و بی‌اطلاعی رخ‌می‌دهد.
