در این زمینه با اکبر ترکان معاون سابق وزارت نفت گفت‌وگو کرده‌ایم.
- طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است. این طرح تا چه حد عملی است؟
این طرح بدون شک عملی است. دلیل آن هم این است که یک ضرورت برای کشور ما به‌شمار می‌آید و به‌نظر من ما انتخاب دیگری نداریم. یک نگاه ساده به شرایط امروز مصرف انرژی در ایران نشان می‌دهد که این شرایط نمی‌تواند ادامه یابد.
ما امروز علاوه بر اینکه 650 هزار بشکه نفت خام پالایش و مصرف میکنیم حدود 200 هزار بشکه نفت خام نیز به‌صورت بنزین و گازوئیل از خارج وارد و مصرف کرده و 5/3 میلیون بشکه به‌صورت گاز طبیعی مصر ف میکنیم. این مصرف در مقایسه با کشورهای دیگر قابل تصور نیست. یعنی در ترکیه که حدود 5/2 برابر ما تولید ناخالص ملی دارد حدود 680 هزار بشکه نفت خام مصرف می‌کند.
این اسراف و به هدردادن منابع با ارزش کشور به‌دلیل سیاست‌های غلط است. امروز اگر انجام شود دیر است و باید زودتر از این انجام می‌شد. اگر نگاهی به نحوه مصرف نمک و زعفران در خانواده‌ها شود این سیاستگذاری غلط را به‌خوبی مشاهده میکنیم.
در زمان مصرف نمک هیچ نگاه صرفه جویی و دقت در مصرف نیست و اگر یک ظرف نمک از بین برود کسی به آن توجه نمی‌کند ولی یک قطره زعفران با دقت استفاده می‌شود. بنابراین سیاست قیمت است که موجب می‌شود مصرف درست انجام شود. سال‌ها توصیه‌های مشفقانه تاثیر نداشته و ندارد و قیمت است که می‌گوید چگونه رفتار کنیم.
- چه تأثیری در اقتصاد و روند اجرایی طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای دارد؟
همانگونه که اشاره کردم راهی نیست و نمی‌توانیم روش دیگری را دنبال کنیم. یعنی اینکه من نمی‌پسندم یا دیگری از اجرای آن نگران است نمی‌تواند و نباید تصمیم در این زمینه را متوقف کند. چون راه دیگری نیست. البته باید با دقت و مدیریت درست عملی شود و اجرایی شود تا آثار مثبت آن در اقتصاد بیشتر نمودار شود.
- تأثیر مستقیم آن در اقتصاد چیست؟
مهم‌ترین و بهترین تاثیر این است که مصرف پایین می‌آید. ما سالی 7 میلیارد دلار سوخت نباید وارد کنیم. حتی بخشی از فراورده‌های نفتی مانند گازوئیل را با کاهش مصرف می‌توانیم صادر کنیم.
از ترکمنستان گاز را متر مکعبی 350 تومان وارد نمی‌کنیم که با یک دهم قیمت بفروشیم. برعکس از گاز تولید داخلی به نحو درستی در داخل استفاده میکنیم و با کاهش مصرف از یک حرام بزرگ جلوگیری می‌شود. در عین حال حجم مهمی از گاز کشور برای صادرات با کاهش مصرف آزاد می‌شود و نه‌تنها صادرات گاز به هند و پاکستان خواهیم داشت بلکه گاز برای صادرات به اروپا نیز فراهم می‌شود.
- این طرح چه تاثیری بر اجرای برنامه‌های توسعه‌ای در صنعت نفت دارد؟
به‌جز تغییر فرهنگ مصرف و تفکر جاری در کشور که به بهتر هزینه کردن منجر می‌شود در تامین بودجه برای طرح‌های توسعه‌ای تاثیر مهم و خاصی نخواهد داشت. این اقدام مشکل لجام گسیختگی در مصرف و تامین بودجه طرح‌های توسعه‌ای را حل نمی‌کند و این مسئله یک راهکار دیگری را طلب می‌کند.
ولی این یک اقدام جدی در رفتار همه برای اصلاح اقتصادی است و امسال هم که سال اصلاح الگوی مصرف نام گرفته با این اقدام به معنای واقعی به اصلاح الگوی مصرف می‌رسیم.
