در جریان تحولات اخیر، همزمان با افزایش انتقادات بین‌المللی علیه اسرائیل به دلیل حمله به لبنان، بوش رئیس‌جمهوری آمریکا از اعضای کنگره خواست انتصاب مجدد بولتون را تصویب کنند.
بولتون یکی از دیپلمات‌های با سابقة وزارت امور خارجه آمریکاست که به مدت 3 دهه در پی تضعیف سازمان ملل است.
وی به عنوان یکی از مدافعان اسرائیل متجاوز، از شهرت ویژه‌ای برخوردار است. سازمان صهیونیستی آمریکا (ZOA)، بولتون را یکی از باوفاترین دوستان اسرائیل در جهان قلمداد می‌کند.
تابستان گذشته سنا در انتصاب بولتون را رد کرد. (بولتون یک آرمان‌گرای راست است که با تمامی قوانین و مؤسسات بین‌المللی که آمریکا را در تنگنا قرار می‌دهند، ابراز مخالفت می‌کند.) با وجود نگرانی‌هایی در میان اعضای کنگره مبنی بر این‌که جان بولتون به دلیل برخورداری از سابقه‌ای طولانی در محکوم کردن سازمان ملل، نمی‌تواند سفیر کارآمدی برای آمریکا در این سازمان باشد، اما بوش در آگوست 2005 در زمان تعطیلات کنگره، بولتون را به سمت مذکور گماشت.
با گذشت یک‌سال از دورة خدمت بولتون که در ژانویه 2007 به پایان خواهد رسید، وی ضمن فائق آمدن بر برخی انتقادات علیه خود، به حامیانش نیرویی تازه بخشیده و با دیپلماسی کابویی خود، موجبات خشنودی رئیس جمهوری را فراهم آورده است.
چندی پیش در پی افزایش حمایت کنگره از جنگ اسرائیل علیه حزب‌الله در لبنان و حماس در اراضی فلسطین، کاخ سفید بار دیگر موضوع نامزدی بولتون را پیش کشید.
بولتون سال گذشته پیش از انتصاب خود بدین سمت، از سوی سازمان‌های مهم یهودی مورد حمایت فوق‌العاده‌ای قرار گرفت.
اکنون نیز سازمان‌های مذکور، بی‌صبرانه منتظرند تا یک رایزنی سراسری برای نامزدی وی تدارک ببینند.
انجمن ضدافترا (ADL)، کمیته امور عمومی اسرائیل – آمریکا (AIPAC)، کنفرانس رؤسای سازمان‌های عمدة یهودی آمریکا و مؤسسه امور امنیت ملی یهود (JINSA)، از جمله سازمان‌هایی‌اند که سال گذشته حمایت بی‌شائبه‌ای از بولتون به عمل آوردند.
تام کِیسی مدیر دفتر مطبوعات وزارت امور خارجه در بحبوحة حمایت کنگره از جنگ اخیر اسرائیل علیه لبنان گفت: «به اعتقاد من شما نمی‌توانید در دولت، کسی همانند بولتون را پیدا کنید که دوست راسخ اسرائیل باشد.» یکی از سخنگویان آیپک در ارزیابی بولتون متذکر شد: «جان بولتون به خاطر روابط اسرائیل و آمریکا پابرجاست.»
بولتون از زمان شروع کار خود در اوایل دهه 1980 به عنوان یکی از مقامات رسمی دولت ریگان، یکی از طرفداران بی‌پرده و سرسخت روابط نزدیک اسرائیل و آمریکا بوده است.
وی همچنین به دلیل این‌که یکی از بانیان تلاش موفقیت‌آمیز وزارت امور خارجه آمریکا در باطل کردن قطعنامه 3379 سازمان ملل بود، در میان گروه‌های حامی اسرائیل و جامعة یهودیان، مقام قهرمان را پیدا کرد.
لازم به ذکر است که قطعنامه مذکور که در سال 1975 به تصویب رسیده بود، به این مطلب اشاره داشت که «صهیونیسم نوعی از نژادپرستی و تبعیض نژادی به شمار می‌رود.»
بولتون شخصاً به‌طور علنی، خود را یک صهیونیست معرفی نمی‌کند. با این وجود، وی با صهیونیست‌ها اعم از صهیونیست‌های یهودی و مسیحی، هم‌پیوند شده است.
بولتون با سناتور جسی هِلمز (یک شخص بنیادگرا با عقاید راسخ صهیونیستی مسیحی) روابط کاری نزدیکی دارد. همچنین او یکی از اعضای باسابقه هیأت مشاورة مؤسسه امور امنیت ملی یهود (JINSA) است که در واشنگتن و اورشلیم دفتر دارد.
این مؤسسه، خود را بانفوذترین گروه در زمینة روابط نظامی اسرائیل و آمریکا می‌داند. مؤسسه با تمرکز ویژه‌ای که بر همکاری استراتژیک اسرائیل و آمریکا دارد، مدعی است که به خاطر نقشی که اسرائیل می‌تواند در پیشبرد منافع آمریکا ایفا کند و همین‌طور به دلیل رابطة میان سیاست دفاعی آمریکا و امنیت اسرائیل، با جامعة یهودیان در ارتباط است.
مؤسسه امور امنیت ملی یهود، بوش رئیس‌جمهوری آمریکا را به دلیل اقدام به انتصاب «مردی شجاع» به عنوان نمایندة آمریکا در سازمان ملل، «رهبری شجاع» می‌خواند.
تام نیومن مدیر اجرایی مؤسسه می‌گوید: «جان بولتون یکی از طرفداران پروپاقرص آمریکا و از حامیان سرسخت اسرائیل است. با وجود جریانات فعلی که امنیت اسرائیل و آمریکا در سازمان ملل رو به تضعیف است، من مطمئن‌ام یک دیپلمات باتجربه مانند جان بولتون، به پیشبرد منافع ما در سازمان ملل کمک خواهد کرد.»
بولتون در روابط سازمانی خود، با مؤسسات و سازمان‌های پژوهشی راست‌گرا و طرفدار اسرائیل از جمله «پروژه‌ای برای قرن جدید آمریکا» (PNAC)، «مؤسسة بازرگانی آمریکا» (AEI)، «مؤسسه مانهاتان»، «همایش ملی سیاسی» و «کمیتة حامی صلح و امنیت در خلیج»، در ارتباط است.
بولتون اواخر دهه 1990 به عنوان یکی از اعضای هیأت مدیره در PNAC خدمت کرده و بسیاری از بیانیه‌های عمومی آن از جمله بیانیه اصول پایه 1997 را به امضا رسانده است.
وی همچنین پیش از پیوستن به دولت بوش در سال 2001، به عنوان معاون ارشد رئیس جمهور در AEI (یک سازمان پژوهشی وابسته به نومحافظه‌کاران که از دهه 1970 یکی از طرفداران اصلی مواضع صهیونیست‌های راست‌گرا در واشنگتن بوده است) خدمت می‌کرد. علاوه بر این، بولتون یکی از فعالان دیرینه جامعه راست‌گرای فدرالیست نیز هست.
جایزه ویژه مدافع اسرائیل
در طول اولین سخنرانی بولتون پس از برگزیده شدن به سمت فعلی، از سابقة وی به عنوان معاون وزیر امور خارجه در امور کنترل تسلیحات، انتقاد شدیدی شد. بر اساس گزارش‌های خبری، از جمله گزارش‌های درج شده در مجلة یهودی فوروارد، بولتون به صورت غیرمجاز، نشست‌هایی با مقامات رسمی اسرائیل از جمله عوامل جاسوسی اسرائیل برگزار کرده است.
وی بدون کسب «تأییدیه امنیتی رسمی کشور» از سوی دفتر امور خاور نزدیک وزارت امور خارجه، با مقامات رسمی آژانس جاسوسی موساد دیدار کرده است. مجله فوروارد در یکی از شماره‌های خود در تاریخ 6 می 2005 در یکی از مقالات خود در مورد عملکرد بولتون در به‌کارگیری جاسوسان و نقض پروتکل دولت نوشت: «بولتون یکی از حامیان اصلی این موضع اسرائیل است مبنی بر این‌که تهران به طرز نگران‌کننده‌ای به ساخت بمب هسته‌ای نزدیک شده است.»
«یو.اس.نیوز» اخیراً گزارش داد که بولتون به عنوان مقام ارشد آمریکایی در حوزة کنترل تسلیحات، از بررسی یک یادداشت غیررسمی که مشخص می‌کند اسرائیل قوانین آمریکا در زمینة عدم استفاده از تجهیزات جنگی این کشور برای اهداف «غیردفاعی» را نقض کرده، جلوگیری کرده است.
23 جولای 2000، اسرائیل با استفاده از تسلیحات ساخت آمریکا اقدام به ترور صالح شِهادا، یکی از فعالان ارشد حماس در شهر غزه کرد. طی عملیات مذکور، نیروی هوایی اسرائیل با استفاده از یک بمب‌افکن اف-16 ساخت آمریکا حدود یک تن بمب به یک خانه که در پرجمعیت‌ترین منطقة غزه قرار داشت و مقام مذکور حماس در آنجا مستقر بود پرتاب کرد. در پی این حمله علاوه بر شهادا، 14 شهروند غیرنظامی کشته شدند و بیش از 100 فلسطینی نیز مجروح شدند.
مقامات سنا پس از بازجویی از بولتون دریافتند که وی از رسیدن یک یادداشت غیررسمی که بر اساس آن اسرائیل به نقض قوانین صادرات تسلیحاتی آمریکا متهم می‌شد، به دست کالین پاول، وزیر امور خارجه وقت آمریکا جلوگیری کرده است.
دسامبر 2005، سازمان صهیونیستی آمریکا (ZOA) با ارائه جایزه سالانه خود ویژة «مدافع اسرائیل» به جان بولتون، از وی به‌طور رسمی تقدیر کرد. مورتون کلین (Morton Klein) رئیس این سازمان، ضمن تقدیم این جایزه به بولتون اظهار داشت: «سازمان صهیونیستی آمریکا از تلاش‌های قهرمانانة بولتون در جهت مجاب کردن سازمان ملل به داشتن برخوردی منصف و شایسته با اسرائیل، قدردانی و حمایت می‌کند.»
وی همچنین اقدام اخیر بولتون در محکوم کردن حملات تروریستی شرارت‌آمیز حزب‌الله و عدم انتقاد وی از اسرائیل را دستاوردی مهم خواند و آن را ناشی از تعهد بولتون به عدالت، جنگ علیه تروریسم اسلامی و برخورد عادلانه با اسرائیل دانست.
بولتون طی سخنانی در ضیافت سالانة سازمان صهیونیستی آمریکا گفت: «یک احساس عمیق ضداسرائیلی از دیرباز سازمان ملل را فرا گرفته است.»
وی در ادامه، در حالی که به شدت از سوی حضار مورد تشویق قرار گرفته بود، به آن‌ها متذکر شد علی‌رغم باطل شدن قطعنامۀ «صهیونیسم، نژادپرستی است»، هنوز تحریکات ضدآمریکایی، ضداسرائیلی، ضدصهیونیستی و آنتی‌سمیتیک در سازمان ملل وجود دارد.
در طول سال گذشته، بولتون حملات لفظی دولت آمریکا علیه ایران را هدایت می‌کرد. وی 8 مارس 2006 طی یک سخنرانی در کمیتة امور عمومی اسرائیل آمریکا (آیپک) به ایران هشدار داد اگر تسلیم خواسته‌های واشنگتن نشود و کلیة برنامه‌های هسته‌ای خود را متوقف نکند، با پیامدهای دردناکی مواجه خواهد شد.
اوایل جولای سال جاری نیز بولتون در مخالفت با قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت که در آن، پایان حملات اسرائیل و همچنین پایان استفادة نامتناسب آن‌ها در غزه درخواست شده بود، پیشتاز بود.
همچنین در این قطعنامه که از تصویب آن جلوگیری شد، آزادی یکی از سربازان ربوده شدۀ اسرائیلی نیز درخواست شده بود. این قطعنامه با 10 رأی موافق، 4 رأی ممتنع و تنها رأی مخالف بولتون، روبرو شد.
اکتبر سال 2004 نیز بولتون به منظور جلوگیری از تصویب قطعنامه‌ای که در آن توقف کلیة عملیات‌های نظامی اسرائیل در بخش‌های شمالی غزه درخواست شده بود، از حق وتوی آمریکا استفاده کرد.
15 جولای سال جاری نیز بولتون از بررسی یک قطعنامه در شورای امنیت که قرار بود طی آن در مناقشه میان اسرائیل و حزب‌الله آتش‌بس اعلام شود، جلوگیری کرد. وی اخیراً طی مصاحبه‌ای با فاکس‌نیوز (Fox News) در مورد موضع دفاعی آمریکا از اسرائیل اظهار داشت: «وظیفه ما در نیویورک این است که اطمینان حاصل کنیم که بر پایه داوری و ترجیح فردی، از اعتبار حق دفاع از خود کاسته نشود.»
و در ادامه گفت: «تلاش برای کمک به دولت لبنان، که از طریق دموکراتیک روی کار آمد، و از بین بردن سرطان کنونی (اشاره به نیروهای حزب‌الله) نیز بخشی از اقدامات ما خواهد بود.»
بولتون نیز همانند کاخ سفید، عملیات‌های اسرائیل در نوار غزه و لبنان را به عنوان بخشی از جنگ جهانی علیه تروریسم معرفی می‌کند.
بولتون در توضیح علت مخالفت اخیر خود با برقراری آتش‌بس میان اسرائیل و حزب‌الله و جلوگیری از محکوم کردن اسرائیل به دلیل حمله به لبنان گفت: «هیچ برابری اخلاقی میان تلفات غیرنظامیان لبنان که در نتیجه حملات اسرائیل کشته شدند و کشته شدگان اسرائیلی در نتیجه اقدامات کینه‌توزانه تروریستی وجود ندارد.»
حمایت جمهوری‌خواهان از بولتون
کاخ سفید اخیراً اعلام کرد به دنبال تأیید هر چه زودتر نامزدی بولتون خواهد بود. «دانا پرینو» سخنگوی کاخ سفید در این خصوص گفت: «مردم ثمرات کار بولتون در سازمان ملل را مشاهده کرده‌اند.
وی به یک اقدام سترگ مبادرت ورزیده است.»از سوی دیگر، گروه «شهروندان برای راه‌حل‌های جهانی» که در سال 2005 سعی داشت جریان انتصاب بولتون به سمت فعلی را مختل کند، در حال حاضر نیز با انتصاب مجدد وی ابراز مخالفت کرده و می‌گوید: «بولتون نه‌تنها در نگهداری میراث رابطة 60 ساله ملت ما با سازمان ملل ناکام خواهد ماند، بلکه آن را بیش از پیش تضعیف خواهد کرد.»
این سازمان غیردولتی با اشاره به مقاله‌ای که توسط سناتور جورج وینویچ (George Voinvich) در صفحه مقابل سرمقالة واشنگتن‌پست درج شده بود، آن را نشانة واضحی دال بر آماده‌سازی دولت برای تأیید بولتون دانست.
طبق پیش‌بینی این گروه، هواداری شدید از انتصاب مجدد بولتون، نیاز به یک بحث اصولی سیاسی را آشکار می‌سازد.
سناتور وینویچ در مقاله خود اشاره کرده است که نحوة عملکرد بولتون به عنوان نمایندة آمریکا در سازمان ملل، وی را تحت تأثیر قرار داده است. وینویچ گفته است علی‌رغم این‌که در گذشته بولتون را به داشتن تمایلات فردی متهم می‌کرد، اما ظاهراً در ایفای نقش کنونی خود به عنوان نمایندة آمریکا در سازمان ملل، از رهنمودها و دستورالعمل‌های او استفاده کرده است.
وینویچ در مورد آماده‌سازی زمینه برای آن‌چه دولت امیدوار است به تأییدیه سریع انتصاب مجدد بولتون منجر شود، گفت: «به اعتقاد من در شرایط فعلی، به درازا کشاندن روند انتصاب مجدد بولتون یا جایگزین کردن شخص دیگری به جای شخصی که رئیس جمهورمان اطمینان دارد وی ملت ما را در مسیری مطمئن در سازمان ملل هدایت خواهد کرد، بدترین پیام برای تروریست‌ها و کشورهایی است که در حال تصمیم‌گیری برای مداخله در این اقدام‌اند.» [ظاهراً به اعتقاد وی خبر انتصاب مجدد بولتون، برای تروریست‌ها نویدبخش خواهد بود.]
سناتور وینویچ در پایان مقالة خود نوشت: «به اعتقاد من آمریکا در شرایط خطرناک کنونی، اقدام به انتخاب سفیری همچون بولتون در سازمان ملل که از حمایت همه‌جانبة کنگره برخوردار نیست، نخواهد کرد.»
بولتون قطعاً می‌تواند از حمایت عمیق سازمان‌های یهودی حامی اسرائیل بهره‌مند شود. جی زیدمن (Jay Zaedman) رابط میان کاخ سفید و جامعة یهودیان در جریان تبلیغات آتی به منظور تلاش برای تأیید نامزدی بولتون از طریق سنا، حمایت یهودیان را بسیج خواهد کرد.
زیدمن با حداکثر استفاده از دفتر روابط عمومی کاخ سفید توانسته درخواستی برای حمایت یهودیان از انتصاب مجدد بولتون را منتشر کند. جی زیدمن 24 ساله، فرزند فرید زیدمن (نایب‌رئیس سابق ائتلاف یهودیان جمهوری‌خواه)، به عنوان عضوی از هیأت مدیره JINSA نیز خدمت می‌کند.
با طنین‌انداز شدن استدلال‌های موافق کاخ سفید و استدلال‌های مخالف سناتور وینویچ در خصوص انتصاب مجدد بولتون، برخی از رهبران یهودی در حمایت از بولتون به صحنه آمدند.
جک روزن رئیس «کنگره یهودیان آمریکا» در این‌باره می‌گوید: «در جهان امروزی که به نظر می‌رسد هر تصمیمی ارزش معینی دارد، ما نمی‌توانیم اجازه دهیم شخصی که به خوبی در حمایت از ما در سازمان ملل ظاهر شد، به‌راحتی کنار گذاشته شود.»
در مقابل، سازمان «شهروندان برای راه‌حل‌های جهانی» و سایر مخالفان انتصاب مجدد بولتون، از جمله اعضای دموکرات کمیته روابط خارجی، به‌طور علنی با انتخاب مجدد وی ابراز مخالفت کرده‌اند.
آن‌ها نیز همانند وینویچ هشدار داده‌اند که در شرایط خطرناک کنونی، انتخاب یک سفیر برای سازمان ملل که از حمایت همه‌جانبة کنگره برخوردار نیست – که در حال حاضر بولتون قطعاً از چنین حمایتی بهره‌مند نیست – عواقب زیانباری برای آمریکا خواهد داشت.
* مدیر سیاسی مرکز روابط بین‌المللی
منبع : مرکز روابط بین المللی
